Kizilay belgeleri IŞIĞinda

v

 

 

iii 

K- KIBRIS TÜRKLERİNE YARDIM KAMPANYALARI VE BAĞIŞLAR 

L-İKİNCİ BARIŞ HAREKÂTI SÜRECİ VE YAŞANANLAR 

M- SAVAŞ DÖNEMİ GÖÇMENLER HEYETİ FAALİYETLERİ VE 

KIZILAY 

 

                                                DÖRDÜNCÜ BÖLÜM 

A- BARIŞ HAREKÂTININ İKİNCİ SAFHASI  

     1- 13–14 Ağustos Günü ve Yaşanılanlar 

     2- 15–16 Ağustos Günü ve Yaşanılanlar 

     3- Kızılay’ın Uluslararası Yardım Çağrısı  

     4- Köy ve Kasabalara Yönelik Kızılay Yardımları 

 

B-KIBRIS HAKKINDA KIZILAY TARAFINDAN HAZIRLANAN 

RAPORLAR 

C- İNSANLIK ÖRNEĞİ MEHMETÇİK VE ADADA YAŞANANLAR  

Ç- KIBRIS’TA İBRETLİK BİR ESARET ÖYKÜSÜ   

D- 20 TEMMUZ BARIŞ HAREKÂTI VE ADADA HABERLEŞME 

E- RUM ESİR KAMPLARI VE BİR İNSANLIK DERSİ 

F- ESİR ALINAN TÜRK GAZETECİLER 

G-ADANA ESİR KAMPI VE ESİRLER KONUSU  

H- SAVAŞ DÖNEMİ VE RUMLARDAN GERİYE KALANLAR 

I- KIZILAY’A MİNNET DUYGULARI VE TEŞEKKÜR MESAJLARI 

İ- SAVAŞ SONRASI DÖNEM VE HAYATIN NORMALLEŞTİRİLMESİ 

       1- Türkiye’nin Yardım ve Hayatı Normalleştirme Girişimleri 

       2- Uluslararası Kızılhaç Komitesi’nin Yardım Faaliyetleri  

SONUÇ 

KAYNAKÇA 

 

 

 

---

vii

 

 

iv 

ÖNSÖZ 

          

         Tarihin  her  döneminde  sorunlar  ve  göçler  adası  olmuş  Kıbrıs  adası  özellikle 

1571 yılında Osmanlı İmparatorluğu tarafından fethedilmesinin ardından Osmanlının 

şenlendirme  politikası  kapsamında  ve  dört  aşamalı  olarak  bir  Türk  adası  haline 

getirilmeye  çalışılır.  Bununla  birlikte  adada  yaşamakta  olan  azınlıklara  ve  farklı 

unsurlara  da  geniş haklar,  özgürlükler  ve  kolaylıklar  tesis edilir.  Bunun  sonucunda 

ada gerek Rumlar, gerekse Ermeniler açısından tam anlamıyla yaşanılacak huzurlu bir 

yer  haline  gelir.  Öte  yandan  Birinci  Dünya  Savaşı  sürecinde  Osmanlı 

İmparatorluğu’nun savaşa girmesi ve Almanya saflarında yer alması ise Kıbrıs’ın bir 

anda  oldu  bitti  bir  durumla  İngiliz  toprağı  haline  gelmesine  sebep  olur.  Bundan 

sonrası  ise  Kıbrıs  ve  Kıbrıs  Türkleri  açısından  sıkıntı,  esaret,  hayatta  kalma 

mücadelesi  ve  esaretten  kurtulma  savaşı  şeklinde  devam  edecektir.  Özellikle 

İngiltere’nin adayı ilhak ettiğini ve bir Crown Colony haline getirdiğini ilan etmesinin 

ardından  Megali  İdea  saplantıları  bir  kere  daha  depreşen  Rumlar  ve  Yunanistan’ın 

adayı  ilhak  çabaları  önce  diplomatik  ve  hemen ardından da  silahlı  mücadele  haine 

dönüşür. 

         İkinci Dünya Savaşı sürecinde önce İtalya’nın ve hemen ardından Almanya’nın 

işgaline  uğrayan  ve  Büyük  Açlık  Dönemi  adı  verilen  1941-1942  sürecinde  sadece 

açlıktan  1.5  milyondan  fazla  insanını  kaybeden,  savaşın  bitmesiyle  birlikte  bir  iç 

savaşa sürüklenen ve yüz binlerce masum sivil Yunan insanının hunharca katledildiği 

acı bir sayfa  yaşayan  Yunanistan Yunanların haberi olmasa da bu sürecin ardından 

hamisi İngiltere tarafından da neredeyse işgal edilmiş durumdadır.  Burada özellikle 

belirtilmesi  ve  hatırlatılması  gereken  en  önemli  husus  ise  açlıktan  kıvranan  işgal 

altındaki Yunanistan'a savaşın sonuna kadar yardım elini uzatan tek ülkenin Türkiye 

olmasıdır. 19 Mayıs 1919 tarihinde başlayan Milli Mücadele'yi 3  yıl, 4 ay, 20 gün 

sonra 9 Eylül 1920 günü zaferle sonuçlandıran ve 29 Ekim 1922 tarihli cumhuriyetle  

taçlandıran genç Türkiye Cumhuriyeti devleti Milli Mücadele'den sadece 17 yıl sonra, 

1939 yılında İtalyan işgaline uğrayan, ardından dünya insanlık tarihinin gördüğü en 

acı verici süreçlerden birini Alman işgali altında yaşayan Yunan halkına yardım elini 

---

viii

 

 

v 

uzatmakta  bir  an  bile  tereddüt  göstermez.  Türkiye'nin  Yunanistan'a  yaptığı  insani 

yardımlarla ilgili bir başka başucu eseri de yine Kızılay Genel Müdürlüğü tarafından 

yayımlanarak bilim dünyasının ve araştırmacıların hizmetine sunulmuş durumdadır. 

        1950’li yıllara gelindiğinde yiyecek ekmeği olmayan, sanayisi, tarımı, ekonomisi 

ve  altyapısıyla  tamamen  dibe  vurmuş,  açlık,  savaş  ve  yokluklar  nedeniyle 

doğurganlık oranı sıfırlanmış Yunanistan’ın bu acılı, sıkıntılı ve son derece dramatik 

dönemde kendisine yardım  eli  uzatan  sadece  Türkiye  varken  her  şeyi  bir  kenara 

bırakarak Kıbrıs adasını ilhak etmek üzere Birleşmiş milletlere müracaat etmesi ise 

son  derece  düşündürücüdür.  BM  tarafından  reddedilen,  ardından  Kıbrıs  adasında 

yaptırdığı  ve  Makarios  tarafından  “sonucu  önceden  belli”  olarak  nitelendirilen  bu 

düzmece  halkoylaması  sonrasında  da  Birleşmiş  milletlerden  istediğini  alamayan 

Yunanistan son çare olarak emekli bir Yunan yarbayı olan Kıbrıs doğumlu Georges 

Grivas’a EOKA tedhiş ve terör örgütünü kurdurur.  

          1  Nisan  1955  tarihinden  itibaren  adayı  adeta  kan  gölüne  çeviren,  sadece 

Türklere  değil,  Rumlara  ve  İngilizlere  de  hayatı  zehir  eden  ve  16  Ağustos  1960 

tarihinde  Türkiye,  Yunanistan  ve  İngiltere'nin  garantörlüğünde  kurulan  Kıbrıs 

Cumhuriyeti’nin de  ne yazık ki  yaşamasına müsaade etmeyen EOKA daha sonraki 

süreçte adada bir iktidar mücadelesinin de içine girer.  Bu dönemde Kıbrıs Türkleri 

çaresiz bir şekilde, ancak vatan sevgisiyle bir araya gelmeye  çalışırlar ve bir takım 

mahalli organizasyonlar ortaya çıkmaya başlar. 9 Eylül, Volkan gibi örgütlenmelerin 

son aşaması ise Türk Mukavemet Teşkilatı (TMT) olur. Türkiye’nin özellikle 1958 

Ağustos ayından itibaren desteği ve lojistik altyapı sağlamasıyla daha profesyonelce 

ve bütün ada sathında savunma altyapısı oluşturan Kıbrıs Türkleri can güvenliklerini 

sağlayabilmek  için  insan  üstü  gayret  gösterirler.  1959  yılından  itibaren  başlatılan 

müzakere  sürecinde  imzalanan  Londra  ve  Zürih  antlaşmalarıyla  16  Ağustos  1960 

tarihinde fiilen kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti ise adada her iki toplumun eşit haklarla 

birlikte  yaşama  ümidiyle  kurulmuş  bir  devlettir  ve  Türkiye,  Yunanistan  ve 

İngiltere’nin garantörlüğü altındadır. Adada oluşturan üçlü karargâh askeri anlamda 

---