M ə h ə m m ə d t a ğ I s I d q I 0 MƏHƏMMƏd tagi

Yarəbb!  B izlər  bu  təyyar  vərəqənin  havasm ca  nə 
zaman  uçacayıq?
Ya  əcəb,  bu  ham ı  əcnəbi  m illətlərin   arasm d a  və 
m ütəm əddinə 
d ö v lə tlə r in   m əm ləK ətin d ə  kİ,  ild ə  
milyon- 
la rca  
qəzetə  nəşr  olunur,  m əgər  onlar  səhv  edirlər? 
YgıinKİ  əziz  və  qiym ətli 
v a x t la r ın ı 
qəzetəyə  m əşğul  ol- 
m aqla bihudə  sərf  edirlər?
Xeyr!  O nlar  hərgiz  səhv  etm əzlər.  X üsusən  m əişət 
əm rlərində  h ər  b ir  cəhətdən  onlarm   elm i  və  istin b a tı  və 
h ər  b ir  Kəşfiyyat  və  m əlum atı  bizlərdən  a rtıq d ır.  Əgər 
belə  deyilsə,  bəs  nə  üçün  onlar  bizləri  h ər  b ir  işdə  ötüb 
Keçiblər? 
Ləvazim aati-m əişətin  h ər  b ir  cüziy y atın d a biz- 
ləri  özlərinə 
m öhtac  ediblər?  H ə tta   iynədən  tu tm u ş 
pam bıq  və  əmmamədən 
Kəfənə 
Kİmi  o n lara  ehtiyacım ız 
v ard ır.  O nların  qəzetəyə  olan  meyl  və  rəğ b ətlərin in   pay- 
əsini  və  m ətbuat  aləminə  göstərdİKİəri  səy və  him m ətlə- 
rin in   dərəcəsini  nə  dil  ilə  bəyan  edəlim?  Və  h an sı  bəyan 
ilə  əyan  edəlim?
Əlhəqq,  m ənim   Kİmi  aciz  və  bibizaətlərin  dilində  о 
qədər  y ara  (güc)  və  qələmində  о  tav an a  yoxdur.  Amma 
o n ların   qəzetəyə  olan  meylü  m əhəbbəti  və  qəzetələrinin 
qədrü-qiym əti  barəsində  nüm unə  olaraq  b ir  neçə  m üxtə- 
sər  fəqərələr 
zİKr  etm əK 
fayda  və  m ünasibətdən  xali 
deyildir.
F irən g istan   alim ləri 
v ə   m ü tə m ə d d in   m illə t lə r in  
da- 
n iş m ə n d lə r i 
h ər 
məmlƏKət  ə h a lis in in   m ə d ə n iy y ə t 
və  mə- 
rifə tin i  о  məmləKətin  mətabe  və 
m əK a tib in in  
ədədi  və 
m ətb u atın m   m iqdarı  ilə  m üvazinə  edirlər.
A vropa  üdəbasından  b ir  şəxs  AmerİKa  səyyahları- 
n ın   b irisin d ən   sual  edir 
Ki, 
-  siz  b ir  şəhərə  v arid   olanda 
0
  şəhərin  əhalisinin  dərəcəyi-m ərifətini  və  payəyi- 
fəzilətin i  nə  ilə  məlum  edirsiniz?
Səyyah  cavabında  deyir 
Ki, 
mən  h ər  b ir  vilayətə 
v a rid   olanda  о  şəhərin  Kİtabxana  və  m ətbəələrinin  və 
cərayid 
və 
məKatib  (məKtəblər)-inin 
Kİsrət  və 
qillətini 
m izani-m ülahizəyə  alanda  əhalisinin  daniş  və  binişini, 
m aarif və  m ədəniyyətinin  qədr və  əndazəsi  m əlum   olur.
1898-ci  sənədə  AmerİKanın  «MerlmaK»  adlı  gəm isi 
Kİ,  K uba  adasm m   H avana  bəndərində  isp a n iy a h la n n  
iğva və  təhrİKİlə  çapılıb,  sm ıb,  tələf  olm uşdu.  0   günlər- 
də  məzKur  gəminin.  qərq  olm asına  dsıir  əh v alat  əxz  edib, 
qəzetəyə  dərc 
etməK 
üçün  «Santuri»  qəzetəsinin  m ü d iri

---

«Qibson»  n am ın d a  b ir  gen erala  g əm in in   n ə  səbəbdən  v ə  
necə  qərq  o lm a ğ ı  b arəsin d ə  bir  m ü fə ssə l  m əqalə  yazm aq
üçün 
3 0 .0 0 0  
fraıiK  vədə  etmişdi.
Y en ə  h əm in  
sənədə  İn g ilis  q əzetəçilərin d ən   b ir isi 
adm iral  D u v ey ə  teleq ra fən   izh a r  edir 
k
İ,  əg ər  F ilip in   cə- 
z ir ə lə r in in   (ad alarm ın )  x ü su su n d a   bir  m ü x tə sər  m əqalə 
yazıb   g ö n d ərsən iz  2 5 0 0   fraıiK  id arəm izd ən   S izə  y eti-
şəcəıcdi.]r»
Admiral  teleqraf  ilə  cavab  verir 
k
İ,  bəndənizi  mə- 
zur  tutunuz,  bir  ilə  məqalə  yazmağa.  Kİsrəti-məşğələ
mənə  manedir. 
,
İngilis  dövlətinin  sabiq  sədri-əzəmi  (baş  nazırı)
m istr   Q lad u ston   əyyam i-səd arətin d ə  q əzetə  xəb ərn igar-
lığ ı  ü n v a n ı  ilə   fə x r   ed ird i.  B əzi  övqat 
k İ ,  
«Taym ız»  qə-
z e tə sin ə   b ir 
m əqalə  yazard ı  5 0 0 0  fraıiK  ü crə t  (m aaş)
. 
. 
■■■.  .-u •
1 9 8 9 -c i 
sənədə 
AmerİKa  ilə   Isp a n ıy a   m uh arıb əsı
əsn a sın d a   F ir ə n g ista n   q əzetəçilərin in   ço x u su   m üharibə 
əx b a rın ı  tə h s il  etməK  (əldə  etməK)  ü çü n   h ə ftə d ə   15  ООО, 
bəİKƏ  ziad ə  x ərcg ü za r  olurdu lar.  Q əzetə  id a rələri  tərə- 
fin d ə n   hər  lən g ərg a lıd a   (lim anda)  nə  qədər  əm ələ,  nəq-
qaş, 
m ü h ərrir, 
ƏKKasdan  mürəKKəb  (ibarət) 
x ü s u s i 
m əcm ələr  m övcu d   id i.  <>  q ə z e tə sin in   ida- 
r ə si  tə r ə fin d ə n   h əm işə  dörd  g əm i  «Santiyaqo»  v ə  «Por- 
to fin o »   sa h illərin d ə  təh sili-əx b a r  ü çü n   d olan ırd ı.
A v ro p a m n   m əşhur  səyyah ların d an   «M isyo  N ans» 
Kİ, 
1 8 9 3 -c ü   sən əsi  Q ütbi-şüm alidən  ö v d ət  edəndə  onun 
m əiy y ətin d ə  olan   şəx slərd ən   b ir is i  AfrİKada  b ir  q əzetəçi 
ilə   g ö rü şü b ,  q əzetəçi 
İKİ 
sa a t  zam an  qədərin cə  ondan 
Q ü tb i-şü m a liy ə  d air  m əlu m at  əxz  etməK  ü çü n   a ltı  y ü z 
lir a   t ə x s is   e td i.  H əm in   g ü n   qəzetədə  elan   ey ləd i  к1,  «fi- 
lan   səy y a h ın   Q ü tb i-şü m aliyə  dair  m əlu m a tı  v ə  təh q iq a tı 
fila n   g ü n ,  fila n   nöm rədə  dərc  olunacaqdır».
B u   xəb ər  m ü n təşir  olandan  sonra  səy y a h ın   təhqiqa- 
t ı  dərc  olu n an   nöm rə  sa ir  g ü n lərin   n ü sx ə sin ə   n isb ətən
3 4 0 0   lir a lıq   a rtıq   sa tılm ışd ı.
M üxtəsəri-K əlam ,  qəzetənin 
qədr  və  m ənziiətı  və
a ləm i-m ətb u a tın   şə r a fə ti  v ə  fə z ilə ti  b arəsin d ə  m in lərcə
b u   g u n ə  əxbar  hər  g ü n   q əzetələrd ə  dərc  olunm aqdadır.
H ələ  q əzetə  barəsində  b əzi  təəccü b əfza   y ə   h eyrət-
b ə x şa   fəq ərələr  v ar 
Kİ, 
onlara  m ü səlm an lar  için d ə  m əhz
qülv  və  sırf  yalan  əsnadı  verilməK  üçün  burada  zİKr  et-

---