M ə h ə m m ə d t a ğ I s I d q I 0 MƏHƏMMƏd tagi

23)  TənbəllİK  və 
işsizlİK 
fəğ r  və  z ə ru rə t  qapısının 
açarıd ır. 
İşIək  və 
çalışqan  adam lara  ən 
böyÜK 
cəza Ьекаг 
qalm aqdır.
24)  D ünyada  sənət  və 
Kəsb 
fəğ rü   zəru rətə  m üqabil 
b ir 
qala 
Kİmidir.  Gözəl 
sənətKarlıqda  həm  m ənfəət  və
həm   də  ləzzət v ard ır.
25)  İnsan 
ömrünü  və 
cavanlığını  bihudə  Keçirtmə-
sə,  a x ırd ı  peşm an  olmaz.  Cavanlıq  b ir  ziraətd ir,  hər  nə 
əKsə, 
qocalıqda  biçər.  Necə 
k İ ,  
deyiblər:  -  Cavanlıq 
əyyam ında 
zəhınətçəKən 
qocalıq zam anında ra iıa t  o lu r.
26)  İnsan 
böyÜK 
və 
elm li  adamların 
Kam alatını 
m əm ım niyyət  nəzərilə  baxıb  təhsin  və  qəbul  eyləm əlidir. 
in sa n in  
bir  az  nəqsi  (nöqsanı) 
K am alatına 
xələl  verm əz. 
N ecə  Kİ,  günün  üzündəKİ  ləKələr 
onun  nuruna  ziyan
v erm əz.
27)  İn san   öz-özünü  tə rif  və  tövsif 
etm əK  
xəyalına 
düşm əsiıı 
gərəK. 
ÇünKİ  özü  h.aqqında  h ər  nə  qədər  az 
desə,  özgələrin  yanında  о  qədər  məqbul  və  m üstəhsən 
olur.  Ə lbəttə,  Kəmalat  h ər b ir  halda  özünü  g ö stərir.
28)  Öz-özünü  bəyənən  adam   özünü  heç  Kİmsəyə 
bəyəndirə  bilm əz.  Necə 
k
İ, 
çox
  vədə  edənlərin  vədəsinə
inanm aq  olmaz.
29)  Ö zgəsinin  sözünün  həqiqətiıü  anlam ayan  adam
öz  d anışdığını  bilm əz.  Söz  arasında  tez-tez  and  içən  öz
y alan m m  isb a tın a  çalışır.
30)  Zəhərdən  ölən  az  ola-ola,  aləmdə  ham ı  zəhərdən
qorxar.  Am m a  səfahət 
və 
cəhalət  gündə  m in  adam  
həlaK 
etd iy i  halda,  yenə  çox  adam  ona meyl  edər.
31)  Qılınc  yarası  sağalsa,  dil  yarası  sağalm az.  Intı- 
qam ın  böyüyü  yam anlığın  m üqabilində  yaxşılıqdır.  In- 
sa n la rın   q ü w ə tlis i  qeyz  m əqam ında  Özünü  saxlaşdıran-
d ır, 
®
32)  Səadət və  ra h a tlıq   zam anında in san ın   dostu  çox
olur. 
A m m a 
m üsibət  və  fəlaKət  dostları  məhəKdən 
Keçi-
rib ,  çoxunu  dağıdıb,  azını  saxlar,
33)  Səadətə  yetişən  Kimsə  səadətdən  m əhrum   olan- 
la rın   h alın ı  düşünm əlidir.  B ir  m üsibətə  g irifta r  olan 
v a x t  ondan b əd tərin i  x a tirə   gətirib,  m ütəsəlli  olm alıdır.
34)  P isliy i  unudub,  yaxşılığı  yadda  saxlam aq  la-
zım dır.
B ir  adam a  yaxşılıq  edib  əvəzini  gözləməK  b u   gün 
əKdiyi  ağacı  sabah  çıx an b   atm aq Kİmidir.

---

35)  D ünyada  yaxşılıqdan  gözəl  şey  y oxdur,  A m m a 
yaxşılığa  layiq  olanİarı  ax tarıb   tapm aq  ondan  da  yaxşı- 
dır.
36)  N əsihət  verməK  nə  qədər  asan  olsa,  qəbul  eylə- 
məK  о  qədər  çətindir.
QərəzKar  adam larm   sözü 
KÖmürə 
bənzər.  Dəydiyi 
yeri  yandırm asa da,  qaraldır.
37)  Q uzuların  mələməyindən  a rtıq   b ü lb ü llərin   sə- 
sindən  ləzzət  aparan  çobanın  öz  sü rü sü n ə  xeyri  olmaz.
38)  S irr  in sand a  əm anət  olduğundan  can 
Kİmi 
sax- 
lam aq  lazım dır.  B ir  sirrə  
İKİ 
şəxsdən  a rtıq   xəbərdar  ol­
sa,  tam am   aləmə  faş  olmuş 
Kİmidir.
39)  Dövlətm ənd  adam ların  m alm a-dövlətinə  həsrət 
ilə  baxıb,  oğurlam aq  fİKrinə  düşən  adam   heç  v a x t  döv- 
lə tli  olmaz.  F ağ ır  və  biçarələrin  halına  m ərhəm ət  və 
m ü rü w ə tlə  baxan  dövlətll  heç b ir v a x t  fa ğ ır  olmaz.
40)  V ücudu  xəstə  olanlar  təbibə,  ru h i  xəstə  olanlar 
həbibə  m öhtacdır.
©

---

ELMİ ƏSƏRLƏRI

---

P U Ş K İN
M a y   ayının  26-cı  g ün ü  1899-cu  ildə 
R u siya n ın   mdşhur  şairi 
PuşKinin  100-cü 
ilinin  yadigarlığına  N a xçiva n   «MəKtəbi- 
tarbiyə»sindd  tərtib  olunan  cəşni-maclisindd 
oxu na n  nitqin  surətidir.
H üsni-fəsahət  və  nəşeyi-bəlağətlə  m əftu n   və  sə- 
rgəm i-üdəbayə  və  təbi-səlim   ilə  zövqi-şerdən  ləzzətyab 
olan  şüərayə  vazeh  və  aşK ardır 
k
İ, 
söz
  aləm i-ülvidən  yer 
üzünə  nüzul  edəndən  sonra  onu  h ər  əsrin  
üdəbayi- 
m üm tazı  və  şüərayi-sehrpərdazı  yenə  aləm i-balaya  qal- 
d ırd ıla r,  Z ati-baridən  başqa  о  zadi  Kİ,  onun  m əxluq  və 
qeyri-m əxluq 
olm ağında 
söz 
danışılıbdır, 
həm ana 
sözdür.  Söz  Kİmi  b ir  ru h i-rəv an   və  cövhəri-can  v arsa 
da,  yenə  sözdür.
Bu 
sözdə 
hanı  şübhə 
Kİ,  söz  cövhəri-candır,
Söz  cövhəri-can  olduğu  m əşhuri-cahandır.
(Füzuli)
O dur  Ki,  h ər  b ir  şeyin  tə rifi  sözlə  layiq  şərh   və 
bəyan  olarKən  sözün  özü-özü  ilə  də  q ab ili-tərif  və  tövaf 
ola bilm əz.
Əllamə  Zəm əxşəri  Qurani-məcidə  yazdığı  tə fsirin in  
m üqəddim əsində  sözün  tə siri  və  Kəlamın  şənini  təid 
üçün  «Z ühuri-lslam da  seyfi-şəriətə  q arşı  d u ran   m ütəəs- 
sibini-ərəb  hÖKmi-bəlağətə  m üqavim ət  edə  bilm ədilər» 
ibarəsilə  xətmi-Kəlam  eləm işdir,
N övi-bəşərin  təsisati-aliyyə  və  m əsnuati-qəribəsinin 
içində  dünya  durduqca  cəmi  xiləldən  əm in  və  b ir  hüsni- 
həsin  olanı  sözdür.
Belə  Kİ,  inqilabati-zam aniyyə,  m əm uriyyətlə  m əruf 
olan  m əşhur  şəhərləri  və  in san ların   əsrlərcə  səyinin  sə- 
m ərəsiylə  abad  olan  məraləKətləri  b ir bəlayi-nagəhani və 
b ir  qəzayi-asim ani  ilə  m əhv  və  nabud  eləsə  və  zəmanədə 
vüqua  gələn  cəhalət  alovları  və  zülm   tu fa n la rı  sərm ay- 
əyi-iqtidarə  malİK  olan  dövlətləri  və  dərəcəyi-iftixarə 
nail  olan  m illətləri  m ünqəriz  və  paym al  etsə,  sözün  əsas 
rəsan ətin ə  b ir 
inKİsar 
və  dam əni-m üqəddəsinə  zərrə  qə- 
d əri  gərd və  qübar  əyləşdirə bilməz.

---