3
M-61 i.e.d. prof., Zahid Fərrux Məmməd
“Pul, Kredit, Banklar”
Bakı, Azərnəşr, 2010, səh 320.
Dərslikdə zəngin faktiki materialların sistemləşdirilməsi əsasında
pul, kredit banklar mövzuları çox geniş formada araşdırılmış və şərh
edilmişdir. Kitabda pul siyasəti və nəzəriyyəsi, kredit, bank işi və kapi-
tal bazarı mövzularına xüsusi diqqət yetirilmişdir.
Kitabda “Pul, kredir banklar” fənni üzrə Qərb universitetlərində
modern “banking and finance” fənni üzrə tədris edilən dərs proqramla-
rında yer alan mövzular geniş araşdırılmış və bunların Azərbaycan mü-
hitinə uyğun nəzəri-praktiki aspektləri tədqiq edilmişdir.
Kitab orijinallığı ilə fərqlənir və dərslikdə mövzuların çox böyük
bir hissəsi iqtisadi ədəbiyyatda ilk dəfə işlənmiş və araşdırılmışdır.
Dərslik ali məktəb tələbələri, doktorantlar və pedaqoji işçilər üçün
nəzərdə tutulmuşdur.
M-61
© i.e.d. prof., Z.F.Məmməd, 2010
0605010204
M-651 (07) 2010
qrifli nəşr
4
G И R И Ş
Bütün ölkələrdə tətbiq edilən pul siyasəti üçün vahid model
mövcud deyildir. Pul siyasəti ölkələrin məqsədlərinə, инситисионал
strukturуна, tarixi inkişaflarına, cəmiyyətin davranışlarına bağlıol-
araq dəyişiklik göstərməkdədir.
Pul siyasətiни tətbiq edən qurum vəşəxslərin qabiliyyət və
bacarıqlarına görə də nəticələri fərqli olur. qtisad və ya pul elmin-
də texniki elmlərdən fərqli olaraq ümumiyyətlə, pul nəzəriyyələrin
irəli sürdüyütəkliflərin doğru və ya yanlış olub olmadığını isbat
edəcək bir laboratoriya mövcud deyildir. Laboratoriyadan məh-
rum olan iqtisadçılar çox vaxt özlərinin daxili və xarici müşa-
hidələrinə görə düşüncələrini cəmiyyətdə axtarır və təbii ki, bunlar
da öz növbəsində cəmiyyət tərəfindən müzakirə obyektinəçevrilir.
Bu səbəblə iqtisadçılar arasından müəyyən bir mövzunun ətrafında
hər zaman фяргли görüş və fikirlər ortaya çıxır. Ancaq gerчəklərə
nail olmanın yolu azad sərbəst bir düşüncəşəraitində və bilikli elm
adamlarının geniş iştirakı və müzakirəsi ilə mümkündür.
Pul, kredit və banklar mövzuları gündəlik həyatda ictimaiyyət tə-
rəfindən, özəlliklə də kütləvi informasiya vasitələrindəən çox müzakirə
vəşərh edilən mövzulardır. Əmanətlərə və kreditlərə tətbiq edilən faiz
dərəcəsi, вalyuta məzənnəsi, pul aqreqatları və s. bu kimi mövzular
sıravi vətəndaşları da yaxından maraqlandırmaqdadır.
Çünki yuxarıda adıçəkilən göstəricilərdə baş verən dəyişikli-
klər iqtisadi vahidlərin инвестисийа qərarlarına təsir edəcəkdir.
"Pul, kredit və banklar" mövzularını bilmədən digər iqtisad fənlə-
rini öyrənmək və dərindən mənimsəmək qeyrimümkündür. qtisad
profиlli bütün ixtisaslarda, "Pul, kredit və banklar" fənni tədris edil-
məkdədir. Ümumiyyətlə dünya iqtisadi mövzularıüzrə kitab bazarı-
nın 50-60%-i "Pul, kredit və banklar" mövzularınıəhatə etməkdədir.
Ümumi professional fənnlər bloku çərçivəsində "Maliyyə-
kredit" ixtisasıüzrə "Pul, kredit və banklar" fənni təməl nəzəri kurs-
dur. Daha sonra bu ixtisas üzrə tədris olanlar üçün "Bank işi",
"Beynəlxalq valyta kredit münasibətləri" kimi fənnlər də tədris edi-
lir.Лакин, "Beynəlxalq iqtisadi münasibətlər" ixtisasıüzrə oxu-
yanlar üçün "Pul kredit vəbanklar" fənni pul, kapital bazarı, kre-
5
dit, bank və beynəlxalq valyuta kredit münasibətləri möv-
zularınıəhatə edəcək yeganə məcburi kursdur. Bu baxımdan bu
dərslikdə yuxarıda adıçəkilən mövzulara çox эениш yer verilmişdir.
Kitabın hazırlanmasında çox çeşidli xarici yayınlar incələn-
miş və xarici təcrübədən istifadə olunmuş və Azərbaycanın müa-
sir pul, kredit və bank sisteminin вязиййяти, problemi və perspektiv-
ləri xüsusi tədqiq edilmişdir.
Dərslik V bölmədən təşkil eldilmişdir.
I–bölmədə "Pul"a aid mövzular, o cümlədən, pul iqtisadi-y-
yatının tarixi inkişafı: pulun klassik və modern funksiyaları; pulun
tədavül sürəti; pul sistemləri; pulun təşkili və tələbi; pul miqdarı ilə
qiymətlər arasındakı münasibətlər; inflyasiya, deflйasiya, staqflasiya
və devalvasiya; inflyasiya və faiz hədləri arasındakı münasibətlərin
nəzəri yönlərinin təhlili; pul, faiz vəinflyasiya haqqında nəzəri baxış-
lar; pul siyasətinin məqsəd və alətləri mövzuları işlənib və tədqiq
olunmuşdur.
II–bölmədə Кредит, фаиз, инвестисийа вя кредит системи iqtisadi
mövzuları işlənib hazırlanmışdır. Bu bölmədə kredit anlayışı, mahiy-
yət və prinsipləri; kreditin funksiyaları; kreditin məqsədləri; yığım вя
иnvestisiya əlaqəsi və finans xidmətlər iqtisadiyyatı; finans alətlərinin
xarakteristikasına geniş yer verilmişdir.
ЫЫЫ bölmə «bank işi» mövzusuna həsr edilmişdir. Burada finans
qurumları; əmanət qəbul edən fınans qurumları; Mərkəz Bankının
мягсяд və funksiyaları; коммерсийа банкларынын fəaliyyətləriятрафлы
формада тящлил едилмишдир.
ЫВ bölmə pul və kapital bazarlarının fəaliyyəti haqqındadır.
Bu bölmədə pul və kapital bazarларının funksiyaları; pul bazarı ilə
kapital bazarıarasındakıəlaqələrə diqqət yetirilmiş, qiymətli kağız
bazarıüzərindədövlət tənzimlənməsi məsələlərinin işıqlandırılmasına
geniş yer verilmişdir.
В bölmə beynəlxalq valyuta kredit münasibətlərinə həsr edil-
mişdir. Bu bölmədə beynəlxalq valyuta sistemi; tədiyə balansı; val-
yuta bazarı, beynəlxalq finans bazarы; finans bazarının qloballaşma-
sı; beynəlxalq малиййя тяшкилатларынын, məqsəd və fəaliyyətləri araşdı-
rılmışdır.
"Pul, kredit və banklar" dərsliyində yer alan mövzuların əksər-
iyyəti iqtisadi ədəbiyyatda ilk dəfə işlənmiş və hazırlanmışdır. Kitab
Dostları ilə paylaş: |