M ə h ə m m ə d t a ğ I s I d q I 0 MƏHƏMMƏd tagi

O t u z   a l t ı n c ı   i m l a
CƏSUR  VƏ  ÜRƏKLİ  UŞAQ
4
In san iy y ətin   ləvazim atından  b irisi  də  cəsarət  və
şücaətdir.  LaKİn  şücaətin  if r a t  dərəcəsi  də  him aqət  və
səfah ə td ir.  Şücaət  qəlbin  q ü w ə ti  və  m ərd an əliy in   zinə-
tid ir.  Şücaətdən  m əqsudum uz  vurub-yıxm aq,  basıb-
KəsməK  deyil.  B
ə
I
kə
,  cəsarətdən  m üradım ız  ürəKİi  olmaq 
d e m ə K d ir .
C əsur  u şaq la r  h ər  b ir  m övhüm ü  və  bim əni  şeyləri 
x əalın a  g ə tirib ,  xovf  etm əz.  H ər  b ir  boş  və  Ьекага 
fİKİr- 
lər  ilə  öz-özünü  qorxutm az.  Məsələn:
İt  belə  gəldx,  qurd  belə  getdi,  uci,  cüci,  damda
baca,  q a ra   qulaq,  qam uq.  Bu  qism   sözlərdən  və  söhbət- 
lərdən  əsla e h tiy a t  etm əz.
Su 
Kənarından, 
ağac 
dibindən,  xaraba 
və 
qaranlıq 
yerlərdən,  qəbristandan  və  sair  bu  tim salh   məKanlardan 
Keçəndə  əbədən  xəyalm   dağıdıb,  əhvalına  təğ y ir  verm əz. 
C əsarətli 
uşaqlar  məKtəbdə  dərs  oxuyanda  və  m üəllim ə 
cavab  verəndə 
rən g i 
qızarıb,  dili  dolaşm az. 
MəKtəbə 
bir 
vacib 
ül-ehtiram   şəxslərdən  gələndə  onlara  cavab  ver- 
məKdə  və  ya  nitq  oxumaqda  ürəyi  titrəyib ,  əl  və  ayağın 
itirm əz, 
Küçə  və 
bazarda 
və 
ya  bir  m əclisdə  b irisi  ondan 
bir  əhvalat  xəbər  alanda  mərdanə  və  dəliranə  cavab  ve- 
rib,  nəhayət  sÜKunət  və  m ətanətlə  m ətləbin  əda  eylər,
Keçən  günlərdə  b ir  uşaq  öz  q ap ıların d a  y o ld a şla n  
ilə ^ o y n am ağ a   m əşğul  idi.  Mən  ondan  soruşdum  
k
İ, 
«Oğlum,  a ta n   evdədirm i?»
Bu 
sözü  eşitcəK  oyundan  əl  çəKİb,  gəlib  m ənim   qa- 
bağım da  d u rd u   və  dedi:
- 
Bəli.  A tam   evdədir.  Am m a  m ən  gələndə  y atm ışd ı. 
Siz  b u y u ru n   əyləşin  otaqda.  Mən  atam a  x əbər  verərəm . 
H ərg ah   y atm ış  olsa  da,  in d i  b id ar  olacaqdır, 
ÇünKİ 
mən 
onun  y u x u d an   d u ra n   v a x tın ı bilirəm .
Bu  qism   ürəKİi  və  ədəbli  və  qəlbi  q ü w ə tli  u şaq lara 
afərin!

---

O t u z   y e d d i n c i   i m l a  
Q ISQ A N C   VƏ  QO RXAQ  U Ş A Q
Ey  m ənim   cəsu r  şagirdlərim !
Qısqanc  və  qorxaq  u şaq ları  görəndə  qəlbimə  qübar 
əyləşir.  Belə  şa g ird lə rin   im la  yazm ağı,  dərs  oxum ağı  və 
d ərs  əsn asın d a  cavab  verraəyi  xəyala  gəlməz  dərəcədə 
in sa n a   h ü z n   g ə tirir.  İm la  yazan  v a x td a   b arm aq ların ın  
a rasın d a n   az  q a lır  qələm  düşsün.  Dərs  oxuyan  v ax td a 
tənbəl  u şa q la r 
Kimi 
Kİtabı 
əlinə 
alıb,  ahəstə  ayağa  du- 
ru b ,  ə w ə l  b ir  u d q u n a r,  sonra  ayağının  b irin   götürüb , 
b irin   qoyub,  yavaş-yavaş  alçaqdan  oxum ağa  b aşlar.  Belə 
Kİ,  deyəsən  sözlər  ağzından  töKÜlür.  Çoxusu  da  anlaşıl- 
m ır.  Məsələn:
«Şahsevən  oğlu  şərm sar  oldu»  deyəcəK  h ald a  «Şah- 
sevən  oğlu  sərm şar  oldu»  deyir.
D oğrudan,  о  qədər  a ğ ır  və  səngin  o x u y u r 
Kİ, 
qulaq 
a sa n la rın   zehninə  zəhm ət,  v ü cu d u n a  əziyyət  və  qəlbinə 
siq lət  g ə tirir.
D anışan  v a x td a   sözlərinin  y a rısı  «M irza,  vallah, 
zaddı,  so n ra,  boylum ,  ondan  sonra,  b u   səfərim ,  zaddı»- 
ya  çıxar.
T ənəffüs  zam anı  şiKayətsiz 
məKtəbə 
gəlm əz.  Azad 
olan  v a x td a   K İtabların  yığıb-yığışdırm ağı  b ir  sa a t 
çəKər. 
K üçədən 
Keçəndə 
öz  KÖlgəsindən 
йгкэг. 
H ərg ah  
qabağı- 
na  b ir 
it  
çıxsa  «Vay  dədə! 
İt  gəlir». 
G uya 
kİ, 
it  
b u n u  
yeyəcəK.  tnəK 
görəndə 
buynuzlarına  baxar. 
A t  görəndə 
dİKsinər.  PişİK  görəndə 
daşa 
basar.  Q urbağa  görəndə 
rə- 
n gi 
qaçar. 
T ısbağanı  görəndə  qəş 
eylər.  K irpiyə 
gözü 
sa- 
taşsa 
tÜKİəri 
biz-biz  olur.  TüIkü  nağ ılı,  q u rd  
heKayəti 
eşidəndə bədəni  titr ə r .
Qısqanc  u şaq lar  bu  dərsi  yaza  b ilm ir.  M əlum   o lu r 
Kİ, 
q o rx u rla r.  B u ra 
Kİmi  Kifayət  eylər,  bəsdir.
O t u z  
səKKİzinci  i m l a
A T A -A N A S IN I  VƏ  M Ü Ə L L İM İN İ  SE V Ə N   U Ş A Q
Ə xlaqi-həsənə  sahib  olm ağın  ə w ə lin c i  ş ə rti  ata- 
an an ın   ita ə tin d ə   olm aq  və  ustad-m üəllim in  e h tira m ın ı 
saxlam aqdadır.

---

A ta-ananız  sözlərin  barəsində 
çəKdiyi 
zəhm ətləri  təq- 
rir  etməKdən  acizəm.  Odur 
Kİ, 
həmişə  stzlərə  bu  xüsusda 
mövizə və nəsihət 
etməKdə 
müzayiqə etməmişəm.
İn d i  yenə  bu  im la  dərsində  sizlərə  tövsiyə  məqa- 
m ınd a  x a tirn iş a n   edirəm  
k
İ, 
ata-an an ızın   qədrü-qiym əti- 
n i  b ilin   və  o n ların   itaətin d ən   heç  b ir  v a x t 
Kənar 
olma- 
yın.  O nlarm   qəlbini  m əsru r  və  xoşnud  etm əyə  çalışın. 
Övlad  nə  qədər  Kam alatlı  və  tərb iy əli  olsa,  a ta -a n an ın   о 
qədər  qəlbi  fərəhlənib və  x a tiri  xoşnud  olur.
M əgər  qıçı  araba  təK ərinin  a ltın d a   qalan  u şağın 
heKayəti 
x a tirin iz d ə n   çıxıbdır 
Kİ, 
an ası  naxoş  və  xəstə 
olduğu  ü çü n   qıçım   sınıqçı  bağlayanda  heç  səsin  çıxar- 
tm ad ı.  Necə  Kİ,  cərrah   ondan  sual  eylədi  Kİ,  m əgər  qıçm  
a ğ rısın ın   və  əziyyətinin  sənə  tə s iri yoxdur?
- 
Uf!  Çox  a ğ rıy ır.  A m m a  istəm irəm  
Ki, 
anam   eşit- 
sinKİ, 
m əbada 
m ərəzi 
a rtıb ,  şid d ət  eyləyə,  -  cavabm ı 
verdi.
Bu  qism   u şaq lar  ata-an asın ı  xoşhal  görəndə  özü  də 
xoşhal  o lu r.  A m m a  m əlul  və  qəm gin  görəndə  о  da  məh- 
zun və  mÜKəddər  olur.
M üəllim ə  gəlincə,  onu  özünə  b ir  m ehrib an   a ta   he- 
sab  edib,  həm işə  onun  verdiyi  n əsih əti  və  tə rb iy ə ti  zaye 
etm əz.  M üəllim   onun  barəsində 
çəKdiyi 
zəhm əti  və 
əziyyəti  nəzərdə  tu tu b ,  əsla  onun  haqqını  itirm ə z .  Hərg- 
ah  bəzi  v a x t  b ir  tö v q if  cəzasm a  d ü çar  olub  və  ya  b ir 
tə q sir  cəhətinə  cəzalansa  da,  yenə  m üəllim ini  özünə  xey- 
irx a h   bilib,  təngə  gəlm əz.  Bu  səbəbdəndir 
k
İ, 
m üəllim ini 
sevən  u şa q la r  b u n u   fəhm   ediblər 
Kİ, 
m üəllim   öz  şagird- 
lərin d ən   b ir  q ü su r  görəndə  nə  qədər  cam   sıxılıb,  övqatı 
tə lx   olur. 
ÇüriKİ 
m üəllim   həm işə  o n larm   tərbiəyəli  və 
Kamalath 
olm ağını  is tə r.  Ü m um   x alq ın   nəzərində 
m əğbul  olm aqlarından  m əm nun və  m ə sru r  olur.
O t u z   d o q q u z u n c u   i m l a
A T A -A N A S IN I  VƏ  M Ü Ə L L İM İN İ 
SEVM OYƏN  U ŞA Q
Ey  m ənim   m ehriban  şagirdlərim !
A ta-an am n   haqqını  və  zəhm ətini  itirə n   u şaq la r  A l­
lah   ta a la n ın   da  ita ə t  və  ibadətindən  m əhrum   qalm ağına 
şübhəm iz  y o x d u r.  ÇünKİ  xüdavəndi-təbarəK   və  ta a la   va-

---