Korrupsiyaya qarşı mübarizədə
Rəşad Həsənov
hökumət-vətəndaş əməkdaşlığı
23
İSİM
İqtisadi və Sosial İnkişaf Mərkəzi
Yaxşı Tədqiqat, Yaxşı İslahat, Yaxşı Siyasət
Əməlinlə məni rüsvayi-cahan eyləmisən,
Çəkirəm dostlar arasında xəcalət, ay ata
Baba Pünhan
Böhtan danışıram, yalan deyirəm.
Həm rüşvət verənəm, həm də alanam.
Yerim də hazırdı cənnətdə nə qəm?!
Əsası beş dəfə namaz qılanam...
Şəhriyar
Qurani-Kərim: “Bir-birinizin mallarını haqqınız olmadığı halda yeməyin. Xalqın malının bir
qismini (onun sizə haram olduğunu) bilə-bilə günah yolu ilə yeməyiniz üçün onu (xalq malını)
hakimlərə (rüşvət) verməyin
Bu kimi misalları kifayət qədər artırmaq mümkündür. Göründüyü kimi Azərbaycan mütəfəkkiri
və yaxud ölkənin əsas aparıcı dini sayılan İslam
korrupsiyanı, rüşvəti ümumiyyətlə isə kimsənin
haqqını
tapdamaq
kimi
ədalətsiz
davranışları
qınamaqda və bunu kimi fəaliyyətlərin təzahürünü,
cəmiyyətə zərərini qabarıq şəkildə göstərməkdədi.
Başqa sözlə sağlam cəmiyyət və ədalətli idarəetmə
görmək istəyən hər kəs problemin ciddiliyi dərk edir və
Korrupsiyaya qarşı mübarizədə
Rəşad Həsənov
hökumət-vətəndaş əməkdaşlığı
24
İSİM
İqtisadi və Sosial İnkişaf Mərkəzi
Yaxşı Tədqiqat, Yaxşı İslahat, Yaxşı Siyasət
daim tənqid hədəfinə çevirir. Sevindirici haldır ki, Azərbaycan ictimai fikri tarixin bütün
dönəmlərində korrupsiyanı
tənqid etmiş, buna qarşı mübarizə aparmış və milli, dövləti maraqları,
şərəf və ləyaqəti bütün maddi üstünlüklərin fövqundə tutmuşdur. Nəticədə ölkəmizdə “rüşvətə
qarşı vətəndaş” kimliyinin formalaşdırılmasında ciddi mənəvi bazanın mövcudluğunu demək
mümkündür.
Korrupsiyaya qarşı mübarizədə
Rəşad Həsənov
hökumət-vətəndaş əməkdaşlığı
25
İSİM
İqtisadi və Sosial İnkişaf Mərkəzi
Yaxşı Tədqiqat, Yaxşı İslahat, Yaxşı Siyasət
Mənəviyyatsızlığa gedən yolda: İctimai təşviq
Təəssüflə qeyd etməliyik ki, korrupsiyalaşmış cəmiyyətlərdə bir çox hallarda vətəndaşı bu kimi
mənfi davranışlara təşviq edən fikirlər də geniş şəkildə yayılır. Həmçinin təəssüflə qeyd
etməliyik ki, mənfi davranışları təşviq edən, haqlı göstərən fikirlər cəmiyyətdə daha çox sosial
bazaya malikdir, nəinki “adil vətəndaş” kimliyinin formalaşmasına səsləyən baxışlar. Bir çox
hallarda isə kəskin təbəqələşmə və yaxud geniş yayılmış haqsızlıq, qanunsuzluq insanlarda “öz
ədalətini özün yaradacaqsan” qənaətinə yol açır ki, sonda bu kimi fikirlər vətəndaşı mənfi
davranışlara sövq edir. Beləliklə hər hansı bir problemlə mübarizə aparmaq istədikdə ilk növbədə
bu kimi davranışlara səsləyən və yaxud haqlı imiş kimi təqdim edən yanaşmaların
neytrallaşdırılması əsas addımlardan hesab edilməlidir.
Məsələn, “Dövlətin malı dəniz, yeməyən kəriz” ifadəsinin izləri kifayət qədər uzağa getməklə
yanaşı bu gün də türk ictimai fikrində mühüm yer tutur. Yaxud da tez-tez rastlaşdığımız
misallardan biri də “Bal tutan barmaq yalar” ifadəsidir. Bunlara bənzər fikirlər cəmiyyətin
yalnış istiqamətə yönləndirilməsinə və mənəvi dəyərlərin tapdanmasına yol açmaqla proseslərə
ictimai qınağı zəiflədir. Hətta dini inancları qırmaq məqsədi ilə də “Dövlətdən oğurlamaq haram
deyil” kimi fikirlər geniş şəkildə yayılır. Bəzi hallarda “
palaza bürün, elnən sürün” kimi
ifadələrlə insanların ictimai proseslərə adekvat reaksiya vermə instikti sındırılır ki, bu da bir çox
hallarda çoxluğun azlığa tabe olması kimi ziddiyyəti ortaya qoyur.
Digər maraqlı məqam isə praktikada “RÜŞVƏT” sözünü “HÖRMƏT” sözü ilə əvəzləməsidir ki,
beləliklə çirkin əməl sahibi olanlar öz əməllərinə daha yumşaq don geyindirməyə cəhd
göstərirlər.
Araşdırmalar onu göstərir ki, korrupsiyalaşmış cəmiyyətlərdə ictimai qınaq zəif olmaqla yanaşı
bu əməlin sahibləri əksinə ciddi hörmət layiq görülür. Yəni bu insanlar öz cinayətkar, haqsız,
mənəviyyatsız əməlləri qarşılığında cəmiyyətdə üstün status əldə edirlər ki, bu hal da onların