171
Ssientizm v
ə texnisizm mövqeləri (xüsusi halda texnoloji
determinizm,
postindustrializm v
ə s.) isə elm və texnikanın inkişafına kapitalist ölkələrini
böhrandan xilas ed
ə bilən vasitə, ümid mənbəyi kimi baxır. Belə çıxır ki, elm və
texnikanın yüksək inkişaf səviyyəsi hətta daxili sosial
ziddiyətləri də aradan
qaldırmaq imkanına malikdir. Bununla da, elmi-texniki
tərəqqi ictimai
inkişafın vasitəsi yox, məqsədi kimi qələmə verilir (4, 24).
Əslində elmə xilaskar kimi baxmaq, yalnız ondan kömək gözləmək
m
əqsədi üçün deyil. Hər şey onun qabaqcadan insan tərəfindən necə
proqramlaşdırılmasından asılıdır.
Müasir elmin böyük imkanlarına heç kim şübhə etmir. Elmin inkişafı və
t
ətbiqi
nəticəsində əvvəllər sehr, möcüzə sayılan hadisələr, insanın əsrlər boyu
arzusunda
olduğu süni vasitələr indi real həyat həqiqətlərinə çevrilir.
Əsrimiz raket əsridir, – deyirlər. Lakin raketlər bizi yalnız o vaxt işıqlı
sabaha aparır ki, onun sükanında humanist mənəviyyat, yeni təhsil paradiqması
dayanmış olsun! Sabah elmin necə idarə olunacağı, ondan hansı məqsədlər üçün
istifad
ə ediləcəyi bu gün təhsilin məzmununda texiniki və humanitar aspektlərin
tarazlaşdırıla bilməsindən asılıdır.
Y
əqin buna görədir ki, XXI əsrdə təhsil sistemində yeni paradiqmaya keçid
ilk növb
ədə təhsilin humanitarlaşdırılması ilə əlaqələndirilir. Professor Yaqut
Neym
ətov yazır: «Təhsilin humanitar paradiqmasının mənası peşə təlimi ilə
t
əhsilin üzvi vəhdətindədir. Axı təhsilin məqsədi şəxsiyyətin inkişafından
ibar
ətdir, təlim isə bu məqsədə çatmağın vasitəsidir. Əgər peşə təhsili öz
m
əqsədinə çevrilsə biz vasitə ilə məqsədi qarışıq salmış olarıq»
Elmin m
əqsəd və funksiyalarını, mənəvi aspektlərini bilmək
təhsil
siyas
ətinin formalaşması üçün çox önəmlidir. Çünki təhsilin məzmununda elmi-
texniki bilikl
ərə birtərəfli qaydada geniş yer verilməsi və onların insanın daha
böyük amallar uğrunda mübarizəsində ancaq bir vasitə olduğunun öyrədilməməsi,
g
ənclərin bu amallardan xəbərsiz qalması təhsilin ali məqsədindən uzaqlaşmağa
g
ətirib çaxara bilər (5, 100).
172
ƏDƏBİYYAT
1.
Əliyev N.Azərbaycan Respublikasının MBD ölkələri ilə elm və təhsil sahəsində əlaqələri.səh
96.
2. Həsənov E. Heydər
Əlirev diplomatiyası v
ə
Azərbaycanın siyasi problemləri. Sosial siyasi
problemlər jurnalı. B.2007 səh.77.
3. Vəliyev E.V.
Azərbaycan məktəbi ,problenlər, nailiyyətləp və prespektivlər.
B.2010.Səh.164.
4. Zeynalov.N. Elmi texniki və informasiya inqilabının ictimai inkişaf sisteminin təsirinə dair.
M.E.Akademiyası.
B.2008.səh136.
5. Бах: мяс.:
Кун Т. Структура научных революций. М., 1977;
Структура и развитие
науки. Из Бостонских исследований по философии науки. М., 1978;
Поппер К. Логика и
рост научного знания. М., 1983.
6. Нейматов Я.М. Образование в ХХI веке: тенденции и прогнозы. – М., 2002, стр, 119-
120.
А. КЕРИМОВА
РОЛЪ НАУЧНО-ТЕХНИЧЕСКОГО ПРОГРЕССА В РАЗВИТИЯ ОБРОЗОВАНИЯ
РЕЗЮМЕ
Статя поссвещена роли научно-технического прогресса в совершенствовании
научного потенциала высшых учебных заведений республики и намеченных
преобразований в этой области.
В условиях наличия еще малоизвестных проблем в сосиально-экономической и
духовной жизни общества переходного периода . Систематизированно изучены
отдельные аспекты этот проблемы ,сделано научное заключение о развитии научного
знания под влиянием научно -технического рогресса,предпологающее взаимное
сотрудничества всех исследователей в области общественных наук -
философов,сосиологов,экономистов ,историков и др.Для устоновления общих
закономерностей научного развития на современном этапе.
В статье паказывается что совершенствование науки и техники являетса
необхадимым условием изменил роли человека в общественной жизни республики
,средством достижения высших человечских идеалов.
A.KARIMOVA
THE ROLE OF SCIENTIFIC AND TECHNICAL PROQRESS IN THE
DEVELOPMENT OF EDUCATION
SUMMARY
The presented artiqle deals with the development of scientific and technical proqress
and reforms for the efficient use of scientific potensial of hiqher schools in our Republic.
173
The serions problems in
the social, politikal and spiritual life of our Republik and
learing them, discovering of feautures of transmitions period and carrying out complex
investigations are taken into consideration in the given article.
The article also deals with the influence of scientifik and technical progress, mutual
cooperation of scientists,
philosophers, sosiologists, economists and historians. In the
presented article it is hoped for scientifik abd technicial preogress its future and its influense
to human's life .But it must be realized that a human must not give his (her) will to technics .
They have to do their best with the help of technics for the realization of premium
ideas.
The article has great iprotance for the following of ment of scientific khowledge and
determination of the ways of development of science.