Köçərli adına
Yüklə 0,94 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İcmal
- Kitabxanaçı
- Dəyirmi masa
18
Azərbaycanlı müəllifin mətbəə üsulu ilə çap olunmuş ilk kitabının ünvanı Romadır və həmin tarixdən 400 il keçir. Azərbaycan ərazisində isə ilk mətbəə təqribən 200 il əvvəl Təbrizdə yaradılıb və çap etdiyi ilk kitab da Füzulinin “Leyli və Məcnun” udur. Hər iki hadisə Azərbaycan kitab mədəniyyətinin dönüş nöqtələridir. Xalqımızın mənəviyyat, mədəniyyət pasportu olan kitablarımızın tarixi ilə hər birimiz fəxr edə bilərik. Dahi Nizami Gəncəvinin “tükənməz mənəvi qida” adlandırdığı kitab bəşəriyyətlə birlikdə inkişaf edib, zəngin və maraqlı tarixi yol keçmişdir. Klassiklərin qiymətli dəfinə hesab etdiyi kitabın meydana çıxması üçün yazı materialları əsas meyar olmuşdur. Azərbaycanda yazı və əlifba bir neçə tarixi mərhələ keçmişdir. Hələ qədimdən respublikamızın ərazisində mixi yazısından istifadə olunmuşdur. Türk xalqlarının, o cümlədən azərbaycanlılarının əcdadı olan qədim türklər hələ eramızın ilk əsrlərində Orxon-Yenisey, qədim uyğur və s. əlifbalardan istifadə etmişlər. V əsrin birinci rübündə alban əlifbası meydana gəlmişdir. XV əsrə aid bir dərslikdə yunan, latın, ərəb, gürcü əlifbaları ilə yanaşı, 52 hərfdən ibarət alban əlifbası da verilmişdir. X-XI əsrlərdə artıq “Dədə Qorqud” dastanı yazıya köçürülmüşdür. XV-XVI əsrlərdə “Kitabi Dədə Qorqud” adı ilə yenidən qələmə alınmış bu dastan hazırda Drezden və Vatikan kitabxanalarında mühafizə olunur. Dünyanın ayrı-ayrı kitab xəzinələrində mühafizə olunan
Azərbaycan əlyazma
kitablarından ən qədimləri XIII əsrə aiddir... Sərgidə yer alan digər kitab “Azərbaycan mətbuatı tarixi” kitabıdır. Çağdaş Azərbaycan mətbuatı möhkəm tarixi ənənələrə söykənərək bu gün bütün çətinliklə birgə özünün növbəti inkişaf mərhələsini yaşayır. Akif Aşırlının qələmə aldığı “Azərbaycan mətbuatı tarixi” kitabı müasir jurnalistikamızın 19
bünövrədaşı olan tarixi mətbuatımızın tədqiqinə həsr edilib. Sonuncu dəfə “Azərbaycan mətbuatı tarixi” kitabının 1974-cü ildə çap olunması nəzərə alınsa, müəllifin qarşılaşdığı çətinliklər aydın görünər. Milli mətbu irsimiz barədə yazılan axtarışları hesabına ərsəyə gələn “Azərbaycan mətbuatı tarixi” (1875- 1920) kitabı problemin həllinə cəhd kimi dəyərləndirməlidir. Müəllif kitabın qüsurlarından xali olduğu iddiasında deyil və bu yöndə tədqiqatlarını aparmaq fikrindədir. Sərgidə yer alan digər kitab isə “Heydər Əliyev və mətbuat” adlı IV cildli kitabıdır. Dördcildlik kitabda Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əlirza oğlu Əliyevin çoxcəhətli ictimai-siyasi fəaliyyətinin bir cəhəti 1990-2003-cü illər ərzində ölkə daxilində, eləcə də rəsmi səfərlər zamanı xaricdə kütləvi informasiya vasitələri nümayəndələri ilə görüşləri öz əksini tapmışdır. Dünya səviyyəli siyasi xadim və müdrik dövlət başçısı Heydər Əliyevin mətbuatla sıx əlaqəsini işıqlandıran materiallar imtimai-siyasi fikir
tariximizlə maraqlanan oxucular, politoloqlar və siyasətşünaslar üçün fundamental tədqiqat mənbəyidir.
Günü-nə həsr edilmiş tədbirlərdən biri də “Mətbuat – Cəhalət və zülmət dünyasını nurlandıran məşəl” adlı mövzu ilə bağlı icmaldır. Kitabxanaçı bunun üçün ilk olaraq bugünkü gün haqqında dəyərli fikirlər söyləyir.
təzələyən səhər mehi, cəmiyyətin hərəkətverici qüvvələrindən biri, dövrün aynası, xalqın görən gözü, eşidən qulağı və s. epitetlərlə təqdim və təqdir etmişlər. Doğrudan da ümummilli mədəniyyətin tərkib hissəsi olan mətbuat mənsub olduğu xalqın həyata baxışlarını, məişət və yaşayış tərzini, ictimai-mədəni proseslərə sosial-psixoloji münasibətini özündə əks etdirən,
20
eyni zamanda onun hər hansı məsələyə münasibətinin formalaşmasında əhəmiyyətli rol oynayan bir vasitədir. Ona görə mətbuatın elmi-nəzəri, metodiki və təcrübi baxımdan dərki və inkişaf mərhələlərinin şəhri də diqqət mərkəzində olmuş, bu barədə şeir, məqalə və kitablar yazılmış, bir-birindən maraqlı fikirlər söylənmişdir. İş elə gətirmişdir ki, mətbuata, onun əhəmiyyətinə dair ilk qiymət verib fikir söyləyən qələm əhli də elə şair, yazıçı və publisistlər olmuşlar. Milli mətbuat tariximizin keçdiyi yolu araşdıran, onun ümumi mənzərəsini canlandırmağa çalışmaq təşəbbüsü ilə qələmə sarılanlar da mətbuat və ədəbiyyat xadimləri olmuşlar. F.Köçərli, Ə.Ağayev, M.Şaxtaxtlı, M.B.Məhəmmədzadə və başqaları bu qəbildəndir. Azərbaycan mətbuatının keçdiyi tarixi yol yaş etibarilə o qədər də böyük deyil. Lakin bu yolun şərəf, ləyaqət yolu olduğu heç kimdə şübhə doğurmur. Mətbuatımızın keçdiyi tarixi yol xalqımızın qürur mənbəyidir. Milli inqilabın yeni mərhələsini təmsil edən “Əkinçi” qəzetnin başlanğıcını qoyduğu bu yol neçə-neçə mətbu və ədəbi məktəbin formalaşma prosesinə təkan verdi, xalqın kamilləşməsinə, maariflənməsinə, milli-azadlıq hərəkatının güclənməsinə birbaşa təsir göstərdi. Tarixin müxtəlif ictimai-siyasi mərhələlərində bərkiyib formalaşmış Azərbaycan mətbuatı xalqa, cəmiyyətə, insana xidmət borcunu şərəflə yerinə yetirdi. Mətbuat demokratiyaya aparan ən kəsə yoldur. Demokratik dövlət quruculuğu prosesini əsas prioritet qəbul edən Azərbaycan mətbuatın bu xarakterini, bu xidmətini yüksək qiymətləndirir və jurnalistikanın, mətbuat azadlığının inkişafına önəm verir. Dəyirmi masa – Beynəlxalq Söz və Mətbuat Azadlığı Günü ilə əlaqədar olaraq, “Cəhalətə işıq tutan dahi – Həsən bəy Zərdabi” adlı “dəyirmi masa” təşkil etmək olar. Dəyirmi masa zamanı tələbələr beynəlxalq aləmdə və eləcə də Azərbaycanda mətbuatın vacibliyindən və öhdəliklərindən bəhs edir. Bütün
Yüklə 0,94 Mb. Dostları ilə paylaş:
|