Kıyamet Alametleri

KIYAMET ALÂMETLERİ

Ö

NSÖZ

_H
amd, ancak Allâh’a mahsustur. O’na hamdeder O’ndan yardım ve mağfiret dileriz. Nefislerimizin şerrinden, kötü amellerimizden O’na sığınırız. Allâh kimi hidayete erdirirse onu saptıracak yoktur, kimi de saptırırsa onu hidayete erdirecek yoktur.

Allâh’tan başka ilah olmadığına şehadet ederim. O, tektir ve ortağı yoktur. Ve şehadet ederim ki, Muhammed O’nun kulu ve resûlüdür.

“Ey iman edenler! Allâh’tan, O’na yaraşır şekilde korkun ve ancak müslümanlar olarak can verin” (Âl-i İmran: 102)

“Ey insanlar! Sizi bir tek nefisten yaratan, ondan eşini yaratan ve ikisinden de bir çok erkekler ve kadınlar türetip yayan Rabbiniz’den korkun. Adını kullanarak birbirinizden dilekte bulunduğunuz Allâh’tan ve akrabalık haklarına riayetsizlikten de sakının. Şüphesiz Allâh sizin üzerinizde gözetleyicidir.” (Nisa: 1)

“Ey iman edenler! Allâh’tan korkun ve doğru söz söyleyin, ki Allâh işlerinizi düzeltsin ve günahlarınızı bağışlasın. Kim Allâh ve Rasulü’ne itaat ederse, büyük bir kurtuluşa ermiş olur.” (Ahzab: 70-71)

Şüphesiz Allâh Teâlâ, Rasûlüllâh (sav)’i kıyametten önce müjdeci ve korkutucu olarak hak din İslâm ile göndermiş, O da ümmetine her iyiliği göstermiş ve her kötülüğe karşı da uyarmıştır.

Bu ümmet en son ümmet, Rasûlüllâh (sav) de en son peygamber olduğundan, Allâh Teâlâ kıyametin alametlerinin ortaya çıkmasını bu ümmete has kılmış, Rasûlüllâh (sav) de hadis-i şeriflerinde onun alametlerinin kesinlikle bu ümmetin içinde çıkacağını bildirmiştir. Zaten bu dünyanın yıkılmasına sebep olacak olayları, herkesin yaptığının karşılığını bulacağı yeni bir hayat olan ahiret hayatının ne zaman başlayacağını da Rasûlüllâh (sav)’den başka hiçbir peygamber bilemez. Nitekim Allâh Teâlâ şöyle buyurmaktadır: “Kim zerre miktarı hayır yapmışsa onu görür. Kim de zerre miktarı şer işlemişse onu görür.” (Zilzal: 7-8)

İmanın şartlarından birisi de, Ahiret gününe ve o günde olacak olaylara iman etmektir. İnsanoğlu, gözlerini dünya mallarına dikip ahireti unutmasın diye, Allâh Teâlâ, kıyamet kopmadan önce bazı alametler göndermiştir. Bu alametler kesinlikle gerçekleşecektir ve hiçbir şey bu konuda insanın aklını şüpheye düşüremez.

Yine bilindiği üzere Rasûlüllâh (sav) gibi doğru sözlü ve söylediği söz inkar edilmeyen bir peygamber, kıyametin alametlerinden bir şeyi bildirir, o da gerçekleşirse, insanlar kıyametin gerçekten kopacağına inanırlar ve ecel gelmeden önce zaman kaybetmeden salih ameller işlerler. Bu yüzden Allâh Teâlâ Kur'ân’da şöyle beyan ediyor:

“Kişinin: Allâh’a karşı aşırı gitmemden dolayı bana yazıklar olsun! Gerçekten ben alay edenlerdendim (diyeceği günden sakının)! Veya: Allâh bana hidayet verseydi, elbette sakınanlardan olurdum, diyeceği, yahut azabı gördüğünde: Keşke benim için bir kez (dönmeye) imkân bulunsa da iyilerden olsam! diyeceği günden sakının.” (Zümer: 56-58)

Rasûlüllâh (sav) de bir hutbesinde şöyle buyurmaktadır: “(Şehadet parmağı ile orta parmağını birbirine yanaştırarak) Ben, kıyametin şu iki parmağın yakınlığı gibi yakın olduğu bir zamanda gönderildim.” Yine Rasûlüllâh (sav) kıyametten bahsettiği zaman alnı kızarır, sesi yükselir ve hiddeti artardı. Sanki bir düşman ordusunun hücumundan ikaz eden, düşman sabah ve akşam sizlere baskınyaptı diyen bir kimse gibi olurdu.¹

Sahâbe-i Kirâm da kendi zamanlarında kıyametin kopmasından çok korkarlardı. Bu durum, Rasûlüllâh (sav)’in kendilerine Deccal’dan bahsettiğinde açıkça ortaya çıkmaktadır. Nitekim Nevvas b. Sem’an (ra)’dan gelen hadiste şöyle anlatılmaktadır: “Rasûlüllâh (sav) bir sabah vakti Deccal’den bahsetti ve onun hakkında o derece anlattı ki artık bizler onu (yakındaki) bir hurmalık içinde zannettik. Biz kendisine doğru yürüdüğümüzde Rasûlüllâh (sav) bizdeki bu vaziyeti anladı ve:

“Sizin neyiniz var?” dedi. Biz: “Yâ Rasûlüllâh! Sabahleyin Deccal’den bahsettin ve onun hakkında öyle anlattın ki bizler onu yakındaki bir hurmalık içinde zannettik”, dedik. Rasûlüllâh (sav): “Beni sizin için korkutan Deccal, bu sizin düşündüğünüz Deccal’den başkadır. Eğer o, ben sizin içinizde iken meydana çıkarsa, ben tek başıma onu yenerim. Eğer ben içinizde yok iken çıkarsa, o zaman herkes kendi nefsini müdafaa etsin. Allâh da her bir müslüman için benim halifemdir.”¹

Şüphesiz kıyamet alametlerinden bir çoğu görülmüş, Muhammed Mustafâ (sav) ne haber vermişse gerçekleşmiştir. Her alametin görülmesiyle müslümanların tasdiki ve imanı daha da artmaktadır. Bu alametlerin her ortaya çıkışıyla O’nun mucizesi ve peygamberliğinin gerçek olduğu kanıtlanmakta ve müslümanların buna olan imanı artmaktadır.

İmanları nasıl artmasın ki?! Kendisinden çok zaman sonra olacağını haber verdiği şeyler aynen gerçekleşmektedir. Gerçekleşen bu alametler Rasûlüllâh (sav)’in açık bir mucizesidir. Artık bundan sonra, O’nun peygamberliğini kabul etmeyen, şüphe duyan veya engel olan kişilere yazıklar olsun, hem de çok yazıklar olsun!…

Kıyametin alametlerinin ortaya çıkmasında şüphe veya inkar duyan bazı yazarların bulunduğu günümüzde böyle araştırmanın yapılması daha da önem kazanmaktadır.

İşte bu sebeplerden ötürü, delillerini Kur'ân ve sahih hadislerden alarak, kıyametin küçük ve büyük alametlerini içeren bir araştırma yapmaya karar verdim. Bu araştırmayı yapmak pek kolay değildi. Çünkü araştırmamız dağınık haldeki hadisleri toplayarak, onların sağlamlık derecelerini bulmamızı gerektiriyordu.

Bazı alimler kıyametin alametleri ile ilgili kitap yazmışlardır. Fakat pek azı hariç onlardan çoğu, bu konuda gelen hadisleri sahih ve zayıf ayırımı yapmadan topladıkları için bu durum meseleyi anlamayı ve doğruyu yanlıştan ayırmayı zorlaştırıyordu. Aynı şekilde bu hadislere bir izah yapılmadığından işimiz zorlaşıyordu. Önümüze bir çok hadisi toplayarak bu konuda bizim çalışmamızı kolaylaştırdıkları için yine de Allâh onlardan razı olsun.

Bu kitaplardan bazıları şunlardır:

1. “el-Fiten”. Yazan: Nuaym bin Hammad el-Huzaî (ö: 228 h.)

2. “en-Nihâye” veya “el-Fiten ve’l-Melâhim”. Yazan: İbn Kesir (ö: 774 h.)

3. “el-İşâ‘ah li-Eşrâti’s-Sâat”. Yazan: Şerif Muhammed bin Rasul el-Hüseynî el-Berzencî (ö: 1103 h.)

4. “el-İzâ‘ah li-mâ Kâne ve mâ Yekûnu Beyne Yedeyi’s-Sâat”. Yazan: Muhammed Sıddîk Hasan el-Kanucî (ö: 1307 h.)

5. “İthâfü’l-Cemâ‘ah bi-mâ Câe fi’l-Fiten ve’l-Melâhim ve Eşrâtu’s-Sâat”. Yazan: Hamûd bin Abdullâh et-Tuvecrî en-Necdî. (Kendisi şu an hayatta)

Ben, benden önce yaşamış bu alimlerin kitaplarından çok yararlandım ve bu araştırmayı yaparken kendime bir yol çizdim ve bu yol üzerinde yürüdüm. O da, kıyamet alametleri olarak ancak Rasûlüllâh (sav)’in açıkça veya kapalı olarak belirttiği alametleri anlatmak oldu. Yine bu alametlerin sahih veya hasen hadis olmasına dikkat ettim. Bunu yaparken de bu hadisleri sahihleyen veya zayıflayan alimlerin sözlerinden hareket ettim ve konu fazla uzamasın diye her alamet için bütün sahih hadisleri nakletmedim. Sadece o alametin, kıyamet alameti olduğunu ispat eden birkaç hadisini aldım.

Ayrıca her alamet için delillerde geçen bilinmeyen kelimelerinin mânâlarını ve yer isimlerini açıkladım. Yine bu alametlerle alakası olan hadis-i şeriflerden ve alimlerin görüşlerinden alıntılar yaparak, her alameti kısaca açıklamaya çalıştım. Bunun yanında araştırmamda, bu alametleri kabul etmeyenlere veya mânâsını çarpıtarak yanlış yorumlayanlara da bir cevap verdim. Kıyamet alametlerinin gaybî şeyler olduğunu ve gayba iman etmenin de farz olduğunu belirttim. Onu inkâr etmenin veya herbir alametin hayrı ve şerri sembolik olarak ifade ettiğini kabul etmenin caiz olmadığını açıkladım.

Kıyamet alametlerinin çoğu âhad hadislerle bize ulaşmıştır. Bu nedenle araştırmanın başlarında, âhad hadislerin itikadî meselelerde geçerli delil olduğunu kabul etmeyenlere bir cevap olarak, âhad hadislerin hüccet olduğunu beyan eden bir bölüm açtım.

Aynı zamanda bu kitap, Allâh’a ve ahiret gününe imana davettir. Yine bu kitap, kendi arzusuna göre konuşmayan, sadece kendisine vahyedileni konuşan, doğru sözlü ve söylediği söz kabul edilen Rasûlüllâh (sav)’i tasdiktir. Allâh’ın salât ve selâmı O’na, ailesine ve ashâbına olsun.

Yine bu kitap, ölümden sonra olacaklara hazırlık yapmaya davettir. Evet, kıyamet yaklaşmış, bir çok alametleri şimdiden görülmeye başlamıştır. Eğer büyük alametler ortaya çıkarsa, hepsi ipi kopan boncukların tek tek birbiri ardına döküldükleri gibi dökülürler. Güneş batıdan doğar; tevbe kapısı kapanır; yapılan ameller kabul edilmez. Bundan sonra artık ne imanın, ne de tevbenin faydası olmaz: “Rabbinin bazı alametleri geldiği gün, önceden inanmamış ya da imanında bir hayır kazanmamış kimseye imanı bir fayda sağlamaz.” (En’‘âm: 158)

İşte o gün: “İnsanın yapıp ettiklerini hatırlayacağı, görene cehennem açık bir şekilde gösterildiği zaman; azana ve dünya hayatını ahirete tercih edene, şüphesiz cehennem tek barınaktır. Rabbi’nin makamından korkan ve nefsini kötü arzularından uzaklaştıran için ise şüphesiz cennet yegâne barınaktır.” (Naziat: 35-41)

Büyük arşın Rabbi olan Yüce Allâh’tan bizleri o günün dehşetinden emin kılmasını ve kendi gölgesinden başka hiçbir gölgenin bulunmadığı o günde bizleri gölgesinde barındırmasını dilerim.

Araştırmanın Planı:

Bu araştırma önsöz, giriş ve iki kısım ve sonuçtan oluşmaktadır. Önsözde konunun önemi ve araştırmanın planı anlatılmaktadır. Giriş bölümü ise aşağıdaki araştırmalardan oluşmaktadır:

1. Araştırma: Bu araştırmada ahiret gününe imanın önemi ve bunun kişi ve toplum üzerindeki etkisinden bahsettim.

2. Araştırma: Ahiret günü, Kur’an’da sık sık ve değişik isimlerle geçtiği için önem kazanmaktadır. Bu bölümde ahiret gününün isimlerini Kur’an’dan delilleriyle anlattım.

3. Araştırma: Bu araştırmada âhad hadislerin itikadda ve diğer konularda delil olduğundan bahsettim. Eğer hadis sahih olursa ona iman etmenin vacib olduğunu belirttim. Bu bölüm itikad konusunda âhad hadisleri kabul etmeyenlere bir cevap olduğu için önem kazanmaktadır. Çünkü bu anlayış dinde sonradan çıkmış bir bid’attir ve delili yoktur. Bende buna yüzlerce sahih hadisle cevap verilebileceğini bu kısımda açıkladım.

4. Araştırma: Bu araştırmada Rasulullâh (sav)’in geçmişte olan ve kıyamete kadar olacak olaylara dair ümmetini haberdar ettiğini ve bunların içinde de en büyük payın kıyamet alametleri olduğunu anlattım. Bu yüzden kıyametin alametleri ile ilgili çok sayıda hadis değişik lafızlarla rivayet edilmiştir.

5. Araştırma: Bu araştırmada kıyametin ne zaman olacağından bahsettim. Onun vaktinin Allâh katında gizli olduğunu delilleriyle anlattım. Daha sonra, “Rasulullah (sav) kıyametin ne zaman olacağını biliyordu” diyenlere cevap verdim. Yine aynı şekilde bu dünyanın sonunun ne zaman olacağını söyleyenlere, bunun Kur'ân ve sünnete ters olduğunu açıklayarak cevap verdim. Bu şekilde konuşanlara delil olarak alimlerin sözlerinden örnekler getirdim.

6. Araştırma: Bu araştırmada kıyametin yaklaştığını anlattım. Çünkü dünyanın kurulmasından bu yana geçen zamana göre, sonunun gelmesine daha az kalmıştır.

Birinci kısım ise üç bölümden oluşmaktadır:

1. Bölüm: Bu bölümde “kıyamet” ve “alamet” kelimelerinin lugat ve konu manasını, anlattım. Bu açıklamadan dolayı kıyametin üç anlama geldiğini belirttim:

a. Küçük kıyamet

b. Orta kıyamet

c. Büyük kıyamet

2. Bölüm: Bu bölümde kıyametin alametlerinin kısımlarını anlattım. Onlar da iki kısımdır:

a. Küçük alametler

b. Büyük alametler

Her kısımda ne olduğunu anlattım. Ayrıca bazı alimlerin bu alametleri ortaya çıkış şekline göre üç kısma ayırdıklarını da açıkladım. Onlara göre kıyametin alametleri şöyledir:

a. Ortaya çıkanlar ve bitenler

b. Ortaya çıkanlar ve çıkmaya devam edenler

c. Şimdiye kadar henüz görülmeyenler.

3. Bölüm: Bu bölümde kıyametin küçük alametlerini anlattım. Onlar şunlardır:

1- Rasûlüllâh (sav)’in gönderilmesi

2- Rasûlüllâh (sav)’in vefat etmesi

3- Kudüs’ün fethi

4- Taun (veba) hastalığı

5- Malın çoğalması ve sadaka verilecek kişinin bulunmaması

6- Fitnelerin ortaya çıkması

7- Peygamberlik iddiasında bulunanların ortaya çıkması

8- Güvenliğin artması

9- Hicaz’da ateşin çıkması

10- Türkler ile savaş

11- Acemler ile savaş

12- Emanetin kaybolması

13- İlmin kalkması, cahilliğin artması

14- Zalim idarecilerin koruma ve yardımcılarının çoğalması

15- Zinanın çoğalması

16- Faizin çoğalması

17- Çalgı aletlerinin çıkması ve helal sayılması

18- İçkinin çoğalması ve helal sayılması

19- Camilerin süslenmesi ve bununla öğünülmesi

20- Binaların yükseltilmesi

21- Kölenin efendisini doğurması

22- Adam öldürmenin çoğalması

23- Zamanın kısalması

24- Alış-veriş merkezlerinin birbirine yakın olması

25- Bu ümmet içinde şirk koşanların görülmesi

26- Kötülüğün artması, akraba ziyaretinin kesilmesi, kötü komşuluk

27- Yaşlıların gençlere benzemesi

28- Cimriliğin çoğalması

29- Ticaretin büyümesi

30- Depremlerin çoğalması

31- Yerin dibine batanların, şekli değişenlerin, atılıp fırlatılanların olması

32- İhlâslı insanların azalması

33- Düşük dereceli insanların yüksek makamlara gelmesi

34- Sadece tanıdık insanlara selam verilmesi

35- İlimsiz kişilerden fetva alınması

36- Örtülü çıplaklığın görülmesi

37- Mü’min kişinin gece gördüğü rüyasının gündüz gerçekleşmesi

38- Yazının çoğalması

39- İslam’ın teşvik ettiği sünnetlere özen gösterilmemesi

40- Akşam görülen hilâlin gökte kalma süresinin uzaması

41- Yalanın artması ve aktarılan haberlerin doğru çıkmaması

42- Yalancı şahitliğin çoğalması, doğrunun gizlenmesi

43- Kadınların çoğalması, erkeklerin azalması

44- Ani ölümün çoğalması

45- İnsanların sadece kendi nefislerini düşünmeleri

46- Arap yarımadasının sulak ve yeşil hale dönmesi

47- Yağmurun artması, ürünün azalması

48- Fırat nehrinin zayıflaması ve oradan altın bir dağın çıkması

49- Hayvanların ve eşyaların insanlarla konuşması

50- Belâlardan dolayı bir an önce ölüp kurtulmak istemek

51- Rumlar’ın çoğalması ve müslümanlarla savaşmaları

52- İstanbul’un fethi

53- Kahtanlı’nın çıkması

54- Yahudilerle savaş

55- Medine’nin kötü kişileri içinden çıkarttıktan sonra harap olması

56- Mü’minlerin ruhunu alacak olan rüzgârın çıkması

57- Mekke’nin değerinin kalkması ve Kâbe’nin yıkılması

2. Kısımda ise kıyametin büyük alametlerini anlattım. Bu kısım bir giriş ve 9 bölümden oluşmaktadır.

Giriş bölümü ise 2 kısımdan oluşmaktadır. Birincisi: Büyük alametlerin meydana gelme sırası. İkincisi: Meydana gelen bu alametlerin birbirini takip etmesi.

Giriş bölümünden sonra gelen 9 bölümün ilkinde Mehdi’nin çıkmasından bahsettim. Burada Mehdi’nin isminden, şeklinden ve çıkacağı yerden bahsettim. Buna delil olarak Mehdi’yi veya O’nun şeklini açıklayan hadisleri anlattım. Bunlara ilave olarak Buhari ve Müslim’de, isminin geçmemesine rağmen Mehdi’nin şeklinden bahseden hadisleri de aktardım. Daha sonra Mehdi’den bahseden mütevatir hadisler hakkında alimlerin görüşlerini aktardım. Bu konuda yazılan kitapları yazarlarının ismiyle birlikte belirttim. Buna karşılık Mehdi’nin çıkmasını inkar edenlerin kim olduğunu, onlara verdiğim cevapla birlikte anlattım.

Daha sonra: “Meryem oğlu İsa’dan başka Mehdi yoktur” hadisinin ne mânâya geldiğini açıkladım ve bu hadisin Mehdi’nin çıkmasını kabul etmeyenlerin geçerli delili olamayacağını belirttim.

İkinci bölümde ise Mesih Deccal’den bahsettim, “Mesih” ve “Deccal” kelimelerinin ne mânâya geldiğini açıkladım. Sonra Deccal’in şeklini anlattım ve bununla ilgili hadisleri aktardım. Sonra Deccal’in hayatını anlattım. Şu an yaşıyor mu? Yoksa yaşamıyor mu? Bundan bahsettim. Bu konuyla ilgisi olan İbn Sayyad hadisinden bahsettim. Rasûlüllâh (sav)’in onunla imtihan edilmesinden, onun Deccal’e benzemesinden ve ölümünden bahsettim. Sonra alimlerin onun hakkında: “O Mesih Deccal mi? Yoksa değil mi?” diye anlaşmazlığa düşmelerinden bahsettim. Bu konuda öncelikle Sahabe’nin görüşünü ve bununla ilgili hadisleri anlattım. Daha sonra alimlerin İbn Sayyad hakkındaki sözlerini aktardım. “İbn Sayyad bazı insanların kafalarından uydurduğu bir hurafedir” diyenlere cevap verdim ve onun hurafe olmadığını gerçekten yaşamış olduğunu sahih hadislerden deliller getirerek açıkladım.

Sonra Deccal’in nereden çıkacağını, Mekke ve Medine dışında bütün yerlere gireceğini anlattım. Sonra Deccal’e kimlerin uyacağını ve O’nun imtihanını anlattım. Daha sonra Deccal’in çıkmasını kabul etmeyenlere cevap verdim. O’na verilen harikulade özelliklerin gerçek olduğunu açıkladım. Buna karşı nasıl korunulacağını, müslüman birisinin bu büyük imtihanı başarması için ne ile silahlanacağını anlattım.

Daha sonra Deccal’in isminin Kur'ân’da açıkça geçmemesinin hikmetini açıkladım. Sonra Deccal’in sonunun nasıl olacağını ve imtihanın nasıl biteceğini anlatarak bu bölüme son verdim.

Üçüncü bölümde ise, İsa (as)’ın inmesinden ve O’nun iyilik ve adalet ile hükmeden bir imam olacağından bahsettiim. Sonra O’nun nereye ve ne şekilde ineceğinden bahsettim. Sonra İsâ (as)’ın inmesini mütevatir hadislerle kabul eden alimlerin görüşlerini aktardım. Hatta onlardan bir kısmının İsa (as)’ın inmesini kabul etmenin Ehl-i Sünnet ve Cemaat’in itikadından olduğunu söylediğini anlattım.

Daha sonra İsa (as)’ın inişinin kıyametin yaklaştığını gösterdiğini Kur'ân ve Sünnet’ten delillerle anlattım. Bunun için öncelikle O’nun inişine delil olan Kur'ân’daki ayetlerden başladım. Bu konuda tefsircilerin görüşlerini aktardım. İkinci olarak O’nun inişine delil olan hadisleri aktardım ve bu hadislerin inkarının caiz olmadığı mütevatir hadisler olduğunu ve bu hadislere inanmanın vacib olduğunu açıkladım.

Daha sonra diğer peygamberlerden ayrı olarak sadece İsa (as)’ın indirilmesinin hikmetini açıkladım. Özellikle O’nun İslâm şeriatini kaldırmak değil, devam ettirmek için gönderildiğini delilleriyle açıkladım. O’nun çağının barış ve huzur çağı olacağını, gökten bereketin yağıp yerden de mahsulün çıkacağını anlattım. Son olarak da O’nun yeryüzünde ne kadar kalacağını ve vefatını anlattım.

Dördüncü bölümde ise Ye’cüc ve Me’cüc’ü anlattım. Konuya öncelikle “Ye’cüc” ve “Me’cüc” kelimesinin ne anlama geldiğini açıklayarak başladım. Sonra onların soylarını ve Adem (as)’ın zürriyyetinden olduğunu anlattım. Sonra onların şekillerinden ve yeryüzüne nasıl çıkacaklarından bahsettim. Bununla birlikte Kur'ân’da ve hadislerde onların kıyamete yakın çıkacağına dair delilleri aktardım. Sonra onların “sedd”inden bahsettim ve bu seddin henüz delinmediğinin anlaşıldığını açıkladım. Ayrıca: “Bu sed delinmiştir. Ye’cüc ve Me’cüc oradan çıkmıştır. Onlar hicri 7. asırda görülen Tatarlar’dır” diyenlerin bu sözlerine cevap verdim.

Beşinci bölümde ise olacak üç büyük çöküntüden bahsettiim. Bu çöküntülerin birisi yeryüzünün doğusunda, birisi batısında, diğeri de Arap yarımadasında olacaktır. Konuya çöküntünün ne anlama geldiğini açıklayarak başladım. Bu üç büyük çöküntünün kıyametin büyük alametlerinden olduğunu ve şu ana kadar gerçekleşmediğini anlattım. Ancak şimdiye kadar geçmiş zamanda olan çöküntüler küçük çöküntüdür ve bunları kıyametin küçük alametleri bölümünde açıkladık.

Altıncı bölümde ise yeryüzünü saracak olan “Duman”dan bahsettim. Öncelikle buna delil olan Kur'ân’daki ayetleri aktardım. Alimlerin bu duman hakkında: “Oldu mu? Olacak mı?” şeklindeki görüşlerine yer verdim. Sonra doğru olan görüşü belirttim. Daha sonra bu konuyla ilgili sahih hadislerden deliller aktardım.

Yedinci bölümde ise güneşin batıdan doğmasını anlattım. İlk olarak buna delil olan Kur'ân’daki âyetleri ve tefsircilerin görüşlerini açıkladım. Sonra hadislerden deliller getirdim. Daha sonra, Ebû Zerr (ra)’dan gelen “güneşin secde etmesi” hadisini delil alarak bu konuyu kabul etmeyen Muhammed Reşid Rıza’nın görüşünü aktardım. Bunun güneşin batıdan doğduktan sonra olacağını ve bundan sonra imanın ve tevbenin kabul edilmeyeceğini, yapılan amellerin son bulacağını açıkladım. Bunun haricinde söz söyleyenlere sahih hadislerle cevap verdim.

Sekizinci bölümde ise Dâbbetü’l-Arz’ın çıkmasını anlattım. Bununla ilgili olarak önce Kur'ân’daki, sonra da hadislerdeki delilleri aktardım. Sonra bu hayvanın nereden çıkacağını anlattım. Sonra bu hayvanın şeklinin nasıl olacağına dair alimlerin sözlerini en doğru olan görüşle beraber aktardım. Sonra bu hayvanın çıktığında ne yapacağını anlattım.

Dokuzuncu bölümde ise, insanları bir meydanda toplayacak olan ateşi anlattım. Bu ateşin nereden çıkacağını ve insanları nasıl toplayacağını delilleriyle açıkladım. Sonra insanların toplanacağı o meydandan bahsettim. Sonra Şam diyarının üstünlüğü ve orada oturmaya teşvik eden hadisleri aktardım. Bu meydanın Şam diyarında olmasını kabul etmeyenlere cevap verdim. Sonra hadislerde geçen bu toplanmanın kıyametten önce dünyada olacağını ve alimlerin bu konudaki farklı görüşlerini en doğru olanıyla beraber açıkladım.

Sonuç bölümünde ise bu araştırmada ulaştığım önemli neticeleri açıkladım.

Bu araştırmada bana olan yüce yardımından dolayı, başlangıçta ve sonuçta, açıktan ve gizli olarak Allâh’a hamdederim ve başarımı artırmasını dilerim.

Bu araştırmanın her yönden tamam olduğunu iddia edemem, mükemmel olan Allâh (cc)’dir. Eksiklik ise insanın kendisindendir. Fakat bu araştırmayı yaparken elimden geldiği kadar güç harcadım. Eğer başarıya ulaştıysam bu Allâh’ın yardımıyladır. Eğer hata ettiysem Allâh beni affetsin. Benim dostum ve yardımcım O’dur.

“Senin izzet sahibi Rabb’in, onların isnad etmekte oldukları vasıflardan yücedir, münezzehtir. Gönderilen bütün peygamberlere selâm olsun. Âlemlerin Rabbi olan Allâh’a hamd olsun.”

Allâh’ın salât ve selâmı muttakilerin imamı Muhammed’in, ailesinin, sahâbesinin ve kıyamete kadar onlara uyanların üzerine olsun.


G İ R İ Ş

Bu bölüm aşağıdaki kısımları içermektedir:

1. 
   Ahiret gününe imanın önemi ve bunun insan üzerindeki etkisi
   
2. 
   Kıyamet gününün isimleri
   
3. 
   Âhad hadislerin akidede delil olması
   
4. 
   Rasûlüllâh (sav)’in gelecekte olacak şeylerden haber vermesi
   
5. 
   Kıyametin ne zaman kopacağı
   

6-Kıyametin vaktinin yaklaşması


1. AHİRET GÜNÜNE İMANIN ÖNEMİ VE

B

UNUN İNSAN ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

İ manın altı şartından birisi de ahiret gününe imandır ve bu İslâm’ın temellerinden biridir. Çünkü Allâh’ın birliğine iman, ahirette tekrar dirilmeye imanı gerektirir. Ahiret gününe ve onun başlangıcı olan alâmetlere inanmak insan aklının düşünemeyeceği şeylerdir. Bunlar ancak vahiy yoluyla gelen delillerle bilinir. Bu yüzden biz, dehşet dolu bu güne imanı Kur'ân’da çoğunlukla Allâh’a imanla birlikte zikredilmiş olarak görürüz: “İyilik, yüzlerinizi doğu ve batı tarafına çevirmeniz değildir. Asıl iyilik, o kimsenin yaptığıdır ki, Allâh’a ve ahiret gününe inanır.” (Bakara: 177) Yine başka bir âyette şöyle buyurmaktadır: “İşte bu, Allâh’a ve ahiret gününe inananlara verilen öğüttür.” (Talak: 2). Bunun gibi daha başka âyetler vardır. Yine Kur'ân’ın her sayfasına baktığımızda ya ahiret gününden bahseden ya da o günde olacak olan iyilik veya azabı anlatan bir âyete rastlarız.

İslâm düşüncesindeki hayat sadece bu kısa dünyadaki yaşantı veya insanın oradaki kısa ömrü değildir. Bilakis İslâm düşüncesindeki hayat zaman olarak ebediyete kadar uzayan bir hayattır. Mekan olarak da genişliği gökler ve yer kadar olan bir cennet ya da yeryüzünde binlerce yıldan beri yaşayan nesilleri alacak kadar geniş bir ateştir.¹ Nitekim Allâh Teâlâ şöyle buyurmaktadır: “Rabb’inizden bir mağfirete; Allâh’a ve peygamberlerine inananlar için hazırlanmış olup genişliği gökle yerin genişliği kadar olan cennete koşun.” (Hadid: 21) Bir başka âyette şöyle buyurmaktadır: “O gün cehenneme: “Doldun mu?” deriz. O da: “Daha var mı?” der.” (Kâf: 30)

Bundan dolayı gerçek mânâda insanı hayır işlemeye yönlendiren Allâh’a ve ahiret gününe ve o günde olacak olan iyilik ve azaba iman etmesidir. Yoksa hiçbir beşeri kanun Allâh’a ve ahiret gününe olan iman gibi insanı doğru yola getiremez. Bu yüzden Allâh’a ve ahiret gününe inanan insanın yaşantısı ile, bunlara inanmayan insanın yaşantısı arasında çok büyük fark vardır. Allâh’a ve ahiret gününe inanan, bu dünyanın ahiretin tarlası olduğunu bilir. Yine salih amellerin de ahiretin azığı olduğunu bilir, Allâh Teâlâ şöyle buyuruyor: “Ne hayır işlerseniz Allâh onu bilir. (Ey mü’minler! Ahiret için) azık edinin. Bilin ki azığın en hayırlısı takvadır.” (Bakara: 197)

Sahâbe’den Umeyr b. Humam² şöyle demiştir:

Azıksız olarak Allâh’a koştuk

Takvaya ve ahiret ameline

Allâh yolunda cihad üzre sabretmeye

Her azık tükenmeye mahkûmdur.

Takva, iyilik ve reşâddan gayrı.¹

Bu şiirdeki insanın haliyle, hem Allâh’a hem de ahiret gününde olacaklara inanmayan insanın hali arasında çok büyük bir fark vardır. “Ahirete inanan gökteki teraziye göre amel eder, yerdeki teraziye göre değil.”² Onun bu hayatta güzel bir yaşantısı vardır. Onu değişmez bir hal üzerinde, geniş düşünen, imanı kuvvetli, zorluklara katlanan sabırlı birisi olarak görürüz. Daima hayır ve ecri ister. O bilir ki Allâh katındaki ecir daha hayırlı ve sonsuzdur.

Nitekim Sahih-i Müslim’de Suheyb (ra)’dan rivayet edilen hadiste Rasûlüllâh (sav) şöyle buyurmaktadır: “Mü’minin işine şaşılır. Her işi hayırdır. Bu hal mü’minden başkasında yoktur. Eğer onun başına iyi bir şey gelse şükreder. Bu onun için hayırlıdır. Eğer onun başına kötü bir şey gelse sabreder. Bu da onun için hayırlıdır.”³

İnsanın hayrı sadece kendisine olmaz. Bilakis yaptığı iyilik hayvanlara kadar uzanır. Aynı Ömer b. Hattab (ra)’dan rivayet edilen onun şu meşhur sözünde olduğu gibi: “Eğer Irak’ta bir katırın ayağı kayıp tökezlese, sanırım Allâh: “Ey ‘Ömer niye onun yolunu düzgün yapmadın” diye bana sorar.”⁴

İşte bu şuur Allâh’a ve ahiret gününe imanın eseridir, işin sonucunu düşünmektir. Göklerin, yerin ve dağların yüklenmekten çekindiği ama insanın üzerine aldığı o büyük emanettir. Emanet ister küçük olsun ister büyük, hesabı sorulur. Eğer hayırsa hayır, kötü ise kötü olur: “Herkesin, iyilik olarak yaptıklarını da kötülük olarak yaptıklarını da karşısında hazır bulduğu günde (insan) isteyecek ki kötülükleri ile kendisi arasında uzun bir mesafe bulunsun.” (Âli İmrân: 30) “Kitap ortaya konmuştur: Suçluların, onda yazılı olanlardan korkmuş olduklarını görürsün. “Vay halimize!” derler, “Bu nasıl kitapmış! Küçük-büyük hiçbir şey bırakmaksızın (yaptıklarımızın) hepsini sayıp dökmüş!” Böylece yaptıklarını karşılarında bulmuşlardır. Senin Rabbin hiç kimseye zulmetmez.” (Kehf: 49)

Ama eğer Allâh’a ve ahiret gününe inanmayan bir kişi ise, bu dünyadaki amacına ulaşmak için bütün gücüyle uğraşır, işinin peşinden koştururken yorgunluktan dili dışarı sarkar. Mal toplamaya karşı aşırı hırslıdır. Kendisi gibi kazanmak isteyen insanlara engel olur. Onun gayesi dünyadır, dünyayı en büyük gaye ve tasa edinmiştir. Herşeyi kendi menfaatine göre ölçer, başkası onu hiç ilgilendirmez, dönüp bakmaz bile. Eğer kendisine bir faydası olacaksa ancak o zaman onunla ilgilenir. Bu kısa hayatta ancak oranın sınırları kadar hareket eder ve ömrünün sonuna kadar yaşar. Ve netice olumsuz sonuçlanır.¹ Çünkü o öldükten sonra dirilmenin imkânsız olduğunu düşünüyordu: “Fakat insan önündekini (kıyameti) yalanlamak ister. “Kıyamet günü ne zamanmış?” diye sorar.” (Kıyamet: 5-6)

İşte bu kapalı, dar cahili görüş, sahiplerini kan döken, malları çalan ve gasb eden ve yolları kesen insanlar haline getirmiştir. Çünkü bu gibiler öldükten sonra dirilmeye inanmamaktadır. Allâh Teâlâ Kur'ân’da onların halini şöyle anlatmaktadır: “Onlar, hayat ancak bu dünyadaki hayatımızdan ibarettir; biz, bir daha da diriltilecek değiliz, demişlerdi.” (En’‘âm: 29)

Yine onlardan birisi şöyle demektedir: “Hayat; rahimlerin doğurduğu, yeryüzünün de onu yuttuğudur.”

Asırlar geçer, bu inkârın yerine ondan daha büyüğü gelir. O da “hayat hissedilen bir maddedir” görüşüyle herşeyi inkâr eden kömünist marksist bir düşüncedir ki, bunlar ne Allâh’a inanırlar ne de ahiret gününe. Hayatın sadece bir “madde” olduğunu söylerler ve bu maddeden sonra hiçbir şeyin olmadığını iddia ederler. Çünkü bu düşüncenin önderi Marx’a göre ilâh diye bir şey yoktur, hayat da maddedir. Bu yüzden aynı hayvanlar gibi, hayatın ne anlama geldiğini ve ne için yaratıldıklarını akledemezler. Bilakis bu hayvanlar, eğer onların tekrar oraya toplanmaları gerçekleşecekse, şaşkın şaşkın ne yaptıklarını bilmeden dolaşarak yok olup; giderler. Onlar temel prensiplerinin gücüne sığınsalar da yine de korku içindedirler.

Yine bu kesimi insanlar içinde hayata ve yaşamaya en hırslı kişiler olarak görürsün. Çünkü onlar öldükten sonra dirilmeye inanmazlar. Nitekim Allâh Teâlâ Yahudilerden kâfir olanlar hakkında şöyle buyurmaktadır: “Yemin olsun ki, sen onları yaşamaya karşı insanların en düşkünü olarak bulursun. Putperestlerden her biri de arzular ki, bin sene yaşasın. Oysa yaşatılması hiç kimseyi azaptan uzaklaştırmaz. Allâh onların yapmakta olduklarını eksiksiz görür.” (Bakara: 96)

Müşrik kişi bu dünyada çok uzun yaşamayı sevdiğinden öldükten sonra dirilmeyi istemez. Yahudi ise yaptıklarından dolayı ahiretteki rezil ve rüsvay olacağını sahip olduğu ilimden dolayı bildiği için¹, bu ve diğer benzerleri insanların en kötüleridir. Bu yüzden dünya hayatının lezzetini elde etmek için hırs, açgözlülük, tamah, insanların hakkından gelmek ve servetlerini ellerinden alarak onları köle gibi çalıştırma duyguları onların arasında yaygındır. Dolayısıyla onların içinde ahlâk bozukluğu ve hayvanca yaşantı gözükür.

Onlar için korkusuzca ölüme gitmelerine hiçbir engel olmadığı halde, üç günlük geçici dünya lezzetlerini elde etmek için dünya hayatında gördükleri güçlükler, zorluklar, elem ve acıları büyütürler. Ve yine onlar ahiretteki azaba dayanamaya-caklarını bildikleri için, bu dünyadan ayrılmaya cesaret edemezler.

İşte bu yüzden İslâm dini ahirete iman, öldükten sonra dirilme ve yapılan amellerden hesap verme üzerinde önemle durmuş, Kur'ân’daki âyetlerle bunları en iyi şekilde açıklayarak inkâr eden müşriklere de karşı çıkmıştır. Rasûlüllâh (sav)’e şöyle demesini emretmiştir: “De ki: Hayır! Rabbime andolsun ki, mutlaka diriltileceksiniz, sonra yaptıklarınız size haber verilecektir. Bu, Allâh’a göre kolaydır.” (Teğabun: 7)

Kıyametin nasıl kopacağından, sonrasında muttaki kullarına va’dettiği iyiliklerden ve asi kullarına hazırladığı azaptan bahsetmiş ve inkârcıların kalplerindeki şüpheyi yok etmek için onların bakışlarını kat’i delillere çevirmiştir. Öyle ki o gün olacak olayların dehşet ve ürküntüsünü insanların gözlerinin önüne getirmiş, bunun neticesinde tüyleri diken diken olan bedenlerin Hak Din’e ve Rasûlüllâh (sav)’e tâbi olarak bu dünya hayatında doğru yöne yönelmelerini istemiştir.

Şimdi size, ahiret gününden ve dirilmeden şüphe edenlere karşı İslâm dininin getirdiği delillerden bazılarını sunalım:

1- İlk Yaratılış:

Allâh Teâlâ şöyle buyuruyor: “Ey insanlar! Eğer yeniden dirilmekten şüphede iseniz, şunu bilin ki, biz sizi topraktan, sonra nutfeden, sonra alakadan, sonra uzuvları belirsiz, sonra belirlenmiş canlı et parçasından yarattık…” (Hacc: 5)

İnsanı çeşitli merhaleler halinde yaratmaya güç yetiren, onu tekrar diriltmeye güç yetirir. Bilakis mantıksal olarak tekrar diriltmek, yoktan var etmekten daha kolaydır. Nitekim Allâh Teâlâ şöyle diyor: “Kendi yaratılışını unutarak bize karşı misal getirmeye kalkışıyor ve: “Şu çürümüş kemikleri kim diriltecek?” diyor. De ki: Onları ilk defa yaratmış olan diriltecek. Çünkü O, her türlü yaratmayı gayet iyi bilir.” (Yâsîn: 78-79)

2- Dirilmenin gerçekleşeceğine dair kâinatta görülen hissi deliller:

Allâh Teâlâ şöyle buyuruyor: “Sen, yeryüzünü kupkuru ve ölü bir halde görürsün; fakat biz üzerine yağmur indirdiğimizde o, kıpırdanır, kabarır ve her çeşitten iç açıcı bitkiler verir. Çünkü Allâh hakkın kendisidir; O ölüleri diriltir; yine O, herşeye hakkıyla kâdirdir. Kıyamet vakti de gelecektir; bunda şüphe yoktur. Ve Allâh kabirdeki kimseleri diriltip kaldıracaktır.” (Hacc: 5-7)

Ölü bir arazinin yağmurla canlanarak üzerinde bitkilerin yeşermesi, yoktan yaratan Allâh’ın kıyametten sonra ölüleri dirilteceğine delildir.

3- Allâh’ın yaratmadaki göz kamaştırıcı üstünlüğü:

Allâh Teâlâ şöyle buyuruyor: “Gökleri ve yeri yaratan, onların benzerlerini yaratmaya kâdir değil midir? Evet, elbette kâdirdir. O, herşeyi hakkıyla bilen yaratıcıdır. Birşey yaratmak istediği zaman O’nun yaptığı “Ol!” demekten ibarettir. Hemen oluverir.” (Yâsîn: 81-82)

Göklerin ve yerin büyüküğüne rağmen onları yaratan, onlara göre çok küçük olan insanı elbette tekrar yaratmaya kâdirdir.

Aynı şu âyette buyurduğu gibi: “Elbette göklerin ve yerin yaratılması, insanların yaratılmasından daha büyük bir şeydir. Fakat insanların çoğu bilmezler.” (Ğâfir: 57)

4- Hevasına uymayan ve sabit fikirden sıyrılan her bakış sahibinin, bu kâinatta açıkça gördüğü Allâh’ın yaratma hikmeti:

Herşeyi bir hikmetle yaratan Allâh insanları başıboş bırakmaz, onları boşuna yaratmamıştır. Emir ve uyarılarını boşuna vermez, yaptıkları amelleri de hesapsız bırakmaz. O şöyle buyurmaktadır: “Sizi sadece boş yere yarattığımızı ve sizin gerçekten huzurumuza geri getirilmeyeceğinizi mi sandınız? Mutlak hakim ve hak olan Allâh, çok yücedir.” (Mü’minun: 115-116) Yine şöyle buyurmaktadır: “Biz gökleri, yeri ve bunlar arasında bulunanları oyun ve eğlence olsun diye yaratmadık. Onları sadece gerçek bir sebeple yarattık. Fakat onların çoğu bilmiyorlar.” (Duhan: 38-39)

Kim bu âlemdeki canlılara bakar da onlardaki düzen ve uyumu düşünürse, herşeyin bir amaç ve gaye ile ortaya çıktığını ve hedefine doğru ilerlediğini açıkça görür ki, o da Allâh Teâlâ’nın istediği program doğrultusunda olmaktadır.

Bu geniş âleme bakış, -bize Allâh Teâlâ’nın ilminin ve kudretinin büyüklüğü yanında- hikmetinin üstünlüğünü gösterir. O, güçlüler zayıflara haksızlık etsin diye, hiçbir canlıyı başıboş bırakmamıştır. Yine O, doğru yoldan çıkan kullarına, bu dünya hayatının arkasında kendilerine uygun azabı vermeden boş bırakmaz.

Amellerinde Rabb’lerinin rızasını kazanmak için yer bırakmayacak şekilde çalışarak temel atanlar, bununla birlikte ahiret günü Allâh’ın fazlını ve nimetlerini bulamadan mal ve mülkünü yok yere heba edenleri de başıboş bırakmayacaktır. Üstelik onların dünya hayatında zorluklara katlanamamaları, hiçbir gözün görmediği, hiçbir kulağın duymadığı ve hiç kimsenin aklına dahi getiremediği cennet nimetlerinin yanında çok önemsiz kalır.

Eğer insanlar, Allâh’ın kâinatta oluşturduğu düzeni ve bunun yüce hikmetini, insana verdiği özen ve ikramı düşünürlerse, bu düşünce onları ahiret gününe inanmaya iter. İşte o zaman kendini beğenmişliğin çirkinliği ve dünya hayatına sarılma gözükmez. Aksine iyilik, güzellik, hoşgörü ve Allâh’tan sakınma üzerine dostça yardımlaşılır ve tanışılır.

2

. KIYAMETİN İSİMLERİ

K ıyametin ve ahiret gününün dikkat çeken özelliklerinden birisi, onun Kur'ân’da değişik isimlerle geçmesidir.¹ Her isim kıyametin ayrı bir özelliğini belirtmektedir. O isimlerden bazıları şunlardır:

1. es-Sâat: “Kıyamet saati mutlaka gelecektir. Bunda hiç şüphe yoktur.” (Ğâfir: 59)

2. Yevmü’l-Ba‘s: “Andolsun ki siz, Allâh’ın yazısında hükmedildiği gibi yeniden dirilme gününe kadar kaldınız. İşte bugün yeniden dirilme günüdür; fakat siz onu tanımıyordunuz.” (Rum: 56)

3. Yevmü’d-Din: “Din gününün söz sahibidir.” (Fatiha: 3)

4. Yevmü’l-Hasret: “Sen onları pişmanlık ve üzüntü günü hakkında uyar.” (Meryem: 39)

5. ed-Dâru’l-Âhira: “Ahiret yurduna gelince, işte asıl yaşama odur. Keşke bilmiş olsalardı!” (Ankebut: 64)

6. Yevmü’t-Tenâd: “Ey kavmim! Gerçekten sizin için o bağrışıp çağrışma gününden korkuyorum.” (Ğâfir: 32)

7. Dâru’l-Karâr: “Ey kavmim! Şüphesiz bu dünya hayatı, geçici bir eğlencedir. Ama ahiret, gerçekten kalınacak yurttur.” (Ğâfir: 39)

8. Yevmu’l-Fasl: “İşte bu, yalanlamış olduğunuz hüküm günüdür.” (Saffât: 21)

9. Yevmu’l-Cem‘: “Şehirlerin anası (olan Mekke’de) ve onun çevresinde bulunanları uyarman ve asla şüphe olmayan toplanma günüyle onları korkutman için sana böyle Arapça bir Kur'ân vahyettik.” (Şûrâ: 7)

10. Yevmu’l-Hisâb: “İşte hesap günü için size va’d olunan şeyler bunlardır.”(Sâd: 53)

11. Yevmu’l-Va‘îd: “Sûr’a üfürülür; işte bu, geleceği va’dedilen gündür.” (Kâf: 20)

12. Yevmu’l-Hulûd: “Oraya selametle girin. İşte bu, ebedi yaşamın başladığı gündür.” (Kâf: 34)

13. Yevmu’l-Hurûc: “O gün insanlar bu sesi gerçekten işitecekler. İşte bu, çıkış günüdür.” (Kâf: 42)

14. el-Vâkı‘a: “Kıyamet koptuğu zaman” (Vâkı‘a: 1)

15. el-Hâkka: “Gerçekleşecek olan; (evet) nedir o gerçekleşecek olan? Gerçekleşecek olanın (kıyametin) ne olduğunu sen nereden bileceksin?” (Hâkka: 1-3)

16. et-Tâmmetu’l-Kübrâ: “Herşeyi altüst eden o büyük felâket geldiği vakit.” (Nâziat: 34)

17. es-Sâhha: “Kulakları sağır eden o ses geldiğinde.” (Abese: 33)

18. el-Ezife: “Yaklaşan yaklaştı” (Necm: 57)

19. el-Kâri‘a¹: “Kapı çalan! Nedir o kapı çalan? O kapı çalanın ne olduğunu bilir misin?” (Kâri‘a: 1-3)

3

. ÂHAD HADİSLERİN

AKİDEDE DELİL OLMASI

B u konunun kıyamet alametleriyle bağlantısı vardır. Çünkü alametlerin çoğu âhad hadislerle gelmiştir.¹ Bazı kelâmcılar² ile usulcüler³ âhad hadislerin akidede delil olamayacağını, ancak âyet ve hadislerin kesin delil olacağını söylemişlerdir. Fakat bu söz kabul edilemez. Çünkü eğer bir hadis ister mütevatir olarak, ister âhad olarak güvenilir kişilerle sağlam yoldan bize ulaşırsa kesin ilim ifade eder ve onunla iman ve amel etmek gerekir. Ehl-i Sünnet’in hadis alimleri böyle söylemişler ve delil olarak da Allâh Teâlâ’nın şu sözünü almışlardır: “Allâh ve Rasûlü bir işe hüküm verdiği zaman, inanmış bir erkek ve kadına o işi kendi isteklerine göre seçme hakkı yoktur.”(Ahzâb: 36) Yine şu âyeti delil almışlardır: “Allâh’a ve Rasûlü’ne itaat edin.” (Âli İmrân: 32)

İbn Hacer şöyle diyor: “Sahâbe ve tâbiînin geri çevirmeden âhad hadislerle amel ettikleri çok yaygın olarak bilinmektedir. Öyleyse onların bu hadislerle amel etmeyi kabul ettikleri hükmü ortaya çıkar.”¹

İbn Ebi’l-İz ise şöyle diyor: “Ümmet-i Muhammed kesin ilim ifade eden âhad hadislerle amel etmeyi kabul etmiştir. Âhad hadis, mütevatirin iki bölümünden biridir. Bu konuda Ehl-i Sünnet alimleri arasında bir anlaşmazlık yoktur.”²

Bir adam İmam Şâfiî’ye bir meseleden sordu. İmam Şâfiî: “Rasûlüllâh (sav) bu konuda şöyle şöyle hüküm vermiştir” dedi. Adam: “Senin görüşün nedir?” deyince İmam Şâfiî şöyle dedi: “Subhânellah! Sen beni kendisine bey’at edilecek birisi olarak mı görüyorsun? Ben sana: “Rasûlüllâh (sav) böyle hüküm verdi” diyorum, sen bana: “Senin görüşün nedir?” diyorsun.”³

Yine İmam Şâfiî: “Ne zaman ben Rasûlüllâh (sav)’den sahih bir hadis rivayet eder de onunla amel etmezsem, aklımı yitirdiğime dair size şahit olurum.”¹

O, âhad hadis ile mütevatir hadisi ayırt etmemektedir. Yine O, itikadî delil ile ameli delili ayırt etmemektedir. Sadece hepsinde ortak olan şey delilin sahih olmasıdır.

İmam Ahmed şöyle diyor: “Rasûlüllâh (sav)’den iyi senedle gelen herşeyi kabul ederiz. Ama Rasûl’den iyi senedle geldiğini kabul etmediğimiz şeyleri geri çeviririz, reddederiz veya Allâh’a havale ederiz. Allâh Teâlâ şöyle buyuruyor: “Rasûl size ne verdiyse onu alın, size ne yasakladıysa ondan da sakının.” (Haşr: 7)²

İmam Ahmed bu sözüyle Rasûlüllâh (sav)’den gelen şeyin sahih olmasını şart koşmuştur.

İbn Teymiyye ise şöyle demiştir: “Hadis, eğer sahih olursa hadistir. Müslümanların hepsi onunla amel etmenin vacip olduğunu kabul etmiştir.”³

İbn Kayyım ise âhad hadislerin delil olmasını inkâr edenlere verdiği cevapta şöyle diyor: “Bunun benzeri sahâbenin birbirinden rivayet etmeleridir. Onlardan birisi Rasûlüllâh (sav)’den hadis rivayet ettiğinde bunun kesin ilim olduğunu biliyorlardı. Hadisi rivayet edene: “Senin hadisin mütevatir değil, âhad hadistir, kesin ilim ifade etmez…” demiyorlardı. Onlardan biri diğerine Rasûlüllâh (sav)’den sıfat konusunda hadis rivayet ettiğinde onu kabul ederek alıyor ve o sıfata kesin olarak iman ediyordu. Aynı, Allâh’ın ahirette görülmesine, O’nun konuşmasına, O’nun kıyamet günü kullarına uzaktan ve yakından duyulan sesiyle seslenmesine, O’nun her gece dünya semasına indiğine, O’nun gülmesine, O’nun sevindiğine, O’nun gökleri elindeki parmaklarından birinde tutumasına, O’nun ayağının olduğuna iman ettiği gibi.

Kim bu hadisleri Rasûlüllâh (sav)’den duyandan duyarsa veya adalet sahibi doğru sözlü ve bu hadislerin içindekilerin doğru olduğuna inanan birisinden duyarsa, o kişi hiçbir şüphe ve çelişki içinde olmaz.

Öyle ki belki de onlar bazı ahkâm hadislerinin doğru olup olmadığını araştırmışlardır… Onlar sıfat hadislerinin rivayetlerini araştırmamışlar aksine kendilerine o hadisleri haber veren Rasûlüllâh (sav)’den alarak içindeki hükümleri kabul etmişlerdir. Kim hadis ve sünnet konusunda araştırma yapmışsa bunu çok iyi bilir. Eğer bu anlaşılmamışsa biz zaten yüzden fazla konuda bunu açıkladık.

Bu görüş Rasûlüllâh (sav)’den gelen haberlerin kesinlik ifade ettiğini çürüterek, sahâbe, tâbiîn ve mezhep imamlarının ittifak ettikleri icmayı ortadan kaldırır. Yine bunlar sünnete değer vermeyerek saygısızlık eden Mutezile, Cehmiyye, Şia, Hariciler ile bazı usul ve fıkıhçılardır.

Yoksa onlardan önce kimsenin bunu söylediği ne görülmüş, ne de duyulmuştur. Mâlik, Şâfiî, Ebû Hanîfe’nin talebeleri, Zâhiriler’den Davud ve İbn Hazm âhad hadislerin kesin ilim ifade ettiğini söyleyenlerdendir.”¹

Âhad hadislerin delil olmadığını savunanların aklına gelen âhad hadisler zan (olasılık) ifade eder şüphesine² gelince, onlar bununla ravilerden birinin hata etmesini, unutması veya gaflete düşmesinin olabileceğini kasdetmektedirler. Onlara göre, ahkâm hadislerinde kabul edilen zan ile amel etmek ittifak ile vacibdir, ama itikadi meselelerde bu hadisler delil olmaz. Bu görüşlerine Kur'ân’daki zanna uymayı yasaklayan bazı âyetleri delil olarak getirmektedirler. Mesela şu âyet: “Sadece zanna uyuyorlar. Zan ise hiç şüphesiz hakikat bakımından bir şey ifade etmez.” (Necm: 28)

Onların bu şüphelerine şöyle cevap verebiliriz: Bu ve benzeri âyetleri delil olarak getirmeleri kabul edilemez. Çünkü bu âyetteki zan, iddia ettikleri zann-ı gâlib değil, şüphe, yalan, iftira ve tahmin mânâsında olan zandır. “en-Nihâye” ve “Lisânu’l-Arab” ve diğer sözlüklerde geçtiğine göre: “Zan: Önüne gelen şüpheli bir şeyi gerçek sayarak onunla hüküm vermendir.”¹

İbn Kesîr ise bu âyetin tefsirinde şöyle diyor: “(Halbuki onların bu hususta hiç bilgileri yoktur) Yani onların söylediklerini doğrulayan gerçek bir delil yoktur. Aksine o sözleri yalan, iftira ve çirkin bir inkârdır. (Sadece zanna uyuyorlar. Zan ise hiç şüphesiz hakikat bakımından birşey ifade etmez) Yani faydası olmayan şey. Hakikatin yerini asla tutmaz. Müslim’deki hadiste geçtiğine göre Rasûlüllâh (sav) şöyle buyurmuştur: “Zan yapmayın. Sözlerin en yalanı zandır.” ²

Şüphe ve yalan Allâh’ın kötülediği zandır ki müşrikleri bu zanlarından dolayı yermektedir. Allâh Teâlâ şu âyette bunu göstermektedir: “Onlar zandan başka bir şeye tâbi olmaz, yalandan başka söz de söylemezler” (En’âm: 116). Allâh onları zan yapmak ve yalan söylemekle vasıflandırmaktadır ki o da desteksiz olarak tahmin ve varsayımda bulunmaktır. Öyleyse tahmin ve varsayım zan oluyorsa o halde zanna tâbi olan ahkâm hadisleri de alınmaz.³ Çünkü ahkâm meseleleri şüphe ve tahmin üzerine oluşturulmaz.

Ravinin gafleti ve unutması ihtimali söylentisine gelince, buna âhad hadisin şartlarında cevap vardır. O da, her ravinin sika olması ve hafızasının sağlam olması şartıdır. Dolayısıyla bu şartlarda hadis sahih olduğundan ravinin hata yapma şüphesi kalmaz. Bununla beraber sika ve sağlam hafızalı bir ravi bilindiğine göre gafil olmaz, yalan da söylemez. Neticede sadece akli bir ihtimalle böyle birinin söylediği hadisi reddetmeye gerek kalmaz.

Âhad Hadislerle Amel Edileceğine Dair Deliller:

Âhad hadislerin itikadda delil olarak alınmayacağını iddia edenlerin sözlerinin yanlış olduğu anlaşıldıktan sonra, bu hadislerle amel edileceğine dair size Kur'ân ve Sünnet’ten delilleri sunalım:

Kur'ân’dan Bazı Deliller:

1- Allâh Teâlâ şöyle buyuruyor: Mü’minlerin hepsinin toptan sefere çıkmaları doğru değildir. Onların her kesiminden bir grup dini ilimlerde geniş bilgi elde etmek ve kavimleri savaştan döndüklerinde onları ikaz etmek için geride kalmalıdır. Umulur ki sakınırlar.” (Tevbe: 122)

Bu âyet müslümanları fıkıh öğrenmeye teşvik etmektedir. Âyetteki “tâife” kelimesi hem bir kişiyi, hem de birden fazlasını içerir. İmam Buhari şöyle demiştir: “Bir kişi taife olarak isimlendirilir. Allâh Teâlâ şöyle buyuruyor: “Eğer mü’minlerden iki taife birbirleriyle savaşırlarsa aralarını düzeltin.” (Hucurat: 9) Eğer iki kişi savaşsaydı yine âyetin mânâsına dahil olurdu”.¹

Öyleyse dini konularda bir kişinin öğrettiği şey kabul ediliyorsa, bu âhad hadislerle amel edileceğini gösterir. Dinde fıkıh öğrenmek hem itikadî hem de ameli konuları içerir. Bilakis öncelikle itikadi konuları öğrenmek daha önemlidir.¹

2- Allâh Teâlâ şöyle buyuruyor: “Ey iman edenler! Eğer bir fasık size bir haber getirirse onun doğruluğunu araştırın” (Hucurat: 6) Başka bir okuyuş şeklinde şöyledir: “fetesebbetû: doğruluğunu araştırın” ² bu âyet, sika (güvenilir) bir kişinin söylediği hadisin kesinlik ifade ettiğini ve bunun kabul edileceğine delildir. Bu kişi fâsık (yalancı) olmadığı için söylediği hadisin doğruluğunun araştırılmasına gerek kalmaz. Eğer söylediği hadis kesin bir ilim içermeseydi o zaman gerçeğini öğreninceye kadar araştırılması emredilirdi.³

3- Allâh Teâlâ şöyle buyuruyor: “Ey iman edenler! Allâh’a itaat edin. Peygamber’e ve sizden olan idarecilere de itaat edin. Eğer bir hususta anlaşmazlığa düşerseniz onu Allâh’a ve Rasûl’e götürün.” (Nisa: 59)

İbn Kayyım şöyle demiştir: “Müslümanların icma‘ına göre bu âyetteki Rasul’e götürmek, O hayatta iken O’na danışmaktır. O vefat ettikten sonra O’nun sünnetine danışmaktır. Eğer ki mütevatir ve âhad hadisler kesin bir ilim ifade etmese bile, onların ortak görüşlerine göre vefatından sonra bu danışma görevi sona ermez.” ¹

Hadisten Bazı Deliller:

1- Rasûlüllâh (sav) krallara, devlet başkanlarına ve kabilelere elçilerini birer birer gönderirdi. İnsanlar da bu elçilere dindeki ameli ve itikadi meseleleri öğrenmek için sorarlardı. Rasûlüllâh (sav) Ebû Ubeyde Âmir b. Cerrâh’ı Necran’a², Muaz b. Cebel’i Yemen’e³, Dihye el-Kelbî’yi bir yazı ile Busra⁴ emirine göndermiştir. Aynı şekilde başka sahabeleri de değişik yerlere göndermiştir.

2- Buhari’nin rivayet ettiğine göre Abdullah b. Ömer (ra) şöyle demiştir: “İnsanlar Kuba Mescidi’nde sabah namazını kılarlarken birisi geldi ve: “Bu gece Rasûlüllâh (sav)’e âyet indi. Bundan sonra Kâbe’ye doğru namaz kılınacak. Yönünüzü Kâbe’ye çevirin” dedi. Orada Kudüs’e doğru namaz kılanlar yönlerini Kâbe’ye doğru çevirdiler.”⁵

Burada: “Bu olay ameli bir hükümdür” denilemez. Çünkü bu amelin yapılması, gelen haberin sağlam olduğu inancına bağlıdır.

3- Hz. Ömer (ra) şöyle demiştir: “Ensar’dan bir kişi Rasûlüllâh (sav)’den duymadığı bir şey olursa ben ona onu haber verirdim. Eğer benim Rasûlüllâh (sav)’den duymadığım bir şey olursa o bana onu haber verirdi.”¹

Sahâbe’nin bu durumu bize, onların ister ameli olsun, isterse itikadi olsun dini meselelerde bir tek kişinin söylediği hadisi delil olarak aldıklarını gösterir.

4- Abdullah b. Mesud (ra) şöyle demiştir: “Rasûlüllâh (sav)’i işittim, şöyle diyordu: Bizden hadis dinleyip ezberleyen ve onu başkalarına anlatan kişinin yüzünü Allah ak etsin. Belki anlatılan, dinleyenden daha iyi anlar.”²

Bu hadis de âhad hadislerin kabul edilmesinin ameli konularla sınırlı kalmadığını hem ameli, hem de itikadi konuları da içine alacak şekilde kapsamlı olduğunu gösterir. Öyle ki eğer Rasûlüllâh (sav)’den itikadi konularda gelen âhad hadislere iman etmek vacib olmasaydı, yukarıdaki hadiste de görüldüğü gibi Rasûlüllâh (sav) kendi sözünün tebliğ edilmesini emretmez, bilakis kendisi bunun sadece ameli konularla sınırlı olduğunu açıklardı.

Görüldüğü gibi, “âhad hadisler itikadi meselelerde delil olarak alınmaz” sözü sonradan çıkmış dinde aslı olmayan bid’at bir sözdür. Bu ümmetin selefinden kimse böyle bir şey söylememiş, ne de akıllarına gelmiştir. Eğer âhad hadislerin itikadda delil olarak alınmayacağına dair kesin bir delil olsa idi, bunu hem sahâbe hem de onlardan sonra gelen selef bilirdi.

Ayrıca bu bid’at söz, Rasûlüllâh (sav)’den âhad hadisle bize ulaşan yüzlerce sahih hadisin reddedilmesi inancını da içerir.¹

Âhad hadisleri itikadda delil olarak almayanların Rasûlüllâh (sav)’den bize ulaşan bir çok itikadi meseleyi reddetmeleri gerekir. Onların başlıcaları şunlardır:

1. Rasûlüllâh (sav)’in diğer peygamberlere olan üstünlüğü

2. Rasûlüllâh (sav)’in mahşer günü büyük şefaati

3. Rasûlüllâh (sav)’in ümmetinden büyük günah sahiplerine olan şefaati

4. Rasûlüllâh (sav)’in Kur’ân dışındaki bütün mucizeleri

5. Kur’ân’da anlatılmayan yaratılışın nasıl başladığı, meleklerin ve cinlerin özellikleri, cennet ve cehennemin vasıfları.

6. Kabirde münker ve nekir sorgusu.

7. Kabrin ölüyü sıkıştırması

8. Sırat köprüsü, havz, iki kefeli mizan.

9. Allâh Teâlâ’nın anne karnında iken her insanın iyi mi, yoksa kötü mü olacağını, rızkını ve ecelini yazması.

10. Suyutî’nin “el-Hasâisu’l-Kübrâ” kitabında topladığı Rasûlüllâh (sav)’in özellikleri. Mesela: Hayatta iken cennete girmesi, oranın halkını görmesi, muttakiler için orada neler hazırlandığı, O’nun cininin müslüman olması.

11. Aşere-i Mübeşşere’nin kesin cennette olacağı.

12. Büyük günah sahiplerinin ebedi olarak ateşte kalmayacakları

13. Kur’an dışında hadislerde geçen kıyametin, haşrin ve neşrin nasıl olacağı.

14. Kıyamet alametlerinden olan Mehdi (as)’ın çıkışı, İsa (as)’ın inmesi, Deccal’in çıkması, güneşin batıdan doğması, Dâbbetü’l-Arz vb. diğerleri.

Yukarıdaki bu itikadi meselelerin delilleri onların dediği gibi âhad hadislerle gelmemiştir, hepsi âhad hadis değildir. Bilakis bazılarının delili mütevatir hadistir. Fakat âhad hadislerin delil olarak alınmasını kabul etmeyen bu insanların ilimlerinin kıtlığı onların sahih hadislerle gelen bütün itikadi meseleleri kabul etmemelerine sebep olmuştur.¹

4

. RASÛLÜLLÂH (SAV)’İN GELECEKTE OLACAK ŞEYLERDEN HABER VERMESİ

R asûlüllâh (sav)’in kıyamete kadar olacak olan şeyleri haber vermesi, Allâh Teâlâ’nın gelecekte olacak şeyler hakkında O’na verdiği malumatlardandır. Bu konuda manevi tevatür derecesine ulaşmış bir çok hadis vardır.¹

Bu hadislerden birisi Huzeyfe (ra)’ın rivayet ettiği şu hadistir: “Rasûlüllâh (sav) bize bir hutbe okudu. Bu hutbesinde kıyamete kadar olacak şeylerden hiç birini bırakmadan anlattı. Onları aklında tutan tuttu, tutmayan unuttu. Nasıl ki bir adam birini tanıdıktan sonra unutur da tekrar görünce hatırlarsa, ben de Rasûlüllâh (sav)’in söylediği şeylerden unuttuklarımı ortaya çıkınca hatırlıyorum.”²

Yine O şöyle demiştir: “Rasûlüllâh (sav) bana kıyamete kadar olacakları anlattı. Ben O’na olacak herşeyden sordum, sadece Medine halkını neyin çıkaracağını sormadım.”³

Bu sadece Huzeyfe (ra)’a has olan bir şey değildir. Rasûlüllâh (sav) kıyamete kadar olmuş ve olacakları sahabeye anlatmak için tam bir gün boyunca hutbe vermiştir.

Ebû Zeyd Amr b. Ahtab el-Ensârî (ra) şöyle demiştir: “Rasûlüllâh (sav) bize sabah namazını kıldırdıktan sonra minbere çıktı, öğleye kadar hutbe verdi ve indi. Namazı kıldı. Sonra minbere çıktı. Güneş batana kadar hutbe verdi. Bize olmuş ve olacak şeyleri anlattı. Onları en iyi bilenimiz en çok ezberleyenimizdir.”¹

Huzeyfe b. Yemân (ra) şöyle demiştir: “Vallahi ben kıyamete kadar olacak fitneleri insanlar içinde en iyi bilenim. Rasûlüllâh (sav) bana gizli olarak anlattığı bu şeyleri başka kimseye anlatmamıştır. Fakat Rasûlüllâh (sav) fitneleri benim de içinde bulunduğum bir mecliste anlatıyordu. Fitneleri sayarak dedi ki: (Onlardan üç tanesi neredeyse hiçbir şeyin peşini bırakmaz, bazıları yaz rüzgârı gibidir. Küçüğü de vardır, büyüğü de.)”

Huzeyfe şöyle demiştir: “Benden başka o mecliste bulunan insanların hepsi gitti.”²

Bu sahih deliller Rasûlüllâh (sav)’in, ümmetini kıyamete kadar olacak ve onları ilgilendiren şeylerden haberdar ettiğini gösterir.

Hiç şüphe yok ki gayb haberleri içinde en büyük payı kıyamet alametleri almaktadır. Bu yüzden sahabeden kıyametle ilgili bir çok hadis değişik lâfızlarla rivayet edilegelmiştir.

5

. KIYAMET NE ZAMAN KOPACAK

K ur’an-ı Kerim’deki âyetler ve Rasûlüllâh (sav)’in hadislerinde geçtiği üzere kıyametin ne zaman kopacağını Allah’tan başka kimse bilemez. Onun ne zaman olacağını Allah Teâlâ saklamış, ne bir meleğe, ne de bir peygambere bildirmemiştir.¹ Kıyametin ne zaman gerçekleşeceğini Allah’tan başka kimse bilemez.

Rasûlüllâh (sav) kıyametten ve onun nasıl olacağından bahseder insanlar da O’na bunun ne zaman olacağını sorarlardı. O da, bunun gizli olduğunu, ne zaman olacağını sadece Allah’ın bildiğini söylerdi. Yine Kur’an ayetleri peşi sıra iner, kıyametin ne zaman olacağını Allah’ın kendinde gizli tuttuğunu haber verirdi.

Bu âyetlerden bir tanesi şudur: “Sana kıyameti, ne zaman gelip çatacağını soruyorlar. De ki: Onun ilmi ancak Rabbimin katındadır. Onun vaktini O’ndan başkası açıklayamaz. O göklere de yere de ağır gelmiştir. Sanki sen onu biliyormuşsun gibi sana soruyorlar. De ki: Onun bilgisi ancak Allah’ın katındadır; ama insanların çoğu bilmezler.” (A’râf: 187)

Bu âyette Allah Teâlâ peygamberi Muhammed (sav)’e kıyametin bilgisinin sadece Allah katında olduğunu onun ne zaman ve nasıl olacağını gökte ve yerde kimsenin bilemeyeceğini insanlara haber vermesini emrediyor.

Şöyle buyuruyor: “İnsanlar sana kıyametin zamanını soruyorlar. De ki: Onun bilgisi Allah katındadır.” (Ahzab: 63)

Şöyle buyuruyor: “Sana kıyametin vaktini sorarlar: Gelip çatması ne zamandır? diye. Sen onu nereden bilip bildireceksin! Onun nihai ilmi yalnız Rabbin’e aittir.” (Naziât: 42-44)

Anlaşıldığına göre onun ne zaman olacağına en son Allah karar verecek. Nitekim meşhur hadiste Cebrail (as) Rasûlüllâh (sav)’e kıyametin ne zaman olacağını sorduğunda şöyle cevap vermişti: “Bu konuda kendisine sorulan, sorandan daha bilgili değildir.”¹ Görüldüğü gibi hem Cebrail (as), hem de Rasûlüllâh (sav) kıyametin ne zaman gerçekleşeceğini bilmemektedir. Yine kıyamete yakın inmesi büyük alametlerden olan İsa (as) dahi kıyametin ne zaman olacağını bilmemektedir.

İmam Ahmed, İbn Mace ve Hâkim’in Abdullah b. Mesud’dan rivayet ettiğine göre Rasûlüllâh (sav) şöyle demiştir: “Mirac gecesi İbrahim (as), Musa (as) ve İsa (as) ile karşılaştım. Kıyametin ne zaman olacağını konuşuyorlardı. İbrahim (as)’a sordular. O: “Ne zaman olacağını bilmiyorum” dedi. Musa (as)’a sordular. O: “Ne zaman olacağını bilmiyorum” dedi. İsa (as)’a sordular: “Ne zaman olacağını Allah’tan başka kimse bilemez. Allah, Deccal’in çıktığını bana haber verir. Benim elimde iki uçlu orak bulunur. Deccal beni görünce, kurşunun eridiği gibi erir veya Allah O’nu öldürür.” dedi.”¹

Görüldüğü gibi peygamberlerin büyükleri bile kıyametin ne zaman gerçekleşeceğini bilmemektedir.

İmam Müslim, Cabir b. Abdullah (ra)’ın şöyle dediğini rivayet etmiştir: “Rasûlüllâh (sav)’i ölmeden bir ay önce işittim şöyle diyordu: Bana kıyametin ne zaman olacağını mı soruyorsunuz? Onu ancak Allah bilir. Allah’a yemin ederim ki, geçecek yüz senede yeryüzünde (bugün) olanlardan hiçbir kimse kalmayacaktır.”²

Bu hadis, Cebrail (as)’ın sorusundan çok sonra belki Rasûlüllâh (sav)’in kıyametin ne zaman olacağını bilir ihtimalini ortadan kaldırır.

İbn Kesir şöyle diyor: “Ümmi peygamber, rasullerin efendisi ve sonuncusu Allah’ın salât ve selâmı O’nun üzerine olsun, rAhmed peygamberi, savaş ve mücadele peygamberi, diğer bütün peygamberlerin sonuncusu olarak gelmiş ve seçilmiş, bütün insanların etrafında toplanacağı peygamber olan ve Buhari’nin Sahih’inde rivayet ettiği Enes ile Sehl b. Sa’d (ra) hadisine göre: “Kıyamet günü ile ben, şu iki parmak gibi (yakın) gönderildim.”¹ buyurup işaret parmağı ile orta parmağını yanyana getiren Rasûlüllâh’a dahi Allah Teâlâ kıyametin vakti kendisine sorulduğu zaman onun bilgisini Allah’a havale etmesini emretmiş ve: “De ki: Onun bilgisi ancak Allah katındadır. Fakat insanların çoğu bilmezler” (A’râf: 187) buyurmuştur.²

Bunca âyet ve hadisten sonra artık kim; Rasûlüllâh (sav) kıyametin ne zaman kopacağını biliyor, diyorsa o kişi cahildir.

İbn Kayyım şöyle diyor: “Günümüzde bazı ilim sahibi olduğunu iddia eden boş kafalı kişiler, Rasûlüllâh (sav)’in kıyametin ne zaman olacağını bildiği yalanını yayıyorlar. O’na: Cebrail (as) hadisinde: “Bu konuda kendisine sorulan, sorandan daha bilgili değildir” dediği anlatılınca, hadisin anlamını değiştirerek şöyle der: “Onun mânâsı: Ben de sen de bunu biliyoruz, şeklindedir.”

Bu en büyük cehalet ve en çirkin tahriftir. Rasûlüllâh (sav) bedevi olduğunu zannettiği kimseye: “Ben ve sen kıyameti biliyoruz” demeyi, Allah için, herhalde daha iyi biliyordu. Ama bu cahil kişi “Şüphesiz onun Cebrail olduğunu biliyordu” demektedir. Rasûlüllâh (sav) ise, “Nefsim elinde olan Allah’a yemin ederim Cebrail’i bana geldiği her şekilde tanımıştım. Ancak bu (bedevi) şekil hari甹 sözünde doğrudur. Hadisin başka bir ifadesinde: “Bu defaki dışında Cebrail’i hiç karıştırmamıştım.” buyuruyor. Hadisin bir ifadesi de şöyledir: “O bedeviyi geri getirin” buyurdu. Gidip aradılarsa da onu bulamadılar.”

Rasûlüllâh (sav) gelen bedevinin Cebrail olduğunu bir müddet sonra anlamıştı. Nitekim Hz. Ömer (ra) bu hadiste der ki: “Biraz durdum. Sonra Rasûlüllâh (sav): “Ya Ömer! Soru soranın kim olduğunu bildin mi?” diye buyurdu.”² Konuyu saptıran ise: “Soruyu sorarken hemen onun Cebrail olduğunu bilmiş, ama sahabeye bunu hemen haber vermemiş, biraz geçince haber vermişti” diyor.

Hem hadiste geçen: “Sorulan, sorandan daha iyi bilen biri değildir” ifadesi, her soran ve sorulanı içine alır. Kıyamet kopması hususunda her soran ve sorulanın durumu aynıdır.”³

Yine, eğer biliyorsa kıyametin alametlerinden özellikle sorulmadığı halde haber vermesi anlamsız olurdu.

Bundan daha garibi Suyutî’nin “el-Hâvî”deki sözüdür. O da insanlar arasında yaygın olan ve kendisine cevaplaması için sorulan: “Rasûlüllâh (sav) kabrinde bin sene kalmayacak” hadisine verdiği cevapta önce şöyle demesidir: “Ben buna aslı yoktur, batıldır derim”. Sonra kendisi bu konuda yazdığı “el-Keşfu an Mu’cizeti Hâzihi’l-Ümmeti’l-Elf” adlı kitabında şöyle diyor: “Bu konuda gelen bilgilere göre bu ümmetin ömrü bin seneden fazladır ve bu fazlalık beşyüz seneyi geçmez. Çünkü gelen bilgilere göre dünyanın ömrü yedibin seneden fazladır. Rasûlüllâh (sav) de altıbininci senenin sonlarına doğru gönderilmiştir”.¹

Sonra yaptığı hesaplarla bunun 1500 seneyi dahi bulmadığını görüyor ve bu konuda dayandığı hadisleri aktarıyor:

Onlardan biri Taberânî’nin “Kebir”de Dahhak bin Zeml el-Cuhenî’den şu rivayetidir: “Ben bir rüya gördüm ve onu Rasûlüllâh (sav)’e anlattım: “Ya Rasûlüllâh ben ve sen yedi basamaklı bir minber üzerinde idik. Sen en üst basamaktaydın.” Rasûlüllâh (sav) şöyle dedi: “Gördüğün yedi katlı minberin anlamı şudur: Dünya 7000 senedir, ben de son bininci senesindeyim.”²

Bunu Beyhakî’nin “Delâil”de rivayet ettiğini söylemektedir. Süheylî ise hadisin isnadı için zayıf¹ demektedir. Fakat İbn Abbas (ra)’a dayandırılarak başka yollardan sahih olarak rivayet edilmektedir. Bu yüzden Taberî² onu sahihlemiş ve değişik yollarla desteklemiştir.

Sonra Suyutî: “Ben de son bininci senesindeyim” sözünün şu mânâya geldiğini açıklamaktadır: “O’nun 6 bininci senenin sonunda gönderildiğine uysun diye dinin büyük bölümü 7 bininci senededir. Eğer O 7 bininci senenin başında gönderilseydi, o son bininci senenin ilk 100 sene başında olması gereken büyük alametlerden Deccal’in çıkması, İsa (as)’ın inmesi, güneşin batıdan doğması çok önceden meydana gelecekti. Bunlardan hiçbiri olmadığına göre, öyleyse 7 bininci senenin sonuna 300 seneden fazla kalmıştır.”³

Suyutî’ye ait olan bu sözler açıkça hem Kur’an’a hem de sahih hadislere ters düşmektedir. Çünkü dünyanın ömrünü Allah’tan başka kimse bilemez. Eğer biz dünyanın yaşını bilseydik, kıyametin ne zaman olacağını da bilirdik. Ama daha önce geçen âyet ve hadislerden öğrendiğimize göre kıyametin ne zaman olacağını sadece Allah bilmektedir.

Ayrıca akıl da bunu kabul etmez. Çünkü biz 1500. hicri yılın başındayız. Ne Deccal çıktı, ne İsa (as) indi. Suyutî’nin dediğine göre Decal 100. senenin başında çıkacak, İsa (as) inecek ve onu öldürdükten sonra yeryüzünde 40 sene kalacak. İnsanlar ise güneş batıdan doğduktan sonra 120 sene yeryüzünde kalacaklar. Sûr’a iki üfürülüş arasında da 40 olduğuna göre hepsi toplam 200 sene ediyor.¹ Suyutî’nin sözüne göre eğer Deccal bugün çıksa kıyametin 200 sene sonra kopması gerekir ki o günkü tarih de hicri 1700. seneler oluyor. Böylece dünyanın ömrü hakkında gelen hadislerin hepsinin batıl olduğu anlaşılır.

İbn Kayyım, hadislerin uydurma olup olmadığını bildiren kulları zikrettiği kitabı “el-Menâru’l-Münîf”te şöyle diyor: “Kurallardan birisi de uydurma hadisin Kur’an’ın kesin ifadesine aykırı olmasıdır. Örneğin: “Dünyanın ömrü yedi bin senedir. Biz şimdi yedinci bindeyiz.” hadisi gibi. Bu, çok açık bir yalandır. Çünkü eğer bu haber sahih olsaydı, bizim zamanımızdan kıyamete tam ikiyüz elli sene kaldığını herkes bilirdi”.² Çünkü İbn Kayyım sekizinci hicri yılda yaşamıştı ve bu sözü o zaman söyledi. O’nun bu sözünün üzerinden altıyüz elli iki sene geçti, ama dünya hâlâ yok olmadı.

İbn Kesir ise şöyle diyor: “İsrailiyyat ve Ehl-i Kitab’ın, başlangıçtan günümüze binlerce sene ve ikiyüz sene geçtiğine dair haberlerini birçok alim yalanlamış ve bunların yanlış olduğunu söylemiştir. Ama onlar bunun doğru ve kesin olduğunu iddia ederek şu hadisi savunuyorlar: “Dünyanın ömrü ahiret cumalarından bir cumadır.” Bu hadisin senedi yoktur. Aynı şekilde kıyametin ne zaman olacağına dair gelen hadislerin hepsi uydurmadır, aslı yoktur.”¹

Kıyametin ne zaman olacağını kimse bilemediği gibi, onun alametlerinin ne zaman başlayacağını kimse bilemez. “Şu sene şu olur, şu sene böyle olur” gibi haberler gerçek değildir. Çünkü Rasûlüllâh (sav)’in zamanında takvim yoktu. Hz. Ömer, Rasûlüllâh (sav)’in Medine’ye hicret ettiği tarihi başlangıç alarak takvimi başlatmıştır.

Kurtubî şöyle diyor:”Rasûlüllâh (sav)’in olmasını haber verdiği kıyamet alametleri ve fitneler olacaktır. Fakat bunların ne zaman olacağına dair tarih belirlemek sahih delil ister. Mesela kıyametin zamanı gibi. Onun hangi sene ve ayda olacağını kimse bilemez. Ama o, Allah’ın Adem (as)’ı yarattığı gün olan Cuma günü güneş batarken olacaktır. Ama hangi Cuma bunu Allah’tan başka kimse bilemez. Aynı şekilde alametlerinin ne zaman başlayacağını kimse bilemez. Herşeyin en doğrusunu Allah bilir.”²

6

. KIYAMET VAKTİNİN YAKLAŞMASI

K ur’an-ı Kerim’deki âyetler ile sahih hadisler kıyametin yaklaştığını haber vermektedir. Kıyametin bir çok alametinin görülmesi onun yaklaştığını ve bizim dünyanın son zamanlarında olduğumuzu gösterir.

Allah Teâlâ şöyle buyuruyor: “İnsanların hesaba çekilecekleri gün yaklaştı. Hal böyle iken onlar, gaflet içinde yüz çevirdiler.” (Enbiya: 1)

“Ne bilirsin, belki de onun zamanı yakındır.” (Ahzâb: 63)

“Doğrusu onlar, o azabı ihtimalden uzak görüyorlar. Biz ise onu yakın görmekteyiz.” (Meâric: 6-7)

“Kıyamet yaklaştı ve ay yarıldı.” (Kamer: 1)

Bunun gibi bir çok âyet bu dünya hayatının sonunun geldiğini ve artık ahiret hayatına intikal edileceğini haber vermekte her amel sahibinin ameli iyi ise iyiyi; kötü ise kötüyü göreceğini belirtmektedir. Rasûlüllâh (sav) de işaret parmağı ile orta parmağını birleştirip uzatarak: “Benim gönderilmemle kıyamet gününün yakınlığı şu iki parmak gibidir.”¹ Buyurmuştur. Yine şöyle buyurmuştur: “Ben kıyametin başlangıcında gönderildim.”² Yine şöyle buyurmuştur: “Diğer ümmetler içerisinde sizin yeriniz ikindi ile güneşin batış zamanıdır.”³

İbn Ömer (ra) şöyle demiştir: “Biz Rasûlüllâh (sav)’in yanında oturuyorduk. Güneşte ikindiden sonra Kuaykuan⁴ dağının üzerinde bulunuyordu. Rasûlüllâh (sav) şöyle buyurdu: Sizden öncekilerin ömrüne göre sizin ömrünüz, günün geçen kısmı hariç kalan kısmı gibidir.”⁵

Bu da bize kalan zamanın, öncesinde geçen zamana göre çok az bir şey olduğunu, fakat geçen zamanı da Allah’tan başka kimsenin bilmediğini, Rasûlüllâh (sav)’den de bu zamanı verecek sahih bir hadis olmadığını ama kalan zamanın geçene göre çok az olduğunu gösterir.⁶

Kıyamet vaktinin yaklaşması konusunda Rasûlüllâh (sav)’in şu sözünden daha açık bir şey yok: “Ben ve kıyamet birlikte gönderildik. Neredeyse o beni geçecekti.”⁷

Bu hadis kıyametin Rasûlüllâh (sav)’in gönderilmesine yakınlığını gösterir, öyleki neredeyse O’nu geçecekti.

BİRİNCİ BÖLÜM

• 
  Alâmet Kelimesinin Anlamı
  
• 
  Kıyamet Alâmetlerinin Kısımları
  
• 
  Kıyametin Küçük Alâmetleri
  

A

LÂMETİN ANLAMI

Alâmet ( ) ‘in anlamı:

“Şarat” ( )’ın anlamı, alâmettir. Çoğulu “eşrât” ( )’tır. Eşrat ise bir şeyin başlangıcıdır. Bu kelimeden türemiş “şurat” ( ) diğer insanlara göre devlet başkanına yakın olan özel korumalar mânâsındadır. Yine bu kelimeden türemiş “iştirat” ( ) ise insanların arasında yapılan sözleşmelerdir. “Şart” ( ) ise anlaşmanın koşuludur.¹

Saat’in ( ) sözlük anlamı:

Saat gece ve gündüzden oluşan bir günün belli bir parçasıdır. Bir gün 24 saattir. Çoğulu: Saât ( ) veya Sâ‘un ( )dur.

Saat’in dinî terim olarak anlamı:

Dindeki mânâsı, kıyametin meydana geleceği vakittir. Bu şekilde isimlendirilmesinin nedeni, çok hızlı bir şekilde olacağındandır veya insanlar o vakitte çok korkup çok şaşıracaklar ve bir çığlıkla hepsi ölecekler.²

“Eşrâtu’s-Sâat” ( ): Kıyamet alâmetleridir. Daha önce olanları ve yakında olacakları içerir. Ayrıca şöyle açıklanmıştır: Kıyamet olmadan önce insanların küçük görüp dikkat etmedikleri hoş olmayan şeyler veya kıyametin büyük olmayan ve şu ana kadar gerçekleşmemiş alâmetleri.¹

Saat genel olarak üç anlamda kullanılır:

1- Küçük kıyamet: insanın ölmesidir. Kim ölürse onun kıyameti kopmuş, artık ahiret hayatına başlamıştır.

2- Orta kıyamet: bir asırda yaşayan insanların ölmesidir. Bunun delili Hz Aişe (ra)’ın rivayet ettiği şu hadistir: “Bedeviler Rasulullah (sav)’in yanına geldiklerinde: “Kıyamet ne zaman?” diye sordular O da onlardan en genç olanına baktı ve: “Eğer şu yaşarsa, O’na ihtiyarlık ulaşmadan önce kıyametiniz kopacaktır” dedi². Buradaki kıyametten kasıt soruyu soranların kıyametidir.³

3- Büyük kıyamet: İnsanların hesap vermek üzere kabirlerinden çıkmalarıdır. Kur’an’da ismi geçen saat’ten kasıt büyük kıyamettir. Allahu Teâla şöyle buyuruyor: “İnsanlar sana kıyametin zamanını soruyorlar” (Ahzap: 63). Yani büyük kıyamet. Yine şöyle buyuruyor: “Kıyamet yaklaştı.” (Kamer: 1) Yani büyük kıyamet

Allahu Teâla Kur’an’da hem büyük hem küçük kıyametin ikisinden de bahsetmektedir. Bazen bir sûrede ikisini beraber bahsetmektedir. Örneğin Vakıa sûresinin başında büyük kıyameti şöyle anlatıyor: “Kıyamet koptuğu zaman, ki onun oluşunu yalanlayacak hiçbir kimse yoktur. O, alçaltıcı, yükselticidir. Yer şiddetle sarsıldığı, dağılıp toz duman haline geldiği, ve sizlerde üç sınıf olduğunuz zaman.” (Vakıa 1-7) Aynı sûrenin son ayetlerinde ise küçük kıyameti yani ölümü anlatıyor: “Hele can boğaza dayandığı zaman, o vakit siz bakar durursunuz. O anda biz ona sizden daha yakınız, ama göremezsiniz.” (Vakıa: 83-85)

Kıyamet süresinde de önce büyük kıyameti şöyle anlatıyor: “Kıyamet gününe yemin ederim” (Kıyamet: 1). Sonra küçük kıyameti yani ölümü anlatıyor: “Artık gözünüzü açın! Ne zaman ki can köprücük kemiğe dayanır” (Kıyamet: 26).

Bunun gibi Kur’an’da geçen ama burada anlatması çok yer tutacak bir çok âyet vardır. Bizim bu kitapta anlatacağımız kıyamet alâmetleri Kur’an ve hadiste geçen büyük kıyametin alâmetleri olacaktır.