L ü Ğ Ə t V ə e n s I k L o p e d I y a L a r

QIZMAQ -  SAKİTLƏŞMƏK
QIZM AQ  -   SAKİTLƏŞMƏK  Əşrof 
anasının  bu  böyük  xobori  etinası/,  qarşıla- 
inasına  qızdı  (Mir  Colal);  Mon  yeno sakit­
ləşdim (S.Qodir/ado).
QIZMAQ  -  SOYUMAQ Tez qızar,  gec 
soyuyardı (R.Rza).
QIZMAQ  -  ÜŞÜMƏK  Ümid  vo sevin­
cin  istisindon  canı  qızdı  (M.İbrahimov);  -  
Bos onda  mon  niyo  iişümiirəm'}  -   deyo  qız 
başını  qaldırmadan soruşdu (S.Qodir/adə).
QIZMAR  -   SƏRİN  Şaxla  qızmar  bir 
domir  kimi  onu  dağlayırdı  (Ə.Mommod- 
xanlı);  Bura hom kölgo idi, hom do sərin  idi 
(M.İbrahimov).
QİYABİ -  ƏYANİ  “Satım, satmayım...” 
deyon  miyano  satqınları;  Qiyabi  satqınları, 
əyani satqınları (X.Rza).
QİYAMƏT -   PİS Dostlar oturmuşdular. 
Gcconi  qiyamət  keçirirdilər  (Mir  Colal); 
Yaxşısı  budur ki, nə pis iş tut, no do pis söz 
eşit  (M.İbrahimov).
QİYAMƏT  -   SAKİT  Lakin  paltarları 
səhnoyo  aparılmış  arvadların  qiyamətindən 
xoborim yox imiş (U.Sarabski); Göy meşolor, 
sakit  kondlor,  səs-küylü  limanlar  tamaşalı 
yerlərdir (S.Qodir/ado).
QİYAMƏT -  ŞƏN  Mor günüm hicrindo, 
ey moh, bir qiyamət tok  keçər (S.Ə.Şirvani); 
Səhər şən və gümrah oyanmışdım (S.Qodir- 
zado).
QOCA  -  CAVAN  Qocanın  biliyi, cava­
nın  biloyi (Ata.  sözü).
QOCALI  -   CAVANLI  Uzaqlar,  yaxın­
lar döydü  qapını;  Qocalı,  cavanlı  düşdükcə 
bəndə (II.Hüseynzadə).
QOCAMAN -  BALACA Geniş vo qoca­
man meşənin on yaxşı  vaxtı  idi (Mir Colal); 
Bu balaca  qızın  barəsində  no qədər yazsa­
nız  ləyaqoli  var (S.Qodirzadə).
QOCAMAN  -   GƏNC  Qocaman  sonot 
xadimini  dinləməyi  ar/u  edən  çox  idi  (Mir 
Colal); Qan gəncə yer göstərdi (S.Qodirzadə).
QOÇAQ -  QORXAQ Mogor bu şohordo 
hamıdan  qoçaq  mon  oldum?  (C.Məmməd­
quluzadə).  Mən  qorxaq  sandığım  adamları
QOHUMLUQ -   YADLIQ
utandırmaq üçün kartof-soğan soymağa mot- 
boxo göndərirəm  (S.Qodir/ado).
QOÇAQ  -   TƏNBƏL  Cahan  hor  işi 
düzəldir,  qoçaq  arvaddır  (Ə.Haqverdiyev); 
özündən zəiflərə zülm edənlər vo tənbəllər 
qalmayacaq (M.İbrahimov).
QOÇAQLAŞMAQ  -   TƏNBƏLLƏŞ­
MƏK  Kamran  yaman  qoçaqlaşıb (Ə.Voli- 
yev);  Traktorçu  son  vaxtlar  yaman  işdən 
soyuyub, yaman tənbəlləşmişdir (“Ulduz” ).
QOÇAQLIQ  -   TƏNBƏLLİK  Cahanın 
qoçaqlığını ondan bil ki, bu yaşında üç-dörd 
ayın  içində  savadlandı  (Ə.llaqvcrdiycv); 
Gözüno  döndüyüm  Anaxanım  da  elomə 
tənbəllik,  elə  birinci  kərə  doğum  evindən 
çıxanda  no  az,  no  çox,  gözəl-göyçək  üç 
uşaq gotirdi  (S.Qədir/ado).
QOÇAQLIQ -  QORXAQLIQ A qardaş, 
bircə qulaq  as,  gör nə deyirəm,  sən  qoçaq­
lığı  lap  qələt  anlayırsan  (M.F.Axundzado); 
Toxtat özünü;  Qorxaqlıq daha sənə eyibdir! 
(l.Tapdıq).
QOÇU -  FAĞIR Qoçıdar, quldurlar qalar 
taxardı;  Fağır-fuqaraya  yan-yan  baxardı 
(Aşıq  Ələsgər).
QOÇULUQ -  FAĞIRLIQ Millotporost- 
likdən,  vətəndaşlıqdan  dəm  vururuq  qaraca 
qəpikdən ötrü, qoçuluq edirik geno o qəpik­
dən  ötəri  (N.Vəzirov); Fağnlıq olar,  amma 
bu dərəcədə də yox da.
QOHUM  -   YAD  Hazırda  mon  öz 
qohumlarım  və  elim  ilə  bərabər  cobhoyo 
gedirəm  (M.S.Ordubadi);  Azad yad adamın 
bu  hərəkətlərindən  çox  şübhələndi,  dorlıal 
ayağa qalxıb onu qarşıladı  (A.Şaiq).
QOHUMLAŞMAQ  -   YADLAŞMAQ 
Mən  özümü  çox  xoşbəxt  hesab  edirəm  kı. 
sənin  ilə  qohumluşmaq  mümkün  olaydı 
(S.S.Axundov);  G ediş-gəliş  olmayanda 
qohum  da yadlaşır.
Q O H UM LU Q  -   YADLIQ  Bununla 
bizim bir yüngülvari qohumluğumuz da var­
mış  (C.Məmmodquluzado);  Yadlığı  yadına 
düşüb qəhərləndi.
88

---

QOŞALAMAQ -  TƏKLƏMƏK
QOŞALAMAQ  -   TƏKLƏM ƏK  Zcy- 
ğom  iso  ol lorini  qoşalayıb  çırtıq  çalırdı 
(S.Rohimov); Kamilo golinciyini o biri oyun­
caqlarından  seçib təklədi.
QOŞALAŞMAQ -  TƏKLƏŞMƏK Atlar 
qoşalaşdı  (İ.Şıxlı);  Axsaq  qoyun  sürüdən 
aralanıb təkləndi.
QOŞALIQ  -   TƏKLİK  Qoşalıq  anaya 
sevinc  gotirdi.  Təklik,  kimsəsizlik  onun  da 
qolbini  sıxmırmı? (S.Qədirzadə).
QOŞMAQ -  AÇMAQ Sənin xatirin üçün 
qırx  yeddi  manata  qoşaram  (Ə.Haqvcrdi- 
yev);  Süngülər  açmayan  yolu  açdın;  Qələ­
mindən cavahirat saçdın (A.Səhhət).
QOŞULMAQ  -   AYRILMAQ  Mən  do 
“Qardaşlar"  birliyinə  qoşuldum  (Ə.Məm- 
mədxanlı);  Gülnaz  bır  neçə  addım  anasın­
dan ayrılıb, özünü qabaqda gedən  üç nəfərə 
çatdırdı  (M.İbrahimov).
QOVĞA -  ASAYİŞ Aləmə şuriş salıbdır, 
fitnəyə,  qovğayə  bax  (Heyran  xanım); 
Şəhərdə  asayiş  və  əmniyyəti  pozmaq... 
istəyənlər  olduğu  yerdə  cəzalanacaqdır 
(M.S.Ordubadi).
QOVUŞDURMAQ 
-  
AYIRM AQ
Muğanlı  Səfərolı  qızını  sevgilisinə  qovuş­
durmadım/? (M.F.Axundzadə);  Bəli, Maria- 
nanı  ondan  ayırmağı  ancaq  sən  bacararsan 
(S.Qədirzadə).
QOVUŞMAQ  -   AYRILMAQ  Turşsu 
çayların  içi  ilə  Araza  axır,  Kürə  qovuşur 
(S.Rəhimov);  Münəvvorin  səsinə  xəyaldan 
ayrıldım  (S.Qədirzadə).
QRUPLAŞMAQ  -   BÖLÜŞMƏK  Sabi­
rin  əsərlərini  janra  görə  qruplaşdırmaq  da 
həmişə müəyyən çətinliklər törədir (M.Məm­
mədov);  Hər  nə  əlinə  düşsə  idi,  yoldaşları 
ilə  bölüşərdi (S.S.Axundov).
QUBAR  -  SEVİNC Zülmətin  yer üzünü 
qaplaması;  Qəlblərdə  oyandırırdı  qubar 
(C.Cabbarlı);  Gözlərində  sevinc  işartısı 
vardı  (S.Qədirzadə).
QUBARLANMAQ -  SEVİNMƏK -  Ə, 
ay  Fikrət, adamın  ürəyini  niyə partladırsan, 
niyə  belə  qubarlanırsan?  (M.İbrahimov);
QURAŞDIRMAQ -   DAĞITMAQ
Mogor  mən  elə  bu  yerdonmi  golmişom. 
qonaqların  yanında  fəxr  edib  sevinməsin! 
(S.Qədirzadə).
QUBARLI  -   FƏRƏHLİ  Dərdli, qubarlı 
aşiq;  Gəlib  görüşür  yenə  (M.Rahim);  Ray­
kom  katibi  ürəkdən  gələn J'ərəlıli  bir  səslə 
dedi (Ə.Vəliycv).
QUCAQLAŞMAQ  -   ARALANMAQ
Bəs  elə  iso  gəl  ağuşuma,  qucaqlaşalım 
(C.Cabbarlı);  Güləşər ondan  aralanıb  evlə­
rinə doğru  yollandı  (I.Şıxlı).
QUDUZ  -   MÜLAYİM  Qurban  olum, 
qardaş!  Bunlar  çox  quduz  adamdırlar.  Sər- 
hesab ol (N.Vəzirov);  Sadə, mülayim  xasiy­
yətli, ağıllı, tərbiyəli qadın idi (S.Qədirzadə).
QUDUZLAŞMAQ -   MÜLAYİMLƏŞ­
MƏK Ana, quduzlaşır həyat,  ilbəil;  Dalayır 
puç olan ümidlərimi (B. Vahabzadə); Rövşən 
oğlunu sərt  qarşıladı, sonra mülayimləşdi.
QUL -  AĞA İndi mən sənə nökərəm, mən 
sənə  qidam,  gəl,  gəl  barışaq  (C.Məmməd­
quluzadə);  Doğru deyir, ağa, onlar heç  vaxt 
özlərini  bu ağzıbirə salmazlar (N.Vəzirov).
QULDUR  -   RƏHMLİ  İndi  ona  yaxın 
düşməkmi  olar?  Özü  güclü-zorlu,  başında 
qolu-zorba quldurlar (M.Rzaquluzadə); Nə 
üçün onlann içərisində rəhmli şəxslər azdır? 
(M.Talıbov).
Q U LD U R LU Q -  RƏHM LİLİK  Balam, 
mən  saqqalımın  bu  ağ  vaxtında  necə  sizə 
izin  verim  ki,  gedib  quldurluq  edəsiniz 
(C.Məmmədquluzadə);  Bu qədər də rəhm- 
lilik kimə  lazımdır?
QUNDAQLAMAQ  -   AÇMAQ  Adını
Leyla qoyub,  qızı  qundaqladılar (S.Rüstəm); 
Uşağın qundağım  açdılar.
QURAQ -  YAĞAR Göy xəsis, yer ondan 
betər;  Quraq  yerdə  toxum  yanar  (A.Şaiq); 
Yağar aylarda yerə şitil basdırmaq çətin olur.
QURAQLIQ  -   YAĞARLIQ  Quraqlıq 
bir doracada idi ki, baharın arla ayında atlar 
saralıb, quruyurdu (A.Şaiq); Bu hadisa yağar- 
lıqla əlaqədardır (Ə.Veliycv).
QURAŞDIRMAQ -  DAĞITMAQ Sök- 
düyü  təkəri  quraşdırıb  yerinə  keçirdikdən
90

---