24
Biznesin etikası --bıznes fəalıyyətindəvə həmçinin bizneslə bağlı qərarlarında
basqalarının (işçilərinin, səhmdarlarının, muştərilərinin, investrlarının, hokumətin,
əhalinin və s.) nəzərdə tutulmasıdır. Respublıkamızda biznes etıkası çox əsrli inkışaf
tarixi kecmiş. Azərbaycan Respublıkasında biznes etikasının formalaşmağının əsasında
cəmiyyətin milli- mədəni, tarixi , dini görüşləri və həmçinin milli mentalitet məsələləri
durur. Bunlarla bərabər biznesdə etikanın inkişafına cəmiyyətdə yaşanan siyasi, ictimaii,
hüquqi, iqtisadi, mədəni -sosial proseslər birbaşa olaraq öz təsirini göstərir. Bütün
bunlardan sonra bu nəticəyə gəlmək olarki, biznes etikası müstəqil olaraq tədris və
həmçinin tədqiqat obyektinə çevrilib. Ölkəmizdə biznes etikası çox əsrli inkişaf yolu
kecerək formalaşmışdır. Azərbaycanda biznes etikasının formalaşmağının əsasını
cəmiyyətin milli- mədəni, tarixi və həmçinin dini dəyərlərı və həm də mentalitet
məsələləri təşkil etmişdir. Bununla bərabər olaraq biznes etikası inkişafına cəmiyyətdə
baş verəcək sıyasi- ictımai, huquqi, iqtısadi, mədəni - sosıal proseslərində təsiridə
böyukdür.
26
Göründüyü kimi kommersıya fəaliyətinin subyektlərı müəyyən təşkılati –quruluş
formasında fəaliyyətlərini gostərirlər. Onlar, fərdi olaraq, tərəfdaşlıq formasında,
korporasiya formasında kommersiya fəaliyətlərini təşkil edə bilirlər. Ümumilikdə isə
kommersiya fəaliyyətinin təşkilati formalarının xarakteristikalarına aşağıda göstərilənlər
aid olunur.
Fərdi müəssisələr
Tərəfdaşlıq
Korporasiya
Yaranması cətinliyi
Sadə
və
asan
yaranmağı,
təşkilatın
və
rəsmiləşdirmənin
asağı xərcllərlə
Fərdi muəssisələrdə
olduğu
kimi
və
əlavə
olaraq
iştirakcılar arasın-
dakı muqavilə
xüsusi qanunverici
tənzımləmə ilə əla-
qadar maddi xərcləri
tələb edır.
Kapitalın
qabilıyyəti
mülkiyyətçinin
əmanət
ölçüsü
məhduddur
iştirakçıların əmanət
ilərinin
birləşdirilməsi yolu
ilə kapitalın cəlb
edilməyi yüksəkdir
qiymətli kağızların
emisiyası vasitəsi ilə
tez kapitalı hərəkətə
gətirir
Mülkiyyətçinin
məsulıyyət mıqyası
mülkiyyət də daxıl ol
maq
ilə
butün
ohdəliklər
uzrə
tamdır.
iştirakçıların
mulkiyyə ti daxil
olmaqla
tam
bölunmüş, subsıdiar
tutulan qiymətli
kağızların dəyəri
məhduddur.
Mulkiyyətçi
tərəfindən
nəzarətin
səviyyəsi
bütun
fəaliyyət
üzərin də tam
iştirakçılar arasında
bölünür ki, bu da
fikir
ay
rılığı
mənbəyidir
səhmlərin tutulan
hıssəsinə
uygundur
Movcudluq
Davamıyyəti
sahibkarın
həyat
davamjiyyəti
ilə
məhdudlaşır.
tərəfdaslar arasında
sövdələşmələrdən
asılı olur
ancaq
böhran
halinda
dayandirılır