N.Kobayasi
NANO
TEXNOLOGİYAYA
GİRİŞ
Rus dilindən tərcümə edənlər:
fizika-riyaziyyat elmləri namizədi, dosent
M.Ə.RAMAZANOV
biologiya elmləri namizədi
L.İ.VƏLİYEVA
Redaktoru:
AMEA-nın müxbir üzvü, professor
A. M. MƏHƏRRƏMOV
«Bakı Dövlət Universiteti» nəşriyyatı
Bakı 2007
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
Geniş oxucu kütləsi üçün
məlumat xarakterli
V Ə S A İ T
Rus dilindən tərcümə
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
M Ü N D Ə R İ C A T
Giriş .................................................................................
5
1. Nanotexnologiya nədir? ...............................................
7
1.1
Nano vahid nədir? .................................................
7
1.2
Nanotexnologiya nədir? ........................................
9
1.3
Nanotexnologiya necə yaranıb? ............................
11
1.4
Nanotexnologiyanın inkişafını necə
sürətləndirmək olar ................................................
13
Fəslə aid əlavə material ....................................................
14
2. Nanotexnoloji tədqiqatlarin sərhəddi ...........................
17
2.1
Nanotexnologiyanın tarixi ....................................
17
2.2
Mikroelektronikanın inkişafının təbii sərhədləri ...
21
2.3
«Yuxarıdan-aşağıya» və «aşağıdan-yuxarıya»
prinsipi üzərində qurulmuş yeni obyektlərin
hazırlanması ..........................................................
22
Fəslə aid əlavə material ....................................................
24
3. Nanotexnologiya dünyasi .............................................
26
3.1
Tunnel effekti nədir? .............................................
26
3.2
Elektron mikroskopları optikanın sərhədlərini
genişləndirir ..........................................................
28
3.3
İşıq buraxan elektron mikroskopunun iş
prinsipi ..................................................................
31
3.4
Skanlaşdıran elektron mikroskopları ....................
33
3.5
Skanlaşdıran zond mikroskopları nədir? ..............
35
3.6
Skanlaşdıran tunnel mikroskoplarının iş
prinsipi ... ..............................................................
38
3.7
Atom-güc mikroskopu ..........................................
40
3.8
Yaxın sahəli skanlaşdıran optik mikroskopun iş
prinsipi ...................................................................
41
3.9
Karbon nanoboruları nədir? ..................................
44
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
3.10 Nanotexnologiya və informasiya yazmaq
problemi ................................................................
46
3.11 «Kvant nöqtəsi» nədir? ..........................................
50
3.12 Nanoqurğuların qeyri-adi xassələri .......................
52
3.13 Nanoşüşələrdən istifadənin müxtəlif imkanları ....
56
3.14 Biodatçiklar (bioötürücülər) və informasiya
texnikası ................................................................
58
3.15 Kvant kompüteri nədir? ........................................
61
Fəslə aid əlavə material ....................................................
63
4. Nanotexnologiyanin tədbiqi ilə iqtisadi və sosial
nəticələr. Bizi nələr gözləyir? ......................................
65
4.1
Elektronika və informasiya texnologiyası ............
65
4.2
Nanomateriallar və onların emal edilməsi ............
68
4.3
Nanomaterialı almaq və ondan istifadə etmək
üçün ölçmə, emal və modelləşmə usulları ............
70
4.4
Nanotexnologiyanın ətraf mühit və energetika
problemləri ilə əlaqəsi ...........................................
71
4.5
Nanotexnologiya və həyatla bağlı elmlərin
inkişafı ...................................................................
74
4.6
Nanotexnologiya və xalq təsərrüfatı .....................
77
4.7
Nanotexnologiyadan aviasiya və kosmonavtikada
istifadə etmək imkanları ........................................
79
4.8
Təhsil sistemində və elmi kadrların hazırlan-
masında dəyişikliklər .............................................
80
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com