M-az (9). indd
Yüklə 23,52 Mb. Pdf görüntüsü
|
20 Mədəniyyət.AZ / 9 • 2016 ...Açılış mərasimindən sonra festivalın ilk tamaşası – Akademik Milli Dram Teatrının “Ölülər”i oynanıldı. Ötən teatr mövsümündə teatrın baş rejissoru Azər Paşa Nemətin quruluşunda premyera- sı gerçəkləşən bu ikihissəli komediya Mirzə Cəlilin personajlarının dəqiq təsviri baxımından qiymətləndirilə bilən tamaşalardandır. Akademik Milli Dram Teatrının səhnəsinə ilk dəfə çıxmayan “ölülər” və “dirilər” yeni yozumda, xarakterləri bir qədər fərqli detallarla açıl- mağa cəhdlə təqdim edildi. Tamaşadan sonra çıxış edən Ə.Vəliyev yaradıcı heyəti sənət uğuru və layiqli töhfə münasibətilə təbrik edərək Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin xatirə hədiyyəsi ilə şəhər rəhbərini mükafatlandırdı. Öz növbəsində E.Usubov isə Şəki şəhər İcra Hakimiyyəti adından rəmzi mükafatı tamaşanın quruluşçu rejis- soru Azər Paşa Nemətə təqdim etdi. Akademik Milli Dram Teatrının şəhərə hədiyyəsi teatrın tarixindən bəhs edən ikicildlik nəşr, “Ölülər” tamaşasının afişa və proqramı oldu. TÜRKSOY toplantısı və ərəb qadınlarının “Mirvari günləri” Şəkinin bu il türkdilli dövlətlərin “Mədəniyyət paytaxtı” elan edilməsi festivalın əhəmiyyətini daha da artırmışdı. “Üç məkan” II Şəki Beynəlxalq Teatr Festivalının ikinci gününün ilk yarısında 2016- cı ilin Şəki şəhərinin türkdilli dövlətlərin mədəniyyət paytaxtı elan edilməsi ilə əlaqədar və festivalın xassəsinə uyğun olaraq TÜRKSOY Teatr Direktorları Şurasının V toplantısı baş tutdu. Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti Təşkilatı – TÜRKSOY-un ortaq dilli, mədəniyyətli xalqlar arasında əlaqələrin genişlənməsi və dünyaya açıq olması istiqamətində reallaşdırdığı tədbirlərdən biri kimi “Üç məkan” festivalı çərçivəsində TÜRKSOY Teatr Direktorları Şurasının V toplantısı bu əhəmiyyətə daha bir töhfə verdi. “Mədəniyyət paytaxtı” ili çərçivəsində TÜRKSOY xəttiylə bir sıra layihələr gerçəkləşib. Və bu ildən etibarən şurada Azərbaycanı S.Rəhman adına Şəki Dövlət Dram Teatrının direktoru Hikmət Nəbili təmsil edir. Azərbaycan Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin TÜRKSOY-dakı təmsilçisi Elçin Qafarlı toplantıda diqqətə çatdırdı ki, təşkilatın nəzdində Teatr Direktorları Şurası 2011-ci ildə yaradılıb. Ötən müddət ərzində türkdilli ölkələrin dramaturqlarının pyeslərindən ibarət 2 almanax çap olunub. Üçüncü almanaxda isə uşaq pyeslərinə yer ayrılması planlaşdırılır. TÜRKSOY-da təmsil olunan və təmsil olunmayan türkdilli ölkələr arasında dramaturgiya və rejissor mübadiləsi aparılıb, dramaturqlar arasında müsabiqə keçirilib. Türkiyənin Adana şəhərindəki Çukurova Universitetində gənc qazax dramaturqu Oljas Janaydarovun müasir gənclərin həyatından bəhs edən “Rəqslər, üstəgəl” pyesinə həmin universitetin azərbaycanlı professoru Cahangir Novruzov quruluş verib. Azərbaycan Dövlət Gənc Tamaşaçılar Teatrının rejissoru Nicat Kazımov isə Moldovanın Dionis Tanasoğlu adına Qaqauz Milli Teatrında türk yazıçısı Əziz Nesinin “Öldür məni, can-ciyər” pyesini tamaşaya qoyub. TÜRKSOY-un qərarı ilə “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanının 12 boyu üzrə 12 ölkədə teatr tamaşasının hazırlanması işləri də uğurla davam edir – artıq 8 boy səhnələşdirilib. * * * Axşam isə S.Rəhman adına Şəki Dövlət Dram Teatrının səhnəsində Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin “Əl-Əhli Dubay Teatrı” “Mirvari günlər” tamaşasını təqdim etdi. Müəllifi B.Abdullah, quru- luşçu rejissoru Naci Əlhay olan tamaşada iki iştirakçı var. İkisi də qadındır. Bədriyyə Əhməd və Budur Muhəmməd nəsibi acı tale ol- muş iki qadını – hafizəsini itirmiş ananı və onun İngiltərədə balet təhsili almış qızını canlandırmağa çalışdılar. Tamaşanın ovqatını zəngin, amma qumarbaz ailə başçısı ucbatından həyatın dibinə yuvarlanan dolanışıq, nostalji əhvallar, xatirələr, öv- ladlıq borcu, vətən sevgisi və Qərbmeyilli peşə seçimi kimi fərqli durumdan doğan mirvarisayaq, başqa sözlə, göz yaşı damlalarını andıran ab-hava təşkil edir. Ərəb dünyasının teatr aləminə üz tutmasının özü bir fakt (tarixi ötən əsrin 50-ci illərindən başlasa da) kimi o dərəcədə maraqdoğuran və təqdirəlayiqdir ki, tamaşanın bədii keyfiyyətlərinin, akt- risaların plastikasının, artistizminin səviyyəsi barədə nəinki tənqidi, hətta analitik fikir söyləmək də yersiz görünür. Tamaşa bitəndən sonra S.Rəhman adına Şəki Dövlət Dram Teatrının baş rejissoru Mirbala Səlimli və S.Vurğun adına Azərbaycan Dövlət Dram Teatrının direktoru Ədalət Hacıyev yaradıcı heyəti xatirə hədiyyəsi ilə mükafatlandır- dılar. l l l d l 2 2 2 2 20 0 0 Mədəniyyət.AZ / 9 • 2016 21 Mədəniyyət.AZ / 9 • 2016 Festivalın ikinci günü həm də Mingəçevir Dövlət Dram Teatrın- da İran İslam Respublikasının “Neğab Teatrı”nın “Kütləvi xoşbəxtlik” (X.Təğianinin əsəri üzrə) tamaşası da oynanıldı. “Gözəl güllər”in “Piy”i “Üç məkan” II Şəki Beynəlxalq Teatr Festivalının üçüncü günü ukraynalı gənclərin ən yaxşı, teatral mənada, hoqqabazlıqları ilə yadda qaldı. Xarkovun 5 yaşlı “Gözəl güllər” Müstəqil Teatrının truppası, demək olar ki, bütünlüklə pantomima, amma pantomi- madan fərqli olaraq plastik həllə yox, bədənin müxtəlif üzvlərini “dilləndirmək” tərziylə, komediya, absurd, komikslər janrında qu- rulan tamaşalarının dramaturji materialını əsasən özləri düşünüb tərtib edirlər. Festival çərçivəsində xarkovlu gənclər özlərinin ən məşhur səhnə əsərlərindən olan “Piy” tamaşasını oynadılar və Şəki teatrsevərlərinə əsl zövq yaşatdılar. Teatrın yaradıcılarından biri İqor Klyuçnikin müəllifi olduğu “Piy” müasir cəmiyyətin şərtlərinə uyğun- laşıb aqressivləşən və uyğunlaşmayıb göylərə qovuşmağı üstün tu- tan insanların həyat hekayətlərinin kaleydoskopudur. Bu kaleydos- kopda yalnız hər gün baş verən, iştirakçısına çevrildiyimiz, müşahidə etdiyimiz, yaxud xəbər tutduğumuz hadisələr göstərilmir, həm də ola biləcəklər, gözlənilənlər də təqdim olunur. 2013-cü ildə hazırlanan sati- rik tamaşada müxtəlif sosial mətləblərə az qala projektor işığı salınır. Bu mətləblərə hakimiyyət və maddi təminat hərisliyi, televiziyadan, so- sial şəbəkələrdən asılılıq, ziyanlı vərdişlər və bunlardan doğan kəmsavadlıq, dardüşüncəlilik, mənəviyyatsızlıq, məhəbbəti ötəri hisslə səhv sal- ma, məzmunsuz yaşam tərzi, müasir cəmiyyətin artıq nəsnələri və məşğuliyyətləri aid edilir. Au- dio eff ektlərlə müşayiət olunan komiks plas- tik etüdlərlə zəngindir. Tamaşanın doğurduğu təəssüratlardan biri rus dilindəki məşhur “С жиру бесится” (“Qudurasan, qurbağa”) deyiminə necə kökləndisə, daha o kökdən düşmədi. Teatrın truppası festivalın diplomu və şəhər icra hakimiyyətinin xatirə hədiyyəsi ilə təltifl əndi. Gürcüsayaq yuğlama Festivalın dördüncü günü Şəki Dövlət Dram Teatrının səhnəsində “Ev yiyəsi və qonaq” əsərinin nümayişi məhz bu anımı doğurdu. Gür- cüstan Respublikasının Axmeteli adına Tbilisi Dövlət Dram Tetrının quruluşunda Vaja Pşavelanın əsərinin səhnə quruluşu yaddaqa- lan oldu. Rejissoru İrakli Qogiya olan tamaşada söhbət qan davası ənənəsi ilə qonaqpərvərlik səciyyəsinin sözün məcazi və müstəqim mənalarında qarşıdurmasından gedir. Rus klassikləri tərəfindən bir neçə dəfə rus dilinə, həmçinin Avropa dillərinə tərcümə edilən, kinematoqrafçıların sevimli mövzusuna çevrilən “Ev yiyəsi və qo- naq” poeması əsasında İrakli Qogiyanın ustalıqla hazırladığı tamaşa əsərin daşıdığı pritça yükünü yarı yolda yerə atmadı, sonadək daşı- yıb mənzilbaşına çatdırdı. Dekorasiyasında gürcü sənət adamlarına xas müstəsna yaradı- cı yanaşma (güzgü eff ekti, epik poemaya uyğun qədimi dekorasiya və libasların və ifadəliliyi) aktyor ifasında və deməli, rejissor yozumunda isə savadlılıq və məsuliyyət olan səhnə əsəri bədii mətnin təsvirini deyil, belə demək mümkünsə, düzgün mütaliəsini və fərdi qavrayışını çat- dırdı. Tamaşada rolları gənc nəslə mənsub aktyorlar çox məharətlə ifa etdilər. Belə gənclərdən biri Musa rolunun ifaçısı, səhnədə canlandırdığı personajın şərti təyinində kəndin ağsaqqalı olan Georgi Miqriaulidir (gerçəklikdə çox şən, söhbətcil gürcü gənci): “Əslində Musa perso- naj, surət yox, o epoxanın çox pis tərəfidir. Bütün ta- maşa əsərin qanadlı kəlamı olan “evindəki qonaq qan düşməninsə də, ona hörmət əskik olmamalıdır” cümləsi üzərində qurulub. Tamaşa ucqar gürcü kəndlərində, həmçinin Pşavelanın doğulduğu Çarqalidə və elə mənim də kəndimdə oynanılıb. Pşavelanın yaratdığı bu möcüzə hər bir gürcü üçün doğma, yaxın mövzudur. Poemada təsvir olunan anlayışlar bu gün də Gürcüstanda aktualdır Yüklə 23,52 Mb. Dostları ilə paylaş:
|