konformizm - dostosowywanie własnego zachowania i myślenia do zachowania i myślenia „innych” (jak np. grupy, społeczeństwa); konformizm - dostosowywanie własnego zachowania i myślenia do zachowania i myślenia „innych” (jak np. grupy, społeczeństwa); eksperyment przeprowadzony przez Solomona Asha w 1955 r. dotyczący konformizmu (normatywnego). Pytanie dotyczyło, czym są motywowane zachowania konformistyczne. Wykryto dwa motywy tych zachowań: pragnienie posiadania racji (konformizm informacyjny) i lęk (będący motywem konformizmu normatywnego); dlaczego jesteśmy konformistyczni (zachowujemy się tak jak inni?)?: - naśladowanie (imitowanie) innych;
- obawa kary (głównie ze względu na świadomość jej nieuchronności).
- opinio communis - dążenie do akceptacji przez „innych” - dlaczego?:
- gdyż jest to związane z naszą samooceną, budową i funkcjonowaniem naszej tożsamości społecznej;
- a także związane jest z głęboką potrzebą „bycia z innymi” (argument socjo-biologiczny).
grupa społeczna niegdyś centralna kategoria socjologii, a obecnie zanika na rzecz takich pojęć, jak „tożsamość”, „zachowanie”, „działanie”, „interakcja”, „kapitał społeczny” itp.; grupa społeczna niegdyś centralna kategoria socjologii, a obecnie zanika na rzecz takich pojęć, jak „tożsamość”, „zachowanie”, „działanie”, „interakcja”, „kapitał społeczny” itp.; początkowo „grupa” była rozumiana poprzez pojęcie „społeczeństwa” (gdyż „trwa” dłużej od nas i posiada kulturę); definicje „grupy społecznej”: - definicja Albiona W. Smalla (1854- 1926; założyciel pierwszej katedry socjologii na uniwersytecie w Chicago):
- wszelki zbiór osób, który możemy ujmować jako całość ze względu na jakiekolwiek godne uwagi stosunki zachodzące pomiędzy jego członkami (1905).
- definicja współczesna (Krzysztof Szmatka):
- grupa społeczna to zbiorowość o wykrystalizowanych strukturach wewnętrznych, systemach wartości, trwałych komponentach świadomościowych i specyficznej kulturze.
dynamika „krystalizacji” zbiorowości - od „populacji” do „organizacji społecznej”: dynamika „krystalizacji” zbiorowości - od „populacji” do „organizacji społecznej”: - populacja;
- zbiór statystyczny;
- kategoria socjologiczna;
- kategoria społeczna;
- grupa społeczna;
- organizacja społeczna.
„grupa” a „zbiorowość” społeczna (mocne kryteria wyróżniające „grupę”): - świadomość odrębności;
- samoidentyfikacja;
- intensywność związków (interakcji) między członkami grupy.
liczebność (od diady/triady); - liczebność (od diady/triady);
- trwałość (studenci, rodzina, naród);
- sposób rekrutacji:
- przypisane, przymusowe, otwarte (ekskluzywne i inkluzywne).
- intensywność uczestnictwa (jedno- lub wielo-funkcyjne, „grupy żarłoczne”!);
- rygoryzm i zakres kontroli (grupy /instytucje „totalne”);
- korzyści z członkostwa:
- grupy zadaniowe / instrumentalne i autoteliczne.
- stopień zorganizowania grupy:
grupa „własna” i „obca” („swój” i „obcy” – np. grupy etniczne, cudzoziemcy); - grupa „własna” i „obca” („swój” i „obcy” – np. grupy etniczne, cudzoziemcy);
dotyczy to identyfikacji z grupami, które pozostają dla nas grupami „istotnymi”: - identyfikacja, solidarność, lojalność (poczucie wspólnoty);
- dystans, repulsja, wrogość („odrzucenie” grupy).
- „grupy odniesienia”:
- negatywne i pozytywne;
- porównawcze;
- normatywne.
- poczucie „relatywnej deprywacji” (upośledzenia) i uprzywilejowania poprzez porównywanie swojego członkostwa w danej grupie z innymi grupami.
struktura socjometryczna (relacje między członkami grupy): struktura socjometryczna (relacje między członkami grupy): - zaspokajanie potrzeb emocjonalnych;
- małe dystanse międzyludzkie;
- podobieństwo postaw;
- „gwiazdy socjometryczne”, „kliki”, „układy” itp.
struktura komunikowania: - przymus strukturalny;
- główne kręgi komunikacyjne: „krąg”, „łańcuch”, „gwiazda”.
struktura przywództwa: - cechy przywództwa i motywacje;
- typy przywództwa: autorytarny, demokratyczny, anarchiczny.
grupa „pierwotna” odznacza się „ścisłym zespoleniem jednostek poprzez stosunki osobiste i współpracę” – pięć (5) głównych cech: względna trwałość, bezpośrednie kontakty, mała liczebność, nie wyspecjalizowany charakter kontaktów, względna zażyłość uczestników; grupa „pierwotna” odznacza się „ścisłym zespoleniem jednostek poprzez stosunki osobiste i współpracę” – pięć (5) głównych cech: względna trwałość, bezpośrednie kontakty, mała liczebność, nie wyspecjalizowany charakter kontaktów, względna zażyłość uczestników; trzy typy: „rodzinna” (grupa oparta na stosunkach pokrewieństwa), „dziecięca grupa zabawowa” (grupa oparta na stosunkach przyjaźni – „grupa rówieśnicza”), „społeczność lokalna” (grupa oparta na stosunkach sąsiedzkich); funkcje „grupy pierwotnej”: - zaspokajanie potrzeb psychospołecznych jednostki: bezpieczeństwa, uznania i przynależności;
- grupa przekazuje wzory zachowań odnoszących się do pozycji i ról zarówno w grupie, jak i w otoczeniu zewnętrznym, uczy współdziałania z innymi członkami grupy;
- funkcje grupy pierwotnej wobec społeczeństwa – pośredniczy między nim a jednostką - jednostka uczestniczy w życiu społecznym poprzez członkostwo w grupie pierwotnej.
- grupa pierwotna i wtórna.
zamieszkuje wyodrębnione, niewielkie terytorium (jak np. parafia, wieś, osiedle), w której występują silne więzi wynikające ze wspólnoty interesów i poczucia przynależności do „miejsca”; zamieszkuje wyodrębnione, niewielkie terytorium (jak np. parafia, wieś, osiedle), w której występują silne więzi wynikające ze wspólnoty interesów i poczucia przynależności do „miejsca”; elementy społeczności lokalnej: - przestrzeń (terytorium);
- zbiorowość zamieszkującą to właśnie terytorium (świadomość granic przestrzennych i społecznych);
- intensywność społecznych interakcji w ramach tego terytorium;
- wspólne więzi ludzi i instytucji w ramach tego terytorium;
- poczucie przywiązania (sentyment) do „miejsca”.
znaczenie wzrostu świadomości lokalnej i regionalnej w Polsce (wyniki NSP 2011 – Ślązacy, Kaszubi, Kociewiacy…).
pojęcie to odnosi się do takich zjawisk społecznych, jak reakcje tłumu, panika, histeria, moda, plotka itp., czyli do spontanicznych działań społecznych dużej liczby osób znajdujących się w „niejasnej” sytuacji; pojęcie to odnosi się do takich zjawisk społecznych, jak reakcje tłumu, panika, histeria, moda, plotka itp., czyli do spontanicznych działań społecznych dużej liczby osób znajdujących się w „niejasnej” sytuacji; cechy charakterystyczne „zachowań zbiorowych”: - są to spontaniczne, zmienne zachowania dużej liczby osób;
- zazwyczaj są ograniczone (do miejsca, wydarzenia, szczególnej sytuacji itp.) i krótkotrwałe;
- związana jest z nimi niepewna identyfikacja jednostek oraz „luźne” (swobodne) granice społeczne - uczestnicy zachowań zbiorowych nie muszą się ani znać, ani identyfikować ze sobą;
- zachowanie te nie wytwarzają silnych własnych norm i kultury (charakteryzują je słabe - nowo wytworzone - normy społeczne),;
- zachowania zbiorowe są bardziej spontaniczne i nieprzewidywalne niż zachowania w uporządkowanym kontekście społecznym.
tłum to czasowe i niezorganizowane zgromadzenie jednostek, które znajdują się w bezpośredniej bliskości fizycznej i mają wspólny obiekt zainteresowań; tłum to czasowe i niezorganizowane zgromadzenie jednostek, które znajdują się w bezpośredniej bliskości fizycznej i mają wspólny obiekt zainteresowań; rodzaje tłumu: przypadkowy, konwencjonalny, ekspresywny, aktywny, protestujący… . teorie powstawania („dynamiki”) tłumu: - „zarażania się” (Gustaw Le Bon, 1895 r.) – anonimowość i napięcie emocjonalne prowadzą do zjawiska „umysłu zbiorowego”:
- w tłumie emocje zbiorowe są łatwo i bezrefleksyjnie akceptowane, wzajemnie się wzmacniają i „podgrzewają”, koncentrując działanie tłumu na wspólnym celu.
- konwergencji/„facylitacji” (tłum jest tworzony aktywność podobnych do siebie jednostek, gdyż w grupie anonimowych osób pewne zachowania stają się i wydają się łatwiejsze do wykonania);
- „wyłaniania się” norm (normy wyłaniają się szybko i spontanicznie, nie są narzucane, równie szybko tracą one znaczenie społeczne).
od grup społecznych nie ma „ucieczki”: - od grup społecznych nie ma „ucieczki”:
- odpowiedź na pytanie, kim jesteśmy? to także odpowiedź o grupy, do których należymy (przerwanie „osamotnienia”).
- „zakorzenienie” w społeczeństwie (nauka kultury/kultur) – wyznacza „moje” miejsce w społeczeństwie;
- pewność i poczucie bezpieczeństwa (konformizm – świat pozostaje pod kontrolą);
- atrakcyjność i prestiż (podwyższa samoocenę), rola porównania z innymi osobami /grupami (otoczeniem społecznym);
- umożliwia realizację celów życiowych;
- symboliczne „przedłużenie życia” (rola kultury, światopoglądu itp.).
grupa pozostaje także źródłem „cierpień”: - „ciemne siły” grupy (reakcja na porażkę i negatywną ocenę grupy), skutki sytuacji, gdy „moja” grupa wypada „słabo” (uprzedzenia wobec innych, poniżanie, niedopuszczanie „niesłusznych” informacji), akceptacja (identyfikacja) i krytycyzm wobec grupy.
przykład - Google (65 tys. pracowników), badanie efektywności (produktywności) zespołów w firmie (180 zespołów), wzrost znaczenia pracy zespołowej; przykład - Google (65 tys. pracowników), badanie efektywności (produktywności) zespołów w firmie (180 zespołów), wzrost znaczenia pracy zespołowej; skupienie się na układaniu „składu” zespołu (badanie 250 wskaźników), ale okazało się że charakterystyki i kompetencje poszczególnych osób mają drugorzędne znaczenie wobec tego, jak dane osoby się porozumiewają, jak sobie organizują pracę… większe znaczenie norm grupowych nad cechami indywidualnymi: - co jest ważniejsze skład zespołu czy „atmosfera” (która grupa jest lepsza – „zaprzyjaźnionych przeciętniaków” czy „zdystansowanych ekspertów”)?
co decyduje o sukcesie zespołu (jakie normy grupowe łączą „ponadprzeciętne” zespoły)?: - w dobrych zespołach zaobserwowano „równą dystrybucję w turach konwersacyjnych” (czyli każdy mógł się wypowiedzieć);
- zwiększona empatia członków zespołu wobec siebie (oparcie na innych).
najważniejsze to nawiązanie więzi, a do tego jest niezbędny komfort psychiczny i poczucie pewności bycia w grupie.
kapitał, którego wartość opiera się na wzajemnych relacjach społecznych i zaufaniu jednostek, które dzięki temu mogą osiągać więcej korzyści-dwa ujęcia: (1) Pierre Bourdieu - kapitał społeczny to „specyficzny zasób społeczny związany z jednostką”: - zbiór rzeczywistych i potencjalnych zasobów, jakie związane są z posiadaniem trwałej sieci mniej lub bardziej zinstytucjonalizowanych związków wspartych na wzajemnej znajomości i uznaniu – lub inaczej mówiąc z członkostwem w grupie – która dostarcza każdemu ze swych członków wsparcia w postaci kapitału posiadanego przez kolektyw, wiarygodności, która daje im dostęp do kredytu w najszerszym sensie tego słowa.
- (2) James Coleman i Robert Putnam: kapitał społeczny oznacza ogół norm, sieci wzajemnego zaufania, lojalności, poziomych sieci zależności w danej grupie społecznej:
- kapitał społeczny odnosi się tu do takich cech organizacji społeczeństwa, jak zaufanie, normy i powiązania, które mogą zwiększyć sprawność społeczeństwa ułatwiając skoordynowane działania.
typy kapitałów społecznych (Robert Putnam): typy kapitałów społecznych (Robert Putnam): - „wiążący” („spajający”, skierowany do „wewnątrz” grupy, kapitał wyłączający, ekskluzywny);
- „pomostowy” („łączący”, skierowany na „zewnątrz” i otwarty na nowe więzi, kapitał włączający);
- „brudny” kapitał społeczny (zbyt silne więzi kapitału wiążącego – np. mafia).
„smar” życia społecznego - źródła kapitału społecznego (wspólnotowego - pomostowego): zaufanie (redukuje ryzyko związane z działaniem innych osób), normy (m.in. norma wzajemności), działalność „wspólna” (w stowarzyszeniach, we współpracy z innymi itp.). - kapitał społeczny a demokracja („dobro wspólne”; udział w wyborach) i rozwój gospodarczy:
- Robert Putnam, „Samotna gra w kręgle” (przykład malejącego kapitału społecznego w USA) – dyskusja;
- „Diagnoza Społeczna” (Janusz Czapiński) – rozwój Polski jako model molekularny (oparcie na prywatnym wysiłku) , obecne wyzwanie to potrzeba współdziałania.
kapitał społeczny a nowe technologie komunikacyjne; - kapitał społeczny a nowe technologie komunikacyjne;
- „internetowe sieci społeczne” (czy nowe więzy społeczne?) – „użytkownicy Internetu” jako grupa społeczna:
- osoby korzystające z Internetu wkraczają w sztuczną przestrzeń, w której uzyskują informacje i wysyłają wiadomości, mogą tworzyć jej części, itp.;
- zaspokajają swoje potrzeby komunikacyjne i informacyjne, spożytkowują zasoby Internetu dla celów zawodowych, itp.;
- dostrzegają i akceptują pewne wspólne wartości, takie jak „swoboda wypowiedzi” czy „tolerancja”, stosują się do pewnych ustaleń i przyjętych norm postępowania;
- mają poczucie własnej odrębności przez nazywanie siebie "użytkownikami Internetu", "internautami”, "obywatelami sieci" (angielski termin netizens, od network citizens).
- ruchy społeczne w erze Internetu.
rozumienie „grupy społecznej”, dynamika „grupy społecznej” (od „zbiorowości” do „grupy”); rozumienie „grupy społecznej”, dynamika „grupy społecznej” (od „zbiorowości” do „grupy”); obiektywne i subiektywne kryteria klasyfikacji grup społecznych, struktury „wewnątrzgrupowe”; przykłady „ważnych” grup społecznych: grupa pierwotna i społeczność lokalna; badania nad grupami społecznymi: naród (tożsamość), „lokalizm” („małe ojczyzny”) i regionalizm, kooperacja i rywalizacja (sytuacja kryzysu), grupy społeczne a sieci społeczne (zaufanie, kapitał społeczny); zachowania zbiorowe („efemeryczne grupy społeczne”) - przykład „tłumu”; siła i znaczenie grupy społecznej (przynależności) dla jednostki; kapitał społeczny (rodzaje i typy): „klucz do dobrobytu i szczęścia społeczeństw leży w pozytywnych relacjach społecznych, w dobrej przestrzeni międzyludzkiej i gęstej przestrzeni moralnej” (Piotr Sztompka); grupy społeczne a nowe technologie.
Barbara Szacka, Wprowadzenie do socjologii (roz. VIII. Grupa społeczna); Piotr Sztompka, Socjologia. Analiza społeczeństwa, Wydawnictwo Znak, Kraków 2002 (roz. 8 Od wielości jednostek do grupy społecznej i roz. 9. Odmiany grupy społecznej); Jagoda Gandziarowska-Ziołecka, Joanna Średnicka, Karol Zyskowski, Kapitał społeczny i dobro wspólne, w: Anna Giza, M. Sikorska (red.), Współczesne społeczeństwo polskie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
Dostları ilə paylaş: |