Kryminologia – Wykład semestr zimowy 2008/2009 Dr hab. Monika Płatek; wpia uw



Yüklə 445 b.
tarix05.10.2017
ölçüsü445 b.
#3194


Kryminologia – Wykład semestr zimowy 2008/2009

  • Dr hab. Monika Płatek; WPiA UW

  • 2 grudnia 2008


Sposoby badania źródeł przestępczości w kryminologii

  • Poszukiwanie jednostkowych źródeł:

  • Dowody, biologia, społeczeństwo

  • Interakcja – przestępstwo i przestępca

  • zaczynają się od nazwania, nadania „tytułu”.

  • Konflikt – przestępstwo na tle stosunków społecznych – od Marksa przez abolicjonizm, sprawiedliwość naprawczą po feminizm i psychologię społeczną



Społ. próba objaśnienia przestępstwa i kary: Emil Durkheim : perspektywa rytuałów potępiających

  • Solidarność społeczna

  • Kultura i etyka

  • Znajomość norm

  • Nieuniknioność i

  • pozytywna strona przestępstw

  • Pozytywna rola kary



Emil Durkheim – Teoria kontroli – teoria anomii społecznej.

  • Przestępczość jest zjawiskiem normalnym, co więcej o ile nie zalewa – pożytecznym. Przestępczość jest, była i będzie;

  • Łamanie norm dynamizuje społeczeństwo

  • Gdyby stworzyć „społeczeństwo aniołów” w którym nie popełniano by przestępstw, to ludzie i tak wynajdą zachowania godne potępienia, wykreują przestępczość.



Definitions

  • Social solidarity – a fundament of collective life and social cohesion.

  • Social norms and ‘collective representations’ are forms of social organization.

  • Culture and ethics of any society are grounded in a particular social organization, thereby forming a functional social whole.

  • Punishment a straightforward embodiment of society’s moral order, and an instance of how that order represents and sustain itself.



Crime according to Durkheim

  • Crime are not ‘given’ or ‘natural’ categories to which societies simply respond. The content of such categories changes from place to place and from time to time and is a product of social norms and conventions. Crimes are not always or everywhere equivalent to acts which are harmful to society or contrary to public interest.

  • Crimes are those acts which seriously violate a society's conscience collective.



Usprawiedliwienie kary

  • Akt kryminalny narusza święte normy kolektywnego sumienia i tym samym produkuje/powoduje punitywną reakcję

  • Kara służy edukacji moralnej, produkuje/wytwarza autorytet, służy moralnej edukacji, choć winna być ostatnim środkiem po który w tym celu sięgamy

  • Silny i legitymowany ustalony porządek moralny wymaga drobnych sankcji dla przywrócenia pierwotnej harmonii i poradzenia sobie z osoba ją naruszającą



Święte, stałe, kolektywne normy

  • ?



Niezmienne normy moralne:

  • Nie zabijaj

  • Nie kłam

  • Nie kradnij

  • Miłość bliźniego

  • Braterstwo

  • Tolerancja

  • Opiekuńczość











Teorie strukturalne - Robert Merton

  • Wszyscy podlegają naciskowi społecznemu celem skłonienia ich do osiągnięcia uznanych w tym społeczeństwie wartości. Społeczeństwo wytwarza wspólną strukturę kulturową . Osiągnięcia tych kulturowo wyznaczonych celów: udział w konsumpcji, we władzy, osiągnięcia naukowe lub kulturalne, sława, samodzielne stanowisko; jest uznawane za miernik sukcesu. Obok celów istnieją także społecznie akceptowane środki.



Sposoby przystosowania wg. Mertona

  • Konformizm: cele +środki;

  • Innowacja: cele – brak środków;

  • Rytualizm: odrzucenie celów, akceptacja środków; (idealny urzędnik, doktór, nauczycielka, celnik etc.);

  • Wycofanie – cele i środki silnie zinternalizowane, ale niedostępne: zawiodły, nieosiągalne; zaniechanie dążenia do celów, działalność zastępcza (włóczęgostwo, alkoholizm, narkomania);

  • Bunt – odrzucenie kulturowo określonych celów i środków. (Rewolucja) * Nowe cele, nowe środki



Strukturalna teoria przystosowania się/Anomii Roberta Mertona(1910-2003)

  • Konformizm - człowiek sukcesu

  • Innowacja – bywa, że przestępca lub wynalazca

  • Rytualizm – idealna urzędniczka, nienaganna lekarka, wzorowa nauczycielka; lęk o status

  • Wycofanie się – bywa, że pije, bywa, że myśli, od filozofa po narkomana; defetyzm, kwietyzm, eskapizm

  • Bunt – hippis, rewolucjonista, terrorysta





Travis Hirschi – teoria kontroli - 1969

  • Przyczyną przestępczości jest osłabienie, zerwanie więzi społecznych, gdyż zmniejsza to gotowość jednostki do przestrzegania norm społecznych.

  • Elementy więzi społecznych:

  • Przywiązanie (attachment)

  • Zaangażowanie (commitment)

  • Zaabsorbowanie (involvement in conventional activities)

  • Przekonania (belief) – gotowość do przestrzegania norm prawnych, akceptacja norm



Hirschi i Gottfredson - 1990

  • Ogólna teoria przestępczości:

  • Zachowanie kryminalne jest wynikiem zbyt niskiej samokontroli, która to cecha osobowości łączy się z tendencją do zachowań hedonistycznych, wymagających szybkiego zaspokajania potrzeb doraźnych, co jest następstwem niewłaściwego wychowania.



W co należy inwestować, zdaniem Sherman/Gottfedsona, aby przeciwdziałać przestępczości



Kryminologia pozytywistyczna: nurt biopsychologiczny i socjologiczny

  • Koncepcje ekologiczne

  • szkoła

  • Chicagowska



Robert E. Park, Ernest Burgess;

  • Strefy rozwoju miasta:

  • Centralna – loop, city,

  • bussines district;

  • Przejściowa-zone in

  • Transition;

  • Mieszkania pracownicze

  • Willowa

  • Podmiejska – commuters zone (1925)







Strefa przejściowa – t. Burgesa

  • Fazy najmu- osłabienie wspólnoty sąsiedzkiej; inwazji biznesu; pokoi do wynajęcia; napływu grup rasowych i narodowościowych o niskim statusie kulturowym; wkraczanie przestępczości i występku; chaosu społecznego, biznes i przemysł obejmują dzielnice w całkowite posiadanie. Przestępczość jest wynikiem naturalnego procesu rozwoju miasta, a strefa przejściowa jest ostają dla tych, którzy przegrali walkę o byt.



Teoria uczenia się zachowań przestępczych – Edwin Sutherland

  • Teoria zróżnicowanych powiązań:

  • Zachowanie przestępcze jest wyuczone;

  • ZP zostaje wyuczone w interakcjach z innymi osobami w procesie komunikowania się.

  • Zasadnicza część uczenia się przestępnego zachowania dokonuje się w grupach o bliskich osobistych powiązaniach.



Teoria zróżnicowanych powiązań

  • Zachowanie przestępne jest wyuczone

  • W interakcjach z innymi osobami, w procesie komunikacji

  • W grupach bliskich osobistych powiązań

  • Jednostka staje się przestępcą wskutek nadwyżki definicji sprzyjających naruszaniu przepisów prawa nad definicjami nie sprzyjającymi naruszaniu przepisów prawa



4.ZP obejmuje: techniki popełniania przestępstw, specyficzne ukierunkowanie motywów, dążeń, racjonalizacji, postaw.

  • 4.ZP obejmuje: techniki popełniania przestępstw, specyficzne ukierunkowanie motywów, dążeń, racjonalizacji, postaw.

  • 5. Powyższe w powiązaniu z normami prawnymi może być wiążące lub niewiążące – w zależności czy uznaje się czy nie uznaje za ważne przestrzeganie prawa.

  • 6. Jednostka staje się przestępcą wskutek nadwyżki definicji sprzyjających naruszeniu przepisów prawa nad definicjami nie sprzyjającymi naruszeniu prawa.



7. Zróżnicowane powiązania mogą się różnić częstotliwością, trwałością, pierwotnością, intensywnością.

  • 7. Zróżnicowane powiązania mogą się różnić częstotliwością, trwałością, pierwotnością, intensywnością.

  • 8. W procesie uczenia się ZP poprzez powiązania z kryminalnymi i niekryminalnymi wzorcami występują te wszystkie mechanizmy, które występują przy każdym uczeniu się. (naśladownictwo)

  • 9. Ponieważ ZP jest wyrazem ogólnych potrzeb i wartości , nie można go wyjaśnić odwołując się do tych potrzeb i wartości , gdyż zachowanie nieprzestępne jest wyrazem tych samych potrzeb i wartości. (złodzieje kradną, robotnicy pracują)



Teoria neutralizacji Sykesa i Matzy

  • Nie istnieją podkultury dewiacyjne. Istnieje podkultura dewiacji lub przestępczości.

  • Pojęcie „podkultura dewiacyjna” sugeruje odrębność danej klasy wartości i norm zachowania w stosunku do kultury dominującej.

  • W praktyce większość wyznaje dwa systemy wartości: oficjalne- konformistyczne, związane są z czasem pracy, nauki, z działalnością polityczną lub społeczną

  • Skryte, nieoficjalne- dewiacyjne, związane s tym co dzieje się w czasie wolnym od kontrolnej obserwacji innych ważnych osób (weekendy, czas prywatny, święta).

  • PATRZ: wartości codzienne i uroczyste



Gresham Sykes i David Matza – teoria technik neutralizacji

  • Zaprzeczenie odpowiedzialności – pod górkę do szkoły; zbieg okoliczności, „wepchnięty” w to,

  • Zaprzeczenie bezprawia – na biednego nie trafiło; nie ma krzywdy, nie twoja sprawa;

  • Zaprzeczenie ofiary – zasłużył/a sobie na to – bo zupa była za słona; bo homoseksualista,

  • Potępienie potępiających – ścigający nie są lepsi, policja jest przekupna, a rodzice źli.

  • Powołanie się na wyższe racje

  • ratowanie chorego; kolizja wartości.



Outsiderzy – Howard S. Becker - 1963

  • Socjologiczna koncepcja kontroli społecznej w odróżnieniu od psychospołecznej teorii Lemerta – w procesie interakcji dochodzi do nadania znaczeń, interpretacji i nazw.

  • Grupy społeczne kreują dewiację poprzez tworzenie norm, których naruszenie stanowi dewiację , a następnie zastosowanie owych norm do poszczególnych osób prowadzi do naznaczenia ich jako outsiderów.



Koncepcja naznaczania społecznego

  • Howard Becker wprowadził typologię w zależności od postrzegania zachowania jako dewiacyjnego:

  • zachowanie błędnie oceniane - gdy jest zgodne z regułami, a postrzegane jest jako dewiacyjne

  • zachowanie konformistyczne - zgodne z regułami i nie postrzegane jako dewiacyjne

  • dewiacja czysta - jednostka łamie reguły i jej zachowanie jest postrzegane jako dewiacyjne

  • dewiacja ukryta (potencjalna) - jednostka łamie reguły, lecz jej zachowanie nie jest postrzegane jako dewiacyjne. jeżeli zakłada się, że dewiacja zależy od społecznej percepcji tego zjawiska, dopóki nie zostanie ona wykryta i określona przez społeczność jako dewiacja, pozostaje jedynie dewiacją potencjalną.



Typologia zachowań dewiacyjnych

  • Zgodne z regułami

  • Zgodne z regułami

  • Sprzeczne z regułami

  • Sprzeczne z regułami



Edwin Lemert (1912-1996) jedna z pierwszych koncepcji nurtu naznaczania.



Teorie naznaczenia społecznego

  • Każdy ma zdanie na temat własnej osoby; samoocena wywiera wpływ na zachowanie, jest efektem procesów społecznych, a nie indywidualnej introspekcji. Patrz:

  • Osoby i grupy odniesienia;

  • Interakcja;

  • Dewiacja pierwotna; wieloprzyczynowa, efekt czynników społ. Kulturowych, fizjologicznych, przypadkowych lub nie.



Teoria etykietowania Lemerta

  • Do koncepcji naznaczania odnosi się także typologia Edwina Lemerta, który wprowadził rozróżnienie dewiacji na:

  • pierwotną: wstępny akt przekroczenia norm, który nie spotyka się z silnymi społecznymi sankcjami i jest niejako jednorazowy (np. przebiegnięcie na czerwonym świetle). W wyniku procesu normalizacji aktów dewiacyjnych takie czyny nie pozostają w świadomości jednostki.

  • wtórną: jeśli nie zachodzi proces normalizacji, osoba która przekroczyła normy zyskuje w społeczeństwie etykietkę "dewianta" W takich przypadkach etykieta może stać się podstawą tożsamości jednostki.



Lemert – dewiacja wtórna

  • Reakcja ludzi na problemy kreowane przez społeczną reakcję na dewiację.

  • Są to przede wszystkim problemy moralne związane z faktem stygmatyzacji, kar, segregacji, kontroli społecznej.

  • Instytucje obniżają status jednostki. Nie tyle status osiągnięty, co przypisany.

  • Wtoczenie w rolę dewianta



Proces społecznego naznaczania w ujęciu Edwina M. Schura

  • Stereotypizacja dewiacji. (Rola stereotypów w społeczeństwie/ rola stereotypów w produkowaniu dewiantów)

  • Zgeneralizowane wyobrażenia, szybko i sprawnie porządkują rzeczywistość społeczną, uproszczone sposoby postrzegania rzeczywistości, oderwane od niej.



Edwin M. Schur cd.

  • Retrospektywna interpretacja

  • Interpretacja przeszłości zgodnie z dewiacyjnym naznaczeniem

  • Dysonans poznawczy – próba objaśnienia zjawiska.

  • Pochłanianie ról.

  • Możliwy element negocjacji.





Ekonomiczne objaśnienie przestępstwa

  • (2) Karl Marx, Georg Rusche, Otto Kirchheimer, E.B. Pashukanis., Mellosi, Pavarini

  • Przestępstwo ma charakter klasowy. Nie wystarczy badać treści norm, trzeba uwzględnić źródło ich powstawania. Czyje interesy chronią?

  • Jakimi karami się posługujemy, skąd wybór, czym jest determinowany?



Conclusions:

  • Conclusions:

  • Punishment must be viewed not as a social response to the criminality of individuals, but, above all, as mechanism which is deeply implicated within the class struggle between rich and poor, bourgeoisie and proletariat.

  • Labor market, together with the demography of population growth, tends to fix the social value of human life, or at least the lives of those displaced serfs, vagrants, and wage-laborers who come to be objects of social administration.



Kryminologia radykalna - antynaturalistyczna

  • Nils Christie – przestępstwo nie istnieje

  • Kai Erikson i społeczne funkcje przestępczości;

  • William Chambliss i społeczne funkcje kryminalizacji włóczęgostwa.

  • Michel Foucault i społeczne funkcje kontroli społecznej.



Discussion:

  • Discussion:

  • (1)Punishment as such does not exist, only concrete forms. Punishment is to be viewed as historically specific phenomena.

  • (2) Punishment it is an emergence of a particular mode of production, its rise to dominance.

  • (3) Punishment as social artefacts , which can not be understood in penal sense only.

  • (4) Penal policy is one element within a wider strategy of controlling the poor, in which factories, workhouses, the poor law, and, of course, the labor-market, all play corresponding parts.



Kryminologia Feministyczna

  • Społeczne zróżnicowanie

  • Płeć kulturowa

  • Nierówność płciowa

  • Marginalizacja ekonomiczna i społeczna

  • Seksizm

  • Co wnosi perspektywa feministyczna?

  • Dlaczego wcześniejsze teorie ignorowały przestępczość kobiet/istnienie kobiet?

  • Co w praktyce oznacza „prawne uznanie seksizmu” (Legacy of sexism – Klein)



Yüklə 445 b.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə