s
il t rcüm olunub
n şr edilmişdir
ifarişi ə ə
ə
ə
Эта книга переведена и издана
заказу фонда поддержки
по
политики тюркоязычных государств.
Kитеп бекер таркатылат
Kitab pulsuz yayılır
Книга распространяется бесплатно
Бóл кèтåп Ò¿рк тèлä¿¿ мамлåкåттåрäèн ñаяñатûн колäоо
Фонäóнóн
.
çакаçû мåнåн которóлóп áаñûлäû
5
ÖZÜNƏ BAXIŞ ÜÇÜN GÜZGÜ
Muxtar Şaxanov Azərbaycan oxucusu üçün bütün ayrıntıları ilə
tanış yazar olmaya bilər. Amma əlinizdə tutduğunuz bu kitab sizə
təkcə bu imzanı, onun cəsarətli addımlarını tanıtmayacaq.
Sovetlərin
mövcudluq tarixinin son kəsimindən və qırmızı imperiyanın
caynağından xilas olmuş ölkələrin keşməkeşli ilk müstəqillik
illərindən maraqlı söhbətlər edəcək.
Bir redaktor kimi kitabı hazırlayan zaman gözümün önünə ilk
gələn anlayış güzgü oldu. Kitabda əks olunan zaman kəsiyi özümün
də bütün halları ilə yaşadığım tarixi yenidən canlandırdı. Güzgü
effekti təkcə tarixin xronologiyası ilə məhdudlaşmır, insanlığın hansı
hisslərlə yaşadığını, dünyanın necə idarə olunduğunu da əks etdirir.
“Həqiqət formulu və Məhəbbətin Everest zirvəsi”i əsəri həm də
insani və siyasi böhranları əks etdirən mənəvi-fəlsəfi bir traktatdır.
Kitab bəşəriyyəti hər gün uçuruma aparan həqiqətləri açıq şəkildə
öz oxucusuna çatdırmağa çalışır. Hakimiyyət, siyasi münasibətlər
problemlərini deşifrə edir. Qədim Şərq metodologiyasından istifadə
edilərək yazılmış əsər ruh etibari ilə türk danışıq tərzini, ərkyanalığını,
cəsarətini özündə bulundurur.
Muxtar Şaxanov vətənpərvər və türkçü bir şairdir. Onu hamı
sevmir, xüsusi ilə də türkçülükdən
cin bismillahdan qorxan kimi
qorxan vəzifə, var-dövlət düşkünləri. O, açıq desəm, beynəlxalq
irticanın “ölüm siyahısı”nda olan türk kişilərindəndir. Bu gün
Azərbaycan oxucusu üçün qazaxın bir çox tanınmış imzaları var,
tez-tez gördüyümüz Oljas Süleymenov kimi. Amma Muxtar ağa
Oljas Süleymenov deyil, yəni təkcə qələmi əlinə götürüb yazmaqla
məşğul olmur. Tarixin ən dolambac zamanında üzə çıxır, hadisələrin
episenrtində olur. Sözdə yox, əməldə,
gözgörəsi sözünü deyən, vətən,
xalq naminə qanını qaşığa qoymağı bacaranlardandır. Hələ sovetlər
dönəmində o, SSRİ Ali Sovetinin deputatı olarkən, Moskvada Ali
Sovetin sessiyasında tribunaya çıxaraq birbaşa Qorbaçovun üzünə:
“siz aşkarlıqdan danışırsız, amma milyonlarla türk xalqının haqsız
olaraq deportasiya olunmasına göz yumursuz”. Krım tatarlarını
6
missal gətirərək, onların əzəli torpaqlarına qaytarılmasının vaxtı
çatdığını bildirib. Cəsarətlə əlavə edib ki, nədənsə bu qadağalar,
haqsızlıqlar yalnız SSRİ-də yaşayan türk dilli dövlətlər üçün nəzərdə
tutulur. Oxuyacağınız bu kitabda siz SSRİ-nin ilk prezidenti olmuş
Qorbaçovla bir neçə stuatsiyada yenidən görüşəcəksiniz.
Bu dəfə
hakimiyyəti illərində türkün qənimi kəsilmiş bir tiran yox, Muxtar
ağanın qarşısında məğlub duruma düşmüş, hətta onunla üz-üzə
gəlmək cəsarətində olmayan Qorbaçov görəcəksiniz.
Kitabda qarşılaşacağınız simalar dövrünün ən böyük
şəxsiyyətləri və anti-şəxsiyyətləridir. Muxtar Şaxanov kitabda
topladığı esselərində bütün ziddiyyətləri
ancaq bir amal üçün ortaya
cəmləyib: insanlığın haqq yolundan necə sapındığını göstərmək,
keçəri hisslərin əbədiyyət məfkurəsində yeri olmadığını sübutlamaq.
Bütün bunlar Muxtar ağa tərəfi ndən anlaşıqlı dildə, populyar
janrda qələmə alınıb. Kitabı oxuyan hər kəs, adi insanından aliminə
qədər, mövcud halımızı, türk halını anlamaqda heç bir çətinlik
çəkməyəcək. Ədəbi sözün bədii rəngləri ilə çalarlanan “Həqiqət
formulu və Məhəbbətin Everest zirvəsi” kitabını oxuyarkən adi
həqiqətlərlə rastlaşacaqsınız, amma nə zamansa deyə bilmədiyiniz
sözləri özünüz demiş kimi görünəcəksiniz. Bu kitab sizin bir insan
kimi həm də özünüzə - üzünüzə tutduğunuz güzgü olacaq.
“Həqiqət formulu və Məhəbbətin Everest zirvəsi” cəsarətli
yazılarla yanaşı,
səmimi münasibətlər, lirik şeirlərlə də zəngindir.
Burada siz sevdiyiniz şairlərdən nümünələrlə bərabər Şaxanov
poeziyasının da dadına baxacaqsınız. Kitabın isə vahid bir qəhrəmanı
var: Dünyaca şöhrətli, möhtəşəm qələm sahibi, qırğız türkü Çingiz
Aytmatov. “Həqiqət formulu və Məhəbbətin Everest zirvəsi” Çingiz
Aytmatovun özünün də iştirak etdiyi hissələrlə ona ittihafdır. Mux-
tar Şaxanov Çingiz Aytmatovla dostluğunun tarixçəsi üzərində bu
əsərin süjet xəttini qurub. Tanışlığın zirvəsindən başlayıb dostluğun
zirvəsi ilə hərəkət edib əbədiyyətin zirvəsində - “Ata-Beit”də başa
çatır “Həqiqət formulu və Məhəbbətin Everest zirvəsi”.