Kompyuter ilmlari va dasturlash texnologiyalari yo’nalishi 302- guruh talabasi O`sarov Abbosning Matematika va informatika fanidan tayyorlagan taqdimoti

KOMPYUTER ILMLARI VA DASTURLASH TEXNOLOGIYALARI YO’NALISHI 302- guruh talabasi O`sarov Abbosning Matematika va informatika fanidan tayyorlagan taqdimoti

• O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
• OLIY VA O’RTA-MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
• SHAROF RASHIDOV NOMIDAGI
• SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI
• INTELEKTUAL TIZIMLAR VA KOMPYUTYER TEXNALOGIYALARI FAKULTETI
•  

• Sonlarni bir sanoq sistemasidan boshqa sanoq sistemasiga o‘tkazish

• Reja:

• Sanoq sistemalari haqida ma`lumot.
• Turli asosli sanoq sistemalaridagi sonlarni o’n asosli sanoq sistemasiga o’tkazish.
• O’n oltilik sanoq sestemasidagi sonlarni turli sanoq sestemalarga o`tkazish

Sanoq sistemalari haqida ma`lumot.

• Hisoblash mashinalarining tuzilishi va ularda dasturlashtirish sanoq sistemalari bilan chambarchas bog`liq. Mavjud sanoq sistemalarini shartli ravishda ikki guruhga ajratish mumkin: o`rinli (pozitsion) va o`rinsiz (nopozitsion) sanoq sistemalari. O`rinli sanoq sistemasida raqam o`zining sondagi turgan o`rniga qarab turli qiymatni akslantirsa, o`rinsiz sanoq sistemasida esa raqamning qiymati uning sondagi tutgan o`rniga bog`liq emas.

O`rinsiz sanoq sistemasiga qadimgi rim sanoq sistemasi misol bula oladi. Bu sanoq sistemasida sonlarni yozish uchun lotin harflari ishlatiladi, ya`ni I harfi har doim birni , V harfi beshni, X-o`nni, L-ellikni, C-yo`zni, D-besh yo`zni, M-mingni va boshqalar. Bu sanoq sistemada 267 soni CCLXVII ko`rinishda ifodalanadi. Bu sanoq sistemasida har bir harf har doim bir xil sonni ifodalaydi. Shuning uchun ham katta sonlarni yozishda yangi - yangi harflarni kiritishga to`g`ri keladi. Kancha yangi harf kiritmaylik shunday sonni uylab topish mumkinki, uni mavjud harflar yordamida ifodalash murakkablashib ketadi.

• O`rinsiz sanoq sistemasiga qadimgi rim sanoq sistemasi misol bula oladi. Bu sanoq sistemasida sonlarni yozish uchun lotin harflari ishlatiladi, ya`ni I harfi har doim birni , V harfi beshni, X-o`nni, L-ellikni, C-yo`zni, D-besh yo`zni, M-mingni va boshqalar. Bu sanoq sistemada 267 soni CCLXVII ko`rinishda ifodalanadi. Bu sanoq sistemasida har bir harf har doim bir xil sonni ifodalaydi. Shuning uchun ham katta sonlarni yozishda yangi - yangi harflarni kiritishga to`g`ri keladi. Kancha yangi harf kiritmaylik shunday sonni uylab topish mumkinki, uni mavjud harflar yordamida ifodalash murakkablashib ketadi.