15
Hazırda respublikada çoxlu sayda müxtəlif qəzet və jurnallar
nəşr olunur, internet qəzetçilik inkişaf edir. Müasir dövrdə
informasiya texnologiyalarının inkişafı Azərbaycan mətbuatını
qlobal informasiya şəbəkəsinin bir hissəsinə çevirmişdir. Bütün
dünyada gedən qloballaşma prosesi mətbuatdan da yan
keçməmişdir. Bu gün yüzlərlə jurnalist beynəlxalq təşkilatların
dəstəyi ilə təşkil olunan peşə artımı kurslarında treninq və
təkmilləşmə kursları keçirlər. Peşəkar jurnalistlər ölkədə və
onun xaricində baş verən ictimai, siyasi, mədəni hadisələri tam
obyektiv işıqlandırır, onları təhlil edir və oxucuya qərəzsiz,
düzgün çatdırırlar. Belə jurnalistlər ictimai-siyasi, iqtisadi,
mədəni, elm və texnika sahələrindəki nöqsanları qərəzsiz
mövqedən açır, göstərir və onların həlli istiqamətində
araşdırmalar aparırlar.
V iştirakçı: Ümumdünya Mətbuat Azadlığı Gününün geniş
qeyd edilməsi artıq ölkəmizdə də ənənə halını almışdır. Bu gün
münasibətilə bir sıra tədbirlər keçirilir, dövlət qurumlarının və
KİV-lərin nümayəndələri bu sahədə mövcud durumu və ölkə
mətbuatının inkişafı yollarını müzakirə edirlər.
Hər bir ölkənin mədəniyyətinin inkişafı ədəbiyyatın inkişafı
ilə bağlı olduğu kimi, onun siyasi vəziyyəti də mətbuat azadlığı
ilə bağlıdır. O xalq xoşbəxt və azaddır ki, onun mətbuatı azad və
müstəqil olsun.
Mühüm milli qüvvələrdən biri olan olan mətbuat, cəmiyyət
həyatında çox böyük rola və əhəmiyyətə sahib olmaqla bərabər,
eyni zamanda dördüncü hakimiyyət hesab olunur. Buna görə də,
kütləvi informasiya vasitələri xalqın milli nümayəndəliyini
öhdəsinə götürən, onun görüşlərini ifadə edib yayan ictimai
nəzarətçidir. Hökumətin fəaliyyətini bir an belə gözdən
qoymayan, ciddi əsaslı tənqidə rəvac verən, nöqsanları açıb
göstərən də məhz mətbuat hesab olunur. Buna görə də, müstəqil
dövlətlər yerli mətbuata xüsusi önəm verir, onun heç bir
16
qüvvədən aslı olmadan, yalnız demokratik dəyərlərə xidmət
etməsinə diqqət yetirir. Kütləvi informasiya vasitələri elmi,
siyasi və bəşəri informasiyanı çoxaldır ki, bu da insanların
zehninin işıqlanmasına səbəb olur.
VI iştirakçı: Söz və mətbuat azadlığı dedikdə, zənnimcə, ilk
növbədə məsuliyyət hissi əsas amil kimi nəzərə alınmalıdır.
Çünki söz azadlığı, mətbuat azadlığı o demək deyil ki, hər kəs
istədiyini yaza, istədiyi fikri bildirə bilər. Təbii ki, təkcə mətbuat
orqanları, KİV nümayəndələri yox, hər birimiz azərbaycanlı
olaraq, məsuliyyət hissini unutmamalı və bu hissdən çıxış
edərək, hərəkət etməliyik. Ona görə də, bugünkü jurnalist
təşkilatları, müxtəlif dövlətlər söz azadlığı ilə bərabər, eyni
zamanda reket jurnalistika ilə də mübarizə aparırlar. Bunun üçün
dünya dövlətlərinin, o cümlədən Azərbaycanın da qatıldığı
tədbirlər keçirilir, ölkədə şəffaf, müstəqil, eyni zamanda xalqdan
başqa heç kimə xidmət etməyən mətbuatın inkişafı üçün
mübarizələr aparılır.
Müasir
dünyada
elmi-texnikanın
inkişafı
sürətli
qloballaşmaya və dünya xalqları arasında əlaqələrin
genişlənməsinə kömək etməklə yanaşı, həm də yeni anlayışlar
və informasiyalar yaradır. Yeni informasiyaların alınması və
müasir terminologiyanın mənimsənilməsində bir çox dünya
ölkələri ilə yanaşı, Azərbaycanda da mühüm işlər
görülməkdədir.
Tədbirin sonunda oxucular mövzu ilə əlaqədar şeirlər deməyə
başlayırlar.
Oxucularla söhbət – Kitabxanada Beynəlxalq Söz və
Mətbuat Azadlığı Günü ilə əlaqədar qələmə alınan, nəşr olunan
kitablardan ibarət sərgi təşkil olunur. Kitabxanaçı sərginin
ətrafında “İlk Azərbaycan kitabı” adlı oxucularla söhbət
keçirir. Söhbət zamanı kitablar haqqında məlumat verir,
kitabların annotasiyaları oxuculara ətraflı çatdırılır.
17
Kitabxanaçı: Sərgidə yer alan kitablardan biri “İlk Azərbaycan
kitabı” adlanır. Oxuculara təqdim olunan bu kitab
Azərbaycanda ilk çap olunan kitabların yaranma tarixindən
bəhs edir.
Hər bir millətin dininin, dövlətinin, ədəbiyyatının tarixi
olduğu kimi kitabın da tarixi var. Azərbaycanlılar üçün kitab,
yazı anlayışları az qala xalqın özü qədər qədimdir və and yeri
anlamlarını da əhatə edən çox geniş bir məzmun daşıyıb. Kitab
xalqın gözündə uludur, ilahinin yerə göndərdiyi nemətdir.
Çörəklə yanaşı tutulur və tanrı ilə birgə kitaba da and içilir:
“Tanrı haqqı, kitab haqqı!”
Nə vaxt, harada yaranıb, azərbaycanlıların ilk kitabı? İndi
Ermənistan tərəfindən işğal olunmuş Kəlbəcərin Yazılı
daşlarındamı, Gəmiqayadamı, yoxsa Qobustan qayalarındamı?
Hər halda bu qayalar da Azərbaycanın ilk kitablarındandır və ən
azı on min il əvvəlin sirrini-sözünü yaradırlar. Babalarımızın
bizə, gələcəyə yazdıqları bu daş məktubları hələ oxuya
bilməmişik. Sonralar Azərbaycanda çox kitablar yaranıb; bu
kitablar daşla, ağacla, dəmirlə, mıxla, nəhayət, lələklə və metal
qələmlərlə yazılıb.
Dünyanın ən qədim yazı və əlifba üsullarının birinin adının
türkcə olması babalarımızın yazı və kitab sənətinə verdiyi böyük
önəmin göstəricisidir. Dünyanın “mixi yazı” kimi qəbul etdiyi
əlifba əslində türklərin icadıdır. Qədim Şumerdə gil üstündə
mıxla yazıldığına görə belə adlandırılıb. Və sonralar ərəblərin
dilinə bu söz “mismari yazı” kimi tərcümə olunub.
Əgər Azərbaycan kitabı deyəndə, əlyazmalarını da nəzərə
alsaq, onda minillərin tarixini vərəqləməliyik. Azərbaycan
əlyazma kitabı bütün mədəniyyət yolumuzun yoldaşı olub.
Lakin bu bukletdə əlyazmadan yox, sənaye, mətbəə üsulu ilə
hazırlanmış ilk Azərbaycan çap kitabından söhbət gedir. İlk
nəşrimizin də çox maraqlı və qədim bir tarixi var.
Dostları ilə paylaş: |