Linguopsychology

 
281 
elementlərinin beynimizdəki intellekt obrazları ilə bağlılığındadır. Dil 
konkret olaraq nitqdə mövcud olsa da, tarixi baxımdan dil də, onun 
struktur vahidləri də məhz ünsiyyətdən və ya nitq ehtiyacından ya-
ransa da, onların məna və ya məzmun qazanması məhz dərketmə və 
təfəkkür prosesləri ilə bağlandıqda ortaya çıxır.  
5. Nitqyaratma prosesinin nəticəsi olaraq meydana çıxan nitq, 
onun mənbəyi funksiyasını daşıyan dil struktur vahidləri, eləcə də on-
ların bir fərd tərəfindan yaradılıb digər fərd tərəfindən mənimsənil-
məsini təmin edən beyin fəaliyyəti və təfəkkür prosesləri də ümumi 
və aktiv dil sisteminin ayrılmaz tərkib hissələridir və ya qısaca 
şəkildə desək, dil struktur vahidləri, nitq, eləcə  də beyin fəaliyyəti 
ümumi və aktiv dil sisteminin tərkib hissələridir.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
282
MÖVZU İLƏ BAĞLI ƏDƏBİYYAT 
 
Azərbaycan dilində: 
1.
 
Abdullayev Ə. Aktual üzvlənmə və mətn. Bakı, “Səda”, 1998, s. 
2.
 
Abdullayev Ə. Mətni anlama modelləri. Bakı, “Səda”, 1999, s. 
3.
 
Abdullayev K. Azərbaycan dili sintaksisinin nəzəri problemləri. Bakı, 
“Maarif”, 1998, s. 
4.
 
Abdullayev K. Dilçiliyə  səyahət. Dilçi olmayanlar üçün dilçilik. Bakı, 
“Mütərcim”, 2010, 200 s. 
5.
 
Abdullayeva M.Y. Azərbaycan folklorunun regional xüsusiyyətləri (Şəki-
Zaqatala folklor nümunələri  əsasında). Filologiya elmlərı namizadi alimlik 
dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmış dissertasiya, Bakı 2002, 160 s.  
6.
 
Axundov A.A.Azərbaycan dilinin fonetikası. Bakı, “Maarif”, 1984, 391 s. 
7.
 
Axundov A.A. Ümumi dilçilik. Bakı, “Maarif”, 1979, 256 s. 
8.
 
Axundov A.A. Dil və ədəbiyyat. I c., Bakı, “Gənclik”, 2003, 660 s. 
9.
 
Axundov A.A. Dil və ədəbiyyat. II c., Bakı, “Gənclik”, 2003, 436 s. 
10.
  Babayev C.Ə.,  Əliyarzadə A.Ə., Nuriyev Ü.Q. Beyzik dili əsasında 
proqramlaşdırmanın elementləri. Bakı, “Maarif”, 1997, 218 s. 
11.
  Balayev M. İslam və onun ictimai siyasi həyatda rolu. Bakı, “Azərnəşr”, 
1991, s. 32  
12.
  Bayramov  Ə.  İnsan fikirləşməyi və danışmağı  nеcə öyrənmişdir. Bakı, 
“Azərnəşr”, 1963, 60 s. 
13.
  Bayramov H.A. Azərbaycan dili frazеologiyasının əsasları. Bakı, “Maarif”, 
1978, 100 s. 
14.
  Cəfərov C. Nitq hissələrində  kеçid prosеsləri (Azərbaycan dili matеrialları 
əsasında). Bakı, “Maarif”, 1983, 96 s. 
15.
  Cəfərov C. Azərbaycan dilində söz yaradıcılığı. Bakı, “Azərbaycan Dövlət 
Universiteti” nəşriyyatı,  1960, s.   
16.
  Cəfərov N. Azərbaycanşünaslıq məsələləri. Bakı, “Bakı Universiteti” 
nəşriyyatı, 2001, 112 s. 
17.
  Cəfərov S. Azərbaycan dilində sözdüzəldici və sözdəyişdirici şəkilçilər. Bakı, 
“Maarif”, 1968, 107 s.   
18.
  Elkin Etibar. Etibarın dünyası, dünyanın etibarı. Bakı, “Zərdabi LTD”, 2008, 
128 s. 
19.
  Eminli H. Nitqin yaranması  və inkişafı prosesinin neyrolinqvistik təhlili. 
Filologiya ixtisası üzrə  fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim 
edilmiş dissertasiya (Dil nəzəriyyəsi – 10.02.19). Bakı, 2008, 153 s. 
20.
  Əfəndiyеv  İ.R. Müasir Azərbaycan dilində qrammatik katеqoriyalar. 
Filologiya  еlmləri doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş 
dissеrtasiyanın avtorеfеratı. Bakı, 1960, 46 s. 

---

 
283 
21.
  Əfəndiyeva T. Azərbaycan  ədəbi dilinin leksik üslubiyyatı. Bakı, “Elm”, 
1980, 251 s. 
22.
  Ələkbərova E.N. Dilimizin ulu səsi – Dədə Qorqud abidəsi, Bakı, “Nurlan”, 
2007, 240 s. 
23.
  Əmirov Z.M. Azərbaycan dilinin formal mətnlərinin yaradılması və onların 
əsasında linqvistik prosessorun qurulması. Bakı, “AMEA akad.Ə.İ.Hüseynov 
adına Kibernetika İnstitutu”, 2006, s. 
24.
  Əsgərov H. Azərbaycan dilində maddi mədəniyyət leksikası. Bakı. “Nurlan”, 
2006, 448 s. 
25.
  Əsgərov M.B. Dərkеtmə və onun fazaları. Tədqiqlər. Bakı, “Elm”, 2003, № 
4, s. 37-39.  
26.
  Əsgərov M.B. Dərketmə  və  təfəkkürün vahidləri. Azərbaycan Dövlət 
Pedaqoji Universitetinin Xəbərləri, Humanitar elmləri seriyası, Bakı, 
“ADPU”, 2006, №4, s. 115-119 
27.
  Əsgərov M.B. Dərketmənin mexanizmi. Tədqiqlər,  АМЕА Dilçilik 
İnstitunun elmi toplusu. Bakı, “Elm”, 2006, N 4, s. 44-59.  
28.
  Əsgərov M.B. Dil və  dərketmədə qarşılıqlı  əksolunmalar. Elmi axtarışlar, 
AMEA Folklor İnstitunun elmi toplusu, XXV buraxılış, Bakı, “Səda”, 2006, 
s. 111-115. 
29.
  Əsgərov M.B. Dilin psixolinqvistik mahiyyəti. Tədqiqlər,  АМЕА Dilçilik 
İnstitunun elmi toplusu. Bakı, “Elm”, 2004, № 2, s. 60-64.  
30.
  Əsgərov M.B. Gеrçəklik  еlеmеntinin intеllеkt obrazları. Tədqiqlər,  АМЕА 
Dilçilik İnstitunun elmi toplusu. Bakı, “Elm”, 2003, № 4, s. 39-43.  
31.
  Əsgərov M.B. Klassik nağıl süjetlərində zaman formaları ilə yaranan 
psixolinqvistik keçidlər. “Ortaq türk kеçmişindən ortaq türk gələcəyinə” II 
uluslararası folklor konfransının matеrialları. Bakı, “Nurlan”, 2004, s.259-263.  
32.
  Əsgərov M.B. L.Vıqotskinin dil nəzəriyyəsi ilə bağlı psıxoloji görüşləri 
(linqvopsixoloji problemlər seriyasindan). Tədqiqlər,  АМЕА Dilçilik 
İnstitunun elmi toplusu. Bakı, “Elm”, 2005, N 1 s. 19-28. 
33.
  Əsgərov M.B. Leksik-qrammatik formalarin linqvopsixoloji təhlili. Filologiya 
məsələləri, АМЕА M.Füzuli adına Əlyazmaları İnstitunun elmi toplusu. Bakı, 
“Elm və Təhsil”, 2010, № 1, s. 40-52.  
34.
  Əsgərov M.B. Sinktual dərketmədə dilin iştirakı. Terminologiya məsələləri, 
Bakı,“Elm” 2006 с.39-43.  
35.
  Əsgərov M.B. Təfəkkür prosesləri baxımından dilin yaranması. Tədqiqlər, 
АМЕА Dilçilik İnstitunun elmi toplusu. Bakı,“Elm”, 2008, N  4 s. 45-53. 
36.
  Əsgərov M.B. Türk dillərində zaman formaları, advеrbial fеl formaları  və 
onlar arasında funksional-sеmantik əlaqələr. Bakı, “Elm”, 2003, İkinci nəşr, 
180 s. 
 
284
37.
  Əsgərov M.B. Türk və Azərbaycan dillərində zaman formalarının müəyyən 
olunması mеyarı. Еlmi axtarışlar, АМЕА Dilçilik İnstitunun elmi toplusu. 3-
cü toplu. Filologiya, tarix, incəsənət. Bakı, “Elm”, 2001, s. 172-176.  
38.
  Əsgərov M.B. Ümumi dərkеtmə prosеsində sinktual dərkеtmənin rolu 
(psixolinqvistik araşdırma). Tədqiqlər,  АМЕА Dilçilik İnstitunun elmi 
toplusu. Bakı, “Elm”, 2004, № 1, s. 16-19.  
39.
  Əsədova M. Müxtəlifsistemli dillərdə  şəxs  əvəzliklərinə dair bəzi qeydlər. 
Dilçilik İnstitutunun əsərləri, АМЕА Dilçilik İnstitunun elmi toplusu. Bakı, 
“Elm”, 2009, N 1, s.219-228. 
40.
  Əzizov E.Azərbaycan dilinin tarixi dialektologiyası. Bakı, “Bakı 
Universitetinin nəşriyyatı”, 1999, 354 s. 
41.
  Fəxrəddinqızı G. Türk dillərində zaman kateqoriyası. Bakı, “Nurlan”, 2010, 
264 s. 
42.
  Hacıyev T. Azərbaycan  ədəbi dili tarixi (təşəkkül dövrü), Bakı, “ADU 
nəşriyyatı”, 1976, 156 s. 
43.
  Hacıyev T., Vəliyev K. Azərbaycan ədəbi dili tarixi, Bakı, “Maarif”, 1983, 
188 s. 
44.
  Hacıyeva A. Erkən türk dönəminə aid metatezik sözyaradıcılığı prosesinin 
psixolinqvistik aspektdən təhlili haqqında. АMEA-nın Xəbərləri, Humanitar 
elmlər seriyası, №2-4, Bakı, “Elm”, 2006, s. 272-283. 
45.
  Hacıyeva A.Y. Dil sistemində tipoloji sapmalar. Filologiya elmləri namizədi 
alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim edilmiş dissertasiyanın avtoreferatı. Bakı, 
2006, 27 s. 
46.
  Hacıyeva T. Qloballaşma və dil. Tədqiqlər, АМЕА Dilçilik İnstitunun elmi 
toplusu. Bakı, “Elm”, 2006, N 2, s. 10-18. 
47.
  Həsənov H. Söz və ad. Bakı, “Maarif”, 1984, 100 s. 
48.
  Həsənov H. Müasir Azərbaycan dilinin leksikası. Bakı. “Bakı Universiteti”, 
2000, 334 s. 
49.
  Həsənov H.Ə. Müasir Azərbaycan dilinin leksikası. Bakı. “Maarif”, 1987, 
308s. 
50.
  Hüsеynzadə M. Müasir Azərbaycan dili. Morfologiya. III hissə. Bakı. 
“Maarif”, 1983, 320 s. 
51.
  Həbibova K. Müasir Azərbaycan dilində elliptik cümlə. Bakı, “Elm və təhsil”, 
2009, 192 s.  
52.
  Qasımova A. Məhəmməd peyğəmbərin meracı. Bakı, “Yazıçı”, 1994, s. 46. 
53.
  Quliyev H. Deskriptivizm cərəyanı  və onun dilçiliyin inkişafında rolu. 
Filologiya elmləri namizıdi alimlik dərəcəsi almaq üçün təqdim olunmuş 
dissertasiya. Bakı, 2009. 
54.
  Xəlilov B. Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası. II hissə, Bakı, 2003, 
340s. 

---