Kur 'an ve sünnete yapişmak biD'at ve biD'at ehli 2 Konuyla İlgili Rivayetler 3


Bid'atin İşi Yapmak Ya Da Bırakmakla İlgili Ol­ması



Yüklə 307 Kb.
səhifə11/11
tarix30.10.2018
ölçüsü307 Kb.
#76377
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11

4. Bid'atin İşi Yapmak Ya Da Bırakmakla İlgili Ol­ması

Bid'at kavramı, sünnete aykırı bir şeyin işlenmesi anlamım içerdiği gibi, sünnete aykırı şekilde herhangi bir uygulamayı bırakma anlamını da içermek­tedir. Bir müslüman, hastalığın daha da artması ya da herhangi bir zararın or­taya çıkması gibi geçerli bir sebebe dayanmaksızın, mubah kılınan nimetlerden birini terkederse, haram bir şey işlemiş olmaz. Çünkü bu nimetlerden birini al­ması halinde de herhangi bir vebal altına girmiş olamaz. Zira mubahları, almak­la bırakmak bir tutulmuştur.

Ama kişi mubah bir şeyi nefsine haram kılarsa, yahut belli bir süre için mubah olan bir nimeti almamak üzere adakta bulunursa, bu hareketi ile bid'ate düşer ve Resulullah (a.s)'ın sünnetine uymayanların arasına girer. Nitekim Resulullah (a.s) hiç bir gününü oruçsuz geçirmemek üzere sürekli oruç tutmayı, hiç uyumamak üzere bütün geceyi ibadetle geçirmeyi ve hanımlardan uzak dur­mayı düşünenler hakkında şöyle buyurmuştur:

"Kim benim sünnetimden yüz çevirirse, benden değildir." 102

Mubah bir şeyi kendine haram kılanın yahut mubah bir şeyden yararlanma­mak üzere nezirde bulunanın durumu Ebi İsrail'in durumu gibidir. Bu kişiye Re­sulullah (a.s), mubah bir şeyi terketme üzere adakta bulunmasının doğru ol­madığım, bu fenalığı bırakmasını ve söz konusu adağını bozmasını, oruç tut­mak ve (meşru) adaklara bağlı kalmak şeklindeki taatlarmı da sürdürmesini em­retmişti.

Çağımızda "bir ameli terketmek" şeklindeki bid'atlerin en açığı, dinin getir­miş olduğu hükümlere ve ortaya koymuş olduğu nasslara göre hükmetmenin terkedilmesidir. Yine müslümanların örtünmeyi, mallarındaki zekat paylarını çıkarmayı bırakmalarını, yöneticilerin zekat toplama işini durdurmaları ve bu iş için görevliler tayin etmemeleri bu türden bid'atler arasındadır.

Yukarıda sayılanlar, çok sayıda sünneti bırakarak, yerine bid'at türünden adetleri uygulamaya koymalarının dışındadır. Terketmek türünde değil de uygulamaya koymak türündeki bid'atler (fiili bid'atler) ise gayet çoktur. Resulullah (a.s) hakkında yalan hadis uydurmak, namazın rek'atlannı artırmak, oruç tutma süresini uzatmak, namaz kılmanın yasak olduğu vakitlerde namaz kılmak, oruç tutmanın yasak olduğu vakitlerde oruç tutmak gibi, şeriatta yeri olmayan bir takım hükümlerin şeriatın içine sokulması, yahut dinden olmayan bir takım görüşlerin ve uygulamaların dinin içine sokulması bu türdendir.



5. Bid'atin İtikadı, Kavli Ve Ameli Olması

Bid'at inançla, sözle ve amelle ilgili bid'atler şeklinde de sınıflandırılmakta­dır.

Eğer bid'at, Resulullah (a.s)'ın getirmiş olduğu inanç ilkelerine aykırı bir inanış şeklinde ortaya çıkmış ise, inançla ilgili bid'atler sınıfına girer. Mücessime fırkasının, Haricilerin ve benzeri fırkaların bid'atleri böyledir.

Eğer bid'at, Resulullah (a.s)'ın sözlü olarak bildirdiğini değiştirmek şeklinde yahut sünnetine ters bir söz söylemek şeklinde ortaya çıkarsa, sözle ilgili (kavli) bid'atler arasına girer.

Bid'at, Resulullah (a.s)'dan rivayet edilenden farklı bir namaz gibi, açık bir amel şeklinde ortaya çıkarsa, amelle ilgili (ameli) bid'atler sınıfına girer. Mü­minlerle ilişkilerinde nifak üzere olmak, sevgi ve ihlas yönünden İslam'ın kardeşlik ilkesine uymamak gibi gizli ameler de bu türdendir.

Burada, inançla ilgili (itikadı) bid'atlerin, en tehlikeli bid'atler olduklarına dikkat çekmek istiyoruz. Şer'i kaynaklarda bid'atleri kötüleyen nasslann ço­ğunda da bu tür bid'atler kastedilir. Bid'atin şer'i anlamı, bid'atçi yahut ehl-i heva (arzularının peşine takılanlar) denilince de ilk akla gelen bu tür bid'atlerdir.



6. Bidatlerin Külli Ve Cüz'i Olması

Bid'atler, yol açtığı durumlar ve şeriata verdikleri zarar açısından farklı dere­celer arzeder.

Bid'atin zararı, sadece o bid'ati çıkarana değil de başkalarına da ulaşıyorsa, külli bid'atler arasına girer. Çünkü bu tür bid'atler, bir çok konu üzerinde etkisi­ni gösterecek, yahut birden fazla kişi üzerinde zararı görülecektir. Bir şeyi güzel ya da fena görmekte şeriat ölçülerini değil de sadece aklı esas alma bid'ati, bir kişi tarafından rivayet edilmiş olan hadisin delil olacağını inkar ederek, böyle bir haberin hükmü ile amil etmenin gerekliliğine karşı çıkma bid'ati ve benzer­leri gibi.

Ancak bid'atin zararları, sadece onu ortaya çıkaranla ilgili ise ve başkalarına ulaşmıyorsa bu zaman cüz'i bid'at olarak adlandırılır. Herhangi bir şeyin şeriat ölçüsünde güzel görülen işlerden olduğu zannıyla sünnete aykın iş yapan adamın durumu böyledir. Onun bu muhalefetinin zararı sadece kendisinedir. Çünkü ortaya attıkları görüşleri yahut yaptıkları hareketleri yönünden kendile­rine uyulan kimselerden değildir.



7. Bid'atlerin Yalnız Ve Bağlantılı Olması

Eğer bir bid'at, sadece bir konuda aykırılık taşıyıp muhalefet ediyorsa ve daha başka muhalefetleri ardından getirmiyorsa, basit (yalnız, tek) bid'at olarak adlandırılır.

İçiçe girmiş, birbirleri ile bağlantılı halde olan, ancak tek bir konu etrafında toplanan birden çok muhalefeti içine alıyorsa, bağlantılı bid'at olarak adlandı­rılır.

Biz konunun çok fazla inceliklerine dalan bazı kimseleri ikna edebilmek amacıyla bid'at konusunu oldukça geniş bir şekilde inceledik. Biz her zaman meselelerin, kitap, sünnet, Resulullah (a.s)'ın ve ashabının sireti ışığında bir in­celemeye tabi tutulmasını tavsiye ediyoruz.103

Yukarıda yaptığımız açıklamaları, te'kid amacıyla aşağıdaki nasslarla nok­talıyoruz:

İbni Abbas (r.a)'a bir şey sorulduğu zaman onunla ilgili Kur'an-ı Kerim'de bir açıklama ve hüküm bulunursa, onunla cevap verirdi. Kur"an-ı Kerim'de bu­lunmaz da Resulullah (a.s)'ın sünnetinde bulunursa, onunla cevap verirdi. Resu­lullah (a.s)'ın sünnetinde de konuyla ilgili bir şey bulamadığı takdirde Hz. Ebu Bekir (r.a) ve Hz. Ömer (r.a)'den nakledilen sözlerle cevap verirdi. Onlardan ri­vayet edilen sözlerde de bulamadığı taktirde kendi görüşünü ortaya koyardı.104

Ubeyy bin Ka’b şöyle söylemiştir:

"Sünnette kanaatkarlık (yahut itidal) bir yol, sünnete aykırı içtihadda bulun­maktan daha hayırlıdır."

İbni Mes'ud (r.aYdan da buna benzer bir söz nakledilmiştir: İbni Avn da şöyle söylemiştir:

"Kendim ve kardeşlerim için en çok sevdiğim (arzuladığım) üç şey vardır: Şu sünneti öğrenmeleri ve onun hakkında soru sormaları, şu Kur'an'ı anlama­ları ve onun hakkında soru sormaları. Hayır amel dışında, insanları kendi hallerine bırakmaları." Evzai de şöyle söylemiştir:



"Resulullah (a.s)'ın ashabı su beş şeye özellikle dikkat ederdi: Cemaate uy­mak, sünnete bağlanmak, mescidleri imar etmek, Kur'an okumak ve Allah yo­lunda cihad etmek."


1 Hacc: 22/32.

2 Nisa: 4/59

3 Ali İmran: 3/32.

4 Haşr: 59/7.

5 Ali İmran: 3/103.

6 Maide: 5/15-16.

7 Zümer: 39/55.

8 Sad: 38/29.

9 Bakara: 2/121.

10 Zuhruf: 43/36.

11 Ahzab: 33/36.

12 Nahl: 16/89.

13 Yusuf: 12/111.

14 Enfal: 8/24.

15 Buhari (13/249) 96-Kitabu'l İ'tisam bi'l Kitabu ve's Sünne. 2-Resulullah (a.s)'ın sünnetlerine yapışmak ve Allalıu Teala'nın: "Ey Allah'ım, bizi takva sahiplerine i-mam (önder) eyle" ayet-i kerimesi ile ilgili bab.

16 Tirmizi (5138) 42-Kitabu'l İlm. 2-Resulullah (a.s)'ın hadislerine karşı söylenilmesi yasak olanlarla ilgili bab. Tirmizi: "Bu hadis, bu rivayeti ile hasen, garibdir" demiş­tir. Ebu Davud (41200) Kitabu s Sünne. Sünnete bağlanma babı. Tirmizi'de de bu rivaye­tin benzeri bir rivayet nakletmiştir. İkni Mace (1/6) Mukaddime. 2-Resulullah (a.s) 'in hadisini yüceltme ve ona karşı duranın hatalığı babı. Ebu Davud'un rivayeti, Tir­mizi ve İbni Mace'nin rivayetinden daha ayrıntılıdır.

17 İbni Mace (1/4) Mukaddime. 1-Resulullah (a.s)'ın sünnetine uymanın önemi babı. Ravileri sikadır.

18 Muvatta (2/899) 46-Kitabu'l Kader. 1-Kader konusunda konuşmanın yasak olduğu ile ilgili bab. Hakim'in (l/93)'de İbni Abbas (r.a)'tan rivayet etmiş olduğu hadis bu hadise sehadeı etmekte, dolayısıyla bu hadis onunla kuvvetlenmektedir.

19 Tirmizi (5/663) 50-Kitabu'l Menakıb. 32-Resulullah (a,s)'ın ehl-i beytinin menkıbe­leri babı. Tirmizi: "Bu hadis hasen, garibdir" demiştir.

20 Tevbe Suresi: 91.

21 Ebu Davud (4/201) Kitabu's Sünne. Sünnete bağlanmanın gereği babı. Tirmizi, (5144) 42-Kitabu'l İlm. 16-Sünnete yapışmak ve bid'atlerden kaçınmakla ilgili ola­rak gelen rivayetler babı. Buradaki rivayette hadisin sonunda takdim te'hir vardır, (yani hadisin son cümlelerinin bazıları öne alınmış, bazıları arkaya bırakılmıştır) Bunu aynı şekilde, Ahmed (4/126,127)'de rivayet etmiştir ve isnadı sahihtir.

22 Keşfu'l Estar (1/92) Haysemi de Mecma (H129)'da: "Ravileri sika görülmüştür" de­miştir.

23 Mu'cemu'l Kebir (20/255) Mecma'u'z-Zevaid (1/170) Haysemi: "Bunu Taberani Kebir'de rivayet etmiştir. Ravileri arasında Ubeydullah bin Ebi Hamid bulunmaktadır ki, bu kişinin zayıf olduğu ko­nusunda icma vardır" demiştir. Ancak hadisin birden fazle rivayeti olması dolayısıyla bu hadis hasen derecesinde sayılmaktadır.

24 Buhari (13/250) 96-Kitabu'l İ'tisam bi'l Kitabu ve's Sürme. 2-Resulullah (a.s)'ın sünnetlerine yapışmak ve Allahu Teala'nın: "Ey Allah'ım, bizi takva sahiplerine imam (önder) eyle"ayet-i Kerimesi ile ilgili bab. Müslim (411788)43-Kitabul Feda-il. 6-Resulullah (a.s)'ın ümmetine şefkati ve onlara zarar verecek şeylerden kendile­rini sakındırma konusunda son derece gayretli olması ile ilgili bab.

25 Ahmed (4/334) Keşfu'l Estar (11118) Haysemi de Mecma (11143,144)'da şöyle söy­lemiştir: "Bunu Ahmed, Bezzar ve Taberani Kebir'de rivayet etmiştir. Taberani'nin ravileri sikadır."

26 Keşfu'l Estar (3/58) Haysemi, Mecma (1/181 )'da şöyle söylemiştir: "Bunu Bezzar ve Taberani Kebir'de rivayet etmiştir, (Taberani'nin) isnadı hasendir, ravileri de sika görülmüşlerdir." Meryem Suresi: 64.

27 Muvatta (21990) 56-Kitabu'l Kelam. 8-Malı zayi etme ve iki yüzlü hakkında gelen ri­vayetler babı. Müslim de bunun bir benzerini (3/1340) 30-Kitabu'l Akdiye. 5-Gereksiz yere çok soru sormaktan nehiy babında rivayet etmiştir.

28 Mecma'u'z-Zevaid (1/170) Haysemi: "Bunu Taberani, Kebir'de rivayet etmiştir, ravileri sika görülmüşlerdir" demiştir.

29 Mecma'uz-Zevaid (11169) Haysemi: "Bunu Taberani, Kebir'de rivayet etmiştir, ravileri Sahih'te isimleri geçen ravilerdir" demiştir.

30 Buhari (5/301) 53-Kitabu's Sahih. 5-Tarafların haksızlık getiren bir barış yapma­ları halinde bu barışın geçersiz olacağına dair bab. Müslim (3/1343) 30-Kitabu'l Akdiye. 8-Batıl hükümlerin bozulması ve sonradan çıkarılan işlerin reddedilmesi ile ilgili bab. Ebu Davud (4/200) Kitabu's Sünne. Sünnete bağlanmanın gerekliliği babı. Müçtehid imamların, yahut onlardan birinin caiz gördüğü bir şey, bid'at sayılmaz. Aynı şekilde ilimle rusuh sahibi (meseleleri derinlikleri ile bilebilen) ilim adamlarının kitap ve sünnet nasslarından çıkardıkları anlamlara dayanan uygula­malar da bid'at olarak değerlendirilemez.

31 Mu'cemu'l Kebir (91168) Haysemi, Mecma (11181 )'da şöyle söylemiştir "Bunu Tabe­rani, Kebir'de rivayet etmiştir, ravileri Sahih'te isimleri bulunan ravilerdir"

32 Mu'cemu'l Kebir (20319) Haysemi de Mecma (l/188)'da su açıklamayı yapmıştır: "Bunu Taberani, Kebir'de rivayet etmiştir, ravileri sika görülmüşlerdir."

33 Mecma'uz-Zevaid (101198) Haysemi burada şu açıklamayı yapmıştır: "Bunu Tabe­rani, Evsafta rivayet etmiştir, kavilerinin de Harun bin Musa Ferevi dışında kalan­ları, Sahih'te isimleri bulunan ravilerdendir. Bu kişide sikadır."

34 Ahmed (1/465) Mecma'uz-Zevaid (7122) Haysemi burada şu açıklamayı yapmıştır: "Bunu Ahmed ve Bezzar rivayet etmiştir. Ravileri arasında Asım bin Belıdele bulun­maktadır Bu kişi sikadır, ancak zafiyeti de yani zayıf olduğu kanaati de vardır." Müstedrek (21318) Hakim, bunu sahih olarak kabul etmiş, Zehebi de kendisini doğrulamıştır.

35 Ahmed (2/22) Keşfu'l Estar (1/81) İsnadı ceyyid (iyi)'dir. Haysemi Mecma'uz-Zevaid (l/174)'de: "Bunu Ahmed ve Bezzar rivayet etmişlerdir. Bezzar'ın ravileri sika görülmüşlerdir" demiştir.

36 Keşfu'l Estar. Bir önceki hadisin geçtiği yer. İsnadı pek fena değildir Haysemi Mecma (1/175)'da: "Bunu Bezzar rivayet etmiştir, ravileri sika görülmüşlerdir" de­miştir.

37 Ebu Davud (4/202) Kitabu's Sunne. Sünnete bağlanmanın gerekliliği babı. İsnadı sahihtir. Hadiste, ilim sahibinin yanılgıya düşmesi, (zeyğatu'l hakim) ile irfan sahibi bir ilim adamının hataya düşmesi, yanılması yahut dini hamasetinin azlığı nedeniyle kasten bir hata işlemesi kastedilmiş olabilir.

38 Ahmed (51278) Haysemi Mecma (5/239)'da: "Bunu Aluned rivayet etmiştir, ravileri de sikadır" demiştir. Tirmizi (4/504) 34-Kitabu'l Fiten. 51-Sapıklığa götürücü ön­derlerle ilgili olarak gelen rivayetler babı. Tirmizi: "Bu hadis hasen, sahihtir" de­miştir. Suyuti de bu hadisin hasen olduğunu söylemiştir.

39 Ravdu'd Dani (1/338) İsnadı ceyyid (iyi)'dir. Haysemi Mecma (l/188)'da şu açıklamayı yapmıştır: "Bunu Taberani Sağir'de rivayet etmiştir. Ravileri arasında Bakiyye ve Mücaiid bin Sa'id vardır. Bunların her ikisi de zayıftırlar."

40 Darimi (1/110) Mukaddime. Arzularına uyanlardan (ehl-i heva'da) bid'atçilerden ve husumetçilerden uzak durma babı. İsnadı hasendir.

41 Darimi (1/91) Mukaddime. "İlim, haşyet ve Allah'tan korkmaktır (takvadır)" diyenle ilgili bab. İsnadı hasendir.

42 Darimi (1/92) Mukaddime, Arzularına takılan sapık görüşlülerden uzak durma ba­bı. İsnadı fena değildir. Bir görüşten diğer bir görüşe geçip dururlar: Arzularının peşine takılan sapık bid'atçilerin sözlerine kulak asanlar, bir batıl mezhepten başka bir batıl mezhebe geçip durmaktan kendini kurtaramaz. Belli bir görüş üzere istikrar sağlayamazlar.

43 Ahzab: 33/21.

44 Ali İmran: 3/7.

45 Buhari (11126) 2-Kitabu'l İman. 39-Dinini dış etkilerden koruyanın üstünlüğü babı. Müslim (311219) 22-Kitabu'l Musakat. 20-Helali alıp şüphelileri bırakma babı. Açık (beyyin): Ayni helal ya da haram olduğu hususunda Kur'an-ı Kerim'de yahut sünnette açık ve kesin tıass bulunan, ya da müslümanların üzerinde icma ettikleri şey.

Şüpheliler: Helal mi, yoksa haram mı olduğu hususunda açık bir ifade bulunma­ması yahut hakkındaki delillerin birbirlerinden farklı manalar içermesi dolayısıyla yerine göre helal, yerine göre de haram olduğuna dair hüküm çıkarılanlar. Dinini ve namusunu korumuş olur: Dinini (dini yaşantısını) koruyan, şer'i açıdan kınanmaktan, namusunu da insanların hakkında ileri geri söz söylemelerinden koru­muş olur.

Şüphelilerin içine düşmek: Bu gibi hareketleri işlemeye cür'et etmek. Böyle bir tutum, yerine göre açıkça haram kılınmış bir şeyi işlemeyi de basit görme anlayışına ve dolayısıyla haramları işleme cüretkarlığına götürebilir.

Koruluk: Sahipleri ya da ilgilileri dışında girilmesi yasak kılınmış olan bölge. Ko­ruluğun, yönetici tarafından korunan ve içine giren kişi cezalandırılan otlak olduğu da söylenmiştir,



Haram kıldığı şeyler (meharim): Allahu Teala tarafından istenilmesi haram edilmiş olan fenalıklar (ma'siyetler). Kişinin bunları işlemesi, şahsına, namusuna ve malına karşı suç işlemesi anlamına gelir. Adam öldürme, hırsızlık, zina ve benzen fena­lıkların işlenmesi böyledir.

46 Ali İmran: 3/7.

47 Ahmed (6/48)

48 Buhari (8/209) 65-Kitabu't Tefsir 1-"Onda muhkem ayetler vardır..." ayet-i kerimesi ite ilgili bab. Müslim (4/2053) 47-Kitabu'l İlm. 1-Kur'an-ı Kerim'in müteşabih ayetle­rine takılmaktan nehiy ve bunlara takılanlardan sakındırma babı. Ebu Davud (4/198) Kitabu's Sunne. Arzularının peşine takılanlar (ehli hevadan, yani bid'at ehlinden) uzak durma babı.

49 Buhari (5/301) 53-Kitabu's Sulh. 5-Zulüm üzere sulh anlaşması yapılması halinde bu anlaşmanın geçirli olmayacağı babı. Müslim (3/1343) 30-Kitabu'l Akdiye. 8-Batıl hükümlerin kaldırılması ve sonradan çıkarılan iğlere karşı durulması babı. Ebu Davud (4/200) Kitebu's Sünne. Sünnete bağlanmanın gerekliliği babı. İbni Mace (117) Mukaddime. 2-Resulullah (a.s)'ın hadisinin yüceltilmesi ve ona karsı çıkanlara karşı sert davranılması babı.

50 Buhari (3/333,34) 19-Kitabu't Teheccüd. 17-Gece ve gündüz temizlenmenin (talıa-retin) ve gerek gece, gerek gündüz abdest aldıktan sonra namaz kılmanın fazileti babı. Müslim ('4/1910) 44-Kitabu Fedaili's Sahabe. 21-Bilal (r.a)'in faziletleri babı. Ahmed (2/333) Tirmizi (5/620) 50-Kitabu'l Menakıb. 18-Hz. Ömer (r.a)'in menkıbeleri babı. Tirmizi: "Bu hadis sahih, garibdir" demiştir. Müstedrek (3/285) Hakim: "Bu hadis, Buhari ve Müslim'in şartlarına göre sahihtir" demiş, Zehebi de bu açıklamayı doğrulamıştır.

51 Fethu'l-Bari, C. 3, s. 34.

52 Fethu'l-Bari, C. 7, s. 379.

53 Buhari (21284) 10-Kitabu'l Ezan. 126-Muaz bin Fedale'nin rivayeti babı.

54 Musannef (2/76)

55 Nesai (21125) 11-Kitabu'l İftitah. 8-Namaza girilirken söylenecek sözle ilgili bab.

56 Nesai, yukarıda belirtilen yer. Bu hadis, Müslim, Nesai ve Ebu Davud tarafından Enes (r.a)'ten rivayet edilmiştir. Rifa'a bin Rafı Zerki'nin hadisi de yine Ebu Davud tarafından rivayet edilmiştir. Yine Ebu Davud'un rivayetine göre Abdullah bin Amir, babasının şöyle söylediğini bildirmiştir: "Ensardan bir genç Resulullah (a.s)'m arkasında namaz kılarken susadı ve: "elhamdu lillahi hamden kesiren, tayyiben, mubarekenfıhi, hatta yurdiye rabbena min emri'd dünye ve'l ahire (Allah'a çokça, güzel şekilde ve mübarek ve Hakk Teala'yı gerek dünya isinde, gerek ahiret işinde razı ede­cek hamdler olsun" diye söyledi. Resulullah (a.s) namazını bitirince: "O sözü kim söyledi?" dîye sordu." Bu rivayette Resulullah {a.s)'tn bir de şöyle buyurduğu bildiril­miştir: "Ralıman Tebareke ve Teala'nın arşının altında durmadı (yani bu sözler oraya kadar ulaşmadan durmadı.")

57 Buhari (2/255) 10-Kitabu'l Ezan. 106-Bir rek'atta iki sureyi birlikte okuma babı.

58 Buhari (13/347) 97-Kitabu't Tevhid. 1-Resulullah (a.s)'ın Allah Tebareke ve Teala'yı birlemeleri (tevhid üzere olmaları) için ümmetine dua etmesi. Müslim (11557) 6-Kitabu Salaü'l Musafırin ve Kasriha. 45-İhlas suresini okumanın fazileti babı.

59 Fethul Bari (13/356)

60 Buhari (2/111) 10-Kitabu'l Ezan. 18-YolcuIarın cemaat olmaları halinde ezan ve ka­met okumaları babı. Ahmed (5/53) Darimi (1/286) Kitabu's Salat. Kimin kamet oku­maya daha layık olduğu babı.

61 Hadiste geçen olaydan da anlaşıldığı gibi okuyarak tükürük vs. ile tedavi etmeye ruk­ye denilir.

62 Buhari (101209) 76-Kitabu't Tıbb. 39-Rukye yapma (okuyarak tedavi etme) esna­sında liflemekle ilgili bab.

63 Fethul Bari (41457)

64 Ebu Davud (4114) Kitabu't Tıbb. Rukyenin nasıl yapılacağına dair bab. Bkz. Fethu'l Bari (4/455)

65 Mecma'uz-Zevaid (5/115) Haysemi burada şu açıklamayı yapmıştır: "Bunu Ebu Ya'la rivayet etmiştir. Ravileri arasında ibni Lukey'a vardır ki, bu kişi biraz zayıftır. Onun rivayet ettiği hadisler hasen görülmüştür. Hadisin geriye kalan ravileri, Sahih'te isimleri bulunan ravilerdir." Bunun bir benzerini Hafız İbni Hacer, 'Metali-bu'l Aliye'de r'vayet etmiştir.

66 İbni Hibban tertibi (düzenlemesi) ile İhsan (7/636) Kitabu'r Rika ve't Temaim. Sözünü ettiğimiz şekilde rukye yapanın, yaptığı rukyeye karsı ücret alabileceğine ait bab.

67 Buhari (9/58,59) 66-Kitabu'l Fedaili'l Kur'an. 13-"Kut huvellahu ehad"İnfuziletleri babı.

68 İbni Hibban (2/125) Kitabu'r Rekaik. Anlatılan şekilde yapılan duanın ism-i a'zam ile yapılmış dua olduğuna ait bab. Ahmed (5/349) Ebu Davud (2/79) Kitabu's Salat. Dua babı. Tirmizi (51515) 49-Kitabu'd Da'avat. 64-Hz. Peygamber (a.s)'den nakle­dilen dualar babı. İbni Mace (2/1267) 34-Kitabu'd Düa. 9-İsmi A'zam babı. Bunu Nesai de Kubra'da Kitabu't Tefsir'de rivayet etmiştir..

69 Bkz. Şerhu's Sunne (4/116-125) Üstad Şu'ayb Arnavul'un gerçekleştirmiş olduğu ince­leme ve tedkik ile birlikte.

70 Müslim (4/2059) 47-Kitabu'l İlm. 6-Güzel ya da çirkin bir uygulama başlatanın yahut doğruluğa ya da sapıklığa çağıranın durumları ile ilgili bab.

71 Müslim (3/1506) 33-Kitabu'l İmare. 38-Allah yolunda savaşa çıkan kimseye binek temin etmek yoluyla yardımda bulunmanın ve onun yokluğunda ailesine iyilikle bakıp ilgilenmenin fazileti babı.

72 Müslim (4/2059) 47-Kitabu'l İlm. 6-Güzel ya da çirkin bir uygulama başlatanın doğ­ruluğa ya da sapıklığa çağıranın durumları ile ilgili bab.

73 Ahmed (41126) Müslim 52/592) 7-Kitabu'l Cuma. 13-Namaz ve hutbenin kısa tutul­ması babı. Ebu Davıtd (4/201) Kitabu's Sünne. Sünnete bağlanmanın gerekliliği babı. Tirmizi (5144) Kitabu'l İlm. 16-Sünnete bağlanmak ve bid'atlerden sakınmak konusun­da gelen rivayetler babı. Tirmizi: "Bu hadis hasen sahihtir" demiştir.

74 Bkz, Suyuti'nin Sunen-i Nesai'ye yazmış olduğu haşiye. C.2, sh. 234.

75 Enbiya: 21/2.

76 Buhari (4/250) 31-Kitabu Salati't Teravih. 1-Ramazanı ibadetle geçirenle ilgili bab.

77 2 nolu dipnotta geçen yer.

78 Ahmed (1/379) Mecma (1/177)'da da şöyle denilmektedir: "Bu hadisi Ahmed ve Mu'cemu'l Kebir'inde Taberani rivayet etmiştir, ravileri sikadırlar."

79 Bkz. Cevabu ehl-i'l İlm, sh. 23.

80 Dr. Ali Fakir'in "el 'zz bin Abdusselam ve islam Fıkhınâaki Yeri" adlı kitabından.

81 Bu konu ile ilgili kaynaklar arasında, eski Hadramevi şer'i mahkeme başkanı Seyyid Abdullah bin Mahfuz ile Hüseyni Hadrami'nin kitabı zikredilebilir.

82 Ahkaf: 46/9

83 Ebu Şa'me'nin Bais adlı eseri, s. 13. Fethu'l Bari, C. 17, s. 10 İbni Hacer: "Bu riva­yeti Ebu Nu'aym anlam itibariyle İbrahim bin Cuneyd'in belirtilen raviden rivayeti tankıyla nakletmiştir" demiştir.

84 Yukarıda belirtilen iki kaynak. Bunu ayrıca Suyuti. Havi, C.l.s. 539'da nakletmiştir.

85 Buhari (41250) 31-Kitabu Salati't Teravih. l-Ramazan'ı ibadetle geçirmenin fazileti babı.

86 Yukarıda geçen yerler.

87 İhya, C. 2, sh. 3. T. İsa Halebi.

88 Müslim (412059) 47-Kitabu'l İlm. 6-İyi ya da güzel bir adet başlatan veya iyiliğe ve fenalığa çağıranla ilgili bab.

89 Müslim, aynı yer.

90 Ebu Davud (41201) Kitabu's Sunne. Sünnete bağlanmanın gerekliliği babı.

91 Ahmed (5/385) Tirmizi (5/609) 50-Kitabu'l Menakıb. 16-Hz. Ebu Bekir (r.a) ve Hz. Ömer (r.a)'in menkıbeleri babı. Tirmizi bu hadisin hasen olduğunu söylemiştir.

92 Ahmed (4/126) Müslim (2/592) 7-Kitabu'l Cum'a. 13-Namazı ve hutbeyi kısa (hafif) tutmakla ilgili bab. Ebu Davud (4/201) Kitabu's Sünne. Sünnete bağlanmanın ge­rekliliği babı. Tirmizi (5/44) 42-Kitabu'l İlm. 16-Sünnete bağlanmak ve bid'atîerden uzak durmakla ilgili olarak gelen rivayetler babı. Tirmizi: "Bu hadis hasen, sahih­tir" demiştir.

93 Nihaye,C.l,s.79.

94 Keşşaf, Istılahatu'l Funun. C.l.

95 Cami'u'l Ulum ve'l Hikem.

96 Buhari (5/301) 53-Kitabu's Sulh. 5-Tarafların haksızlığa götüren bir barışı kabul et­meleri halinde bu barışın geçerli olamayacağı babı. Müslim (3/1343) 30-Kitabu'l Akdiye. 8-Batıl hükümlerin bozulması ve sonradan çıkarılan işlerin kabul edilmemesi babı. Ebu Davud (4/200) Kitabu's Sunne. Sünnete bağlanmanın gerekliliği babı.

97 Tebyin bi Şerhi'l Erba'in, s. 221.

98 İbda',s.22.

99 Mizan beyne's Sunne ve'l Bid'a, s. 5.

100 Şatibi, el 'Itisam. C. 1, s. 179.

101 Karrafı, Furuk, C. 4, s. 191.

102 Buhari (9/104) 67-Kitabu'n Nikah. 1-Nikaha teşvik babı. Müslim (2/1020) 16-Kita-bu'n Nikah. 1-Nefısleri çeken ve gerekli imkanlara da sahip olan kimselerin nikah yapmalarının müstehab olduğu, nikah için yeterli İmkana sahip olamıyanların da oruç ile iştigal etmelerinin gerektiği konusu île ilgili bab.

103 Dr. İzzet Ali Atiyye'nin bid'atın tanımı ve sınıflan ile ilgili el Bid'a: Tahdiduha ve Mevkifu'l İslami minlıa (Bid'atin ölçüsü ve İslam'ın konuya bakısı)" isimli bir kitabı bulunmaktadır.

104 Darimi (1/59) Mukaddime. 19-Fetvalar vefetvalardaki katılık konusu ile ilgili bab.

Yüklə 307 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə