Salatın Əhmədli
29
- Əlbəttə, - Məhbubə təsdiqlədi, sonra da əlavə
elədi: - Nə dəyirmana, nə də bu xaraba evə heç kim
yaxın durmur.
- Bəs Haramxanın axırı necə oldu?
- Necə olacaq? Haramlığının qurbanı oldu. Allah
cəzasını verdi. Dəyirman daşını çevirib təmir etmək istə-
yəndə daş düşüb o biri ayağını da xıncımlayıb. Elə
dəyirmandakı yatağında zarıya-zarıya qanqrenadan
ölüb. Deyirlər, elə oralarada dəyirmanın yaxınlığında
basdırıblar.
…Rəfiqəmin nəvəsinin toyundan sonra şəhərə
qayıtdım.
Amma
Haramxanın
xaraba
qalmış
dəyirmanı yadımdan çıxmırdı.
Salatın Əhmədli
30
ÖMÜRLÜK GİROV
Abşeronda, həm də elə Bakıda qışın qurtarmağı
ilə yazın gəlişi eyni vaxta təsadüf edir. Şimaldan əsən
soyuq küləklər cənub küləyi ilə əvəz olunan kimi hava
dəyişir. Təbiətin ilıq nəfəsini hər kəs hiss edir. Hərdən
təbiətin qəfil şıltaqlıqları da özünü göstərir. Elə
bilirsən ki, yazdı, birdən görürsən ki, yox, çevrildi
qışa. Ancaq deyəsən, bu il belə deyil.
Pəncərəni açdım, səs-küylü küçə cana gəlmişdi.
Adamların bəziləri qalın paltarlarını çıxarmış,
Novruzun gəlişini elə bayram əhvalı, yaz ovqatı ilə
qarşılamaq istəklərini, sanki, təbiətə göstərmək
istəyirdilər. Hündür mərtəbəli binaların ətrafındakı
yaşıllıqların kənarı ilə əkilmiş nərgiz topalarının
arasından boy göstərən ağ çiçəklər elə bil yazın
gəlişini adamlardan əvvəl duymuşdular. Hərdən xəfif
külək əsəndə nərgiz çiçəkləri başlarını yelləyir, ətrafa
bağışladıqları xoş ətirlərilə küçədən keçən adamlara
bayram təbriklərini çatdırırdılar. Mən hər yayı
dünyanın müxtəlif yerlərinə səyahətlərdə keçirsəm də,
Salatın Əhmədli
31
yay
istirahətimi
Pirşağıdakı
bağ
evimizdən
başlayıram. Olur ki, səyahətlərim təxirə salınır, ancaq
əhvalım pozulmur. Xəzərin qızıl qumları gözlərimi
oxşayır,
mehriban
qonşularımızla
deyə-gülə
keçirdiyim mövsüm həmişə yadımda qalır. İndi də
nərgiz çiçəklərinin belə pərvərişlə yazın gəlişini xəbər
verməyi məni bir balaca narahat elədi.
…Bəzən bir adamın borcu olur, ya da deyəcəyi
sözü olur, ancaq o borcu qaytarmaq, o deyəcəyini
vaxtında demək yaddan çıxır. İndi isə nərgizin yazın
gəlişini xəbər verməyi yay mövsümünü yadıma saldı.
Axı bağ qonşularıma borcum vardı… Əhvalat ötən il
olmuşdu.
Yay mövsümü qurtarırdı. Mən səyahətlərimi başa
vurub uzaqlarda onun üçün darıxdığım Bakıya
qayıtmışdım. Bir-iki tanış-bilişlərimə, rəfiqələrimə
zəng
vurub
hal-əhval
tutdum.
Kimin
nədən
qayğılandığını, şəhərin həyatında təzə nələrin olduğu-
nu öyrəndim, ancaq şəhərdə qala bilmədim. Yır-yığış
eləyib Pirşağıdakı bağ evimizə getdim. Axı oradakı
qonşular da mənim üçün əziz idi. Pirşağı sahilləri
dünyanın görməli, gəzməli olan yerlərindən heç də
geri qalmır. Yəqin ki, yeri, yurdu, təbiəti də doğmalaş-
Salatın Əhmədli
32
dıran elə insanlardır. Mənim də bağ qonşularım xoş
əhvalları, yaxşı münasibətlərilə könlümü oxşayır,
harada olsam məni özlərinə tərəf çəkirlər.
Əsmərgil köhnə bakılıdırlar. Əri Ağəli neftçi
olub. Əsmərin özü isə şəhər xəstəxanasında tibb bacısı
işləyib. Bura onların dədə-baba mülkü olub. Amma
Ağəlinin də, Əsmərin də atalarının dədə-baba sənəti
balıqçılıq imiş. Bir gün iki xalaoğlu-Ağalinin atası
Ağaverdi, Əsmərin atası Gülverdi qayıqla dənizə çıxır
və geri qayıtmır. Bundan sonra dolanışıq çətinləşir.
Ağəlinin babası Ağarza Kömürçü meydanının
yaxınlığında ev alır, ailəni də yığıb buraya köçür.
Sonra arvadının bacısı uşaqlarına-yəni Əsmərin anası
Güldanəyə də şəhərə köçməyi təklif edir. Dədə-baba
yurdundan çıxmaq çətin olsa da Güldanə bir iş tapmaq
ümidilə bu təkliflə razılaşır. Beləcə onlar sonrakı
həyatlarını şəhərdə yaşamalı olurlar. Əsmərgil də,
Ağəligil də həmişə yay mövsümündə bağa köçə
bilirdilər. Sonralar Kömürçü meydanı söküldü, evləri
sökülən
adamlara
şəhərin
müxtəlif
yerlərində
mənzillər verildi. Cavanlar şəhərin müxtəlif tərəflərin-
də yerləşdilər. İndi Əsmər də, Ağəli də təqaüdə
çıxandan sonra dədə-baba yurdlarına qayıtmışdılar. İş
Salatın Əhmədli
33
elə gətirmişdi ki, bizə bağ evimizdə onlarla qonşu
olmaq qisməti düşmüşdü.
…Yay mövsümünün qurtarmağına az qalmış
bağa gələndə gördüm ki, Əsmərin nəvələri bizim
bağın ətrafında oynayır. Onlar məni görüb qaça-qaça
nənələrinə xəbərə getdilər:
- Nənə, Həmayə xanım gəlir.-Uşaqlar elə
nənəsinin, babasının dilindən eşitdiyi kimi, adımı
çağırırdılar. Mənə həmişə «Həmayə xanım» deyir-
dilər. Nə qədər onlara desəm də ki, mən də nənəyəm,
qətiyyən razılaşmırdılar. Axır ki, mən onların
«Həmayə xanım» çağırışına alışdım. İndi Ağəli kişi
də, Əsmər də az keçməmiş qapını açacaq, mənimlə
görüşə gələcəklər. Onlar gəlməsələr də, özüm ge-
dərəm. Bilirəm ki, hər dəfə bağa gəlişimi necə
səbirsizliklə gözləyirlər. İndi də belə oldu. Hal-
əhvaldan sonra dünyanın haralarında olduğumu,
gördüklərimi bircə-bircə soruşur, söhbətlərimə diqqət-
lə qulaq asırdılar.
- Siz gələndə biz vaxtın necə keçdiyini bilmirik,-
deyə qonşu sözə başlamaq istəyirdi ki, birdən hasarın
çölündən uşaqların həyəcanlı səsləri eşidildi.
Salatın Əhmədli
34
- A kişi, bir dur həyət-bacaya çıx, gör nə baş
verib?
- Daha sən də burada oturub qalmayacaqsan ki,
dur birlikdə gedək də…
- Mənə bağlanmamısan ki?..
- Necə yəni bağlanmamışam? Sən məni özünə
ömürlük girov eləmisən. Heç ağzımı açıb bir kərə
yanında hündürdən danışıram ki?..
Doğrusu, əvvəlcə elə bildim ki, bu köhnə neftçi
Ağəli kişi «ömürlük girov» məsələsini elə-belə,
sözgəlişi deyir. Ancaq Əsmərin zarafatyana üzünü bo-
zartmağı məndə şübhə yaratdı. Bu sözün altında han-
sısa bir əhvalatın yatdığını düşündüm. Bu vaxt uşaqlar
həyət
qapısını
açıb
nənə-babalarının
yanına
yüyürdülər:
- Mənim dondurma pulumu alıb, hamısını alıb,-
balaca qız nənəsinə sığındı. Qardaşı isə bir qədər ar-
alıda dayanmışdı.
- Hə, yaxşı, dalaşmayın, - Həmayə xanım uzaq
yerlərdən danışır. Biz də onun söhbətinə qonağıq.-
Ağəli kişi uşaqları sakitləşdirərkən mən də fürsətdən
istifadə edib Əsməri yanladım:
Dostları ilə paylaş: |