10
sxem 1.Kommersiya fəaliyyətinin subyektləri.
Ümumiyyətlə kommersiya fəaliyyətləri ərzaq həmçinin qeyri ərzaq mallıarı
əmtəəşunaslığı kursu ilə sıx əlaqədardır. Əmtəənin istehlak keyfiyyəti barədə
əmtəəşünasların bilikləri kommersiya prossesini optimallaşdırmaga, əmtələrin
zəruriolan xarakteristikası ilə tamolaraq və dolgun seçimini etməkdə, həmçinin bunların
istehlak xususiyyətlərini və üstunlüklərini öyrənməyə kömək edir.
Komersiyya f
ə
aliyy
ə
tInin subyektl
ə
rI
Fiziki şəxslər
Huquqi şəxslər
F
ə
rdi
kommersantlar
T
ə
s
ə
rrufat
assosiasiyaları
Büt
ov
assosiasiya
K
ə
ndli
t
ə
s
ə
rru
fatları
Inam
ü
z
ə
rind
ə
assosiasiya
Unitar
mu
ə
ssis
ə
Istehsal
koperaı
vl
ə
ri
Qeyri-kommersiya
t
əşkilatları
Kommersiya
t
əşkilatları
T
ə
s
ə
rrufat
c
ə
miyy
ə
ti
M
ə
hdud
m
ə
suliyy
ə
tli
c
ə
miyy
ə
t
Operat
ı
v
idar
ə
etm
ə
h
ü
ququnda
T
ə
s
ə
rrufat
aparılması
h
ü
ququnda
Ə
lav
ə
m
ə
suly
ə
tli
c
ə
miyy
ə
t
B
ə
l
ə
diyy
ə
m
üə
ssis
ə
l
ə
ri
S
ə
hmdar
c
ə
miyy
ə
tl
ə
r
Dovl
ə
t
mu
ə
ssis
ə
l
ə
ri
H
ö
kum
ə
t
mu
ə
ssis
ə
l
ə
ri
11
Buradanda
bu nəticəyə çıxarmaq olar ki, tıcarətdə kommersiyya fəaliyyəti əmtəələrın
sadə alqi-satqı prosesındən daha genis anlayışdır, yəni alqı-satqı aktlarının baş
verməyi üçün ticarət sahibkarları bir sıra operativ-təşkılati və təsərrüfat əməliyatlarını
həyata keçirmək məcburiyyətindədirlər, o cümlədən əhalinin tələbinin və satışbazarının
tədqiqi, malgöndərənlərin və məhsul alıcılarının tapılmağı, onlarla effektiv təsərrüfat
əlaqələrinin yaradılmağı, məhsulların daşınmağı, əmtəələrin satışı uzrə reklam-məlumat
isləri, tıcarət xidmətinin təskili və s.
Kommersiya fəaliyyətinin təşkili zamanı mühüm prinsiplər bunlardan ibarətdir:
Kommersiya prioritetlərinin ayrılması,
Bazarda iqtisadi şəraitin daim dəyişilməsini nəzrətdə saxlayaraq kommersiya
cəldliyinə nail olmaq,
Marketinq pinsiplərini istifadə edərək kommersiya qerarlarının qəbulunu təmin
etmək,
Baş verə biləcək kommmersiya risklərini müəyyənləşdirmək qabiliyyəti onlardan
üçün müvafiq addıların atılması ,
Kommersiya fəaliyyəti bir çox istiqamətləri inteqrasiya edir:
Kommersiya fəaliyyətinin təşkili zamanı onun təşkilinin planlaşdırılması və
həmçinin satışın həcminin müəyyən edilməsi mütləqdir,
Ticarət sövdələşmələrinə görə mal göndərənlərin və həmçinin alıcıların arasından
daha münasib tərəf müqavillərınin fərqləndirilməsi,
Mənfətin əldə olunmasə və həmçinin davamlılığının təmini üçün malların yeidən
satışının yenidən təşkili,
Malın keyfiyyətinə ,rəqabət qabiliyyətinə uyğun olaraq əmtəəyə olan tələbi
nəzərə alaraq optimal alış və satış qiymətinin müəyyən olunması,
İnformasiya təminatının təmin edilməsi yəni bazar informasiyalarının
hazırlanması ,servis xidmətlərinin təşkili mal hərəkəti sistemində maliyyə sığorta və
başqa əməliyyatların təmin olunması.