M ə h ə m m ə d t a ğ I s I d q I 0 MƏHƏMMƏd tagi

B u   da  m in lərcə  bədbəxtlİKİərdən  b ir id ir 
k
İ,  hər  tə- 
rəfd ən   bu  y a zıq   x a lq ın   b aşın a  g əlir.
A n a sı  m in   ü m id lə  onu  b əsləm iş,  sü d   v e r m iş,  onu 
əm izd irm işd ir.  A m a n sız  ölüm   onu  g ö zlən ilm əd ən   əlin d ən  
qoparıb,  apardı.  O,  bu  d ün ayn ın   elə  b ir  q iy m ə tli  ləl  və 
cə v a h iri  id i 
k İ ,  
ru zigara  b əx ş  etm işd ir.
A m an  b elə  ölüm   əlindən!
F əryad  b elə  son su z  dərd v ə   m öhnətdən!
X ü la sə ,  «H əb lü lm ətin »,  m əcm u əsin in   qalan  m əqalə- 
lə r in i  ah  v ə   fə ğ a n la   oxu d u m .  Çox  tə ə ssü flə n d im .  K eçən 
il  M isird ən  
m ə n ə  
gön d ərd iyi 
şəK İlini 
a ğ laya-ağlaya 
öpdüm   v ə  пакаш   g ən cin  
şəKİlinin  a rx a sın d a   əllərim   tit- 
r ə y ə -titr ə y ə   on u n   öiüm   ta r ix in i  qeyd 
e td im .  Q arşım a 
qoyub  h ey rət  v ə   h əsrətlə  ona  b axd ım   v ə  ona  m ü racitə 
edərəK, 
dedim :
- 
E y  ir a n in   m əhəbbətli  m əhbubu  v ə   ir a n lıla r ın   ə li 
a ltın d a   boya-başa  çatm ış  v ə  tərb iyə  alm ış  x a d im ,  qeyrət- 
li  m illə tin   c a r ç ısı,  d ö v lətin   d aya ğ ı,  x a lq ın   x e y ir x a h  
n ü m a y ən d əsi, 
öİKənin  inK İşaf 
v ə  tərəq q isin in   tərə fd a r ı, 
b əd xah lar  sə n i  eşitm əd ilər,  sən i  b aşa  d ü şm əd ilər, 
Ö I k ə -  
n in   x a in lə r i  sən in   q əd r-q iym ətin i  b ilm əd ilər, 
respublİKa 
sə n in   s ə s in i  eşitm əd i,  sən in   g ö rd ü yü n ü   öİKənin  əh a lisi 
g ö rm əd ilər.  N əh a y ət 
k
İ,  bədxahlar  v ə  xəyanətK arlar  öz 
b a y r a q la n m   sə n in   əley h in ə  q a ld ın b ,  sən in   n əşr  etd ird iy - 
in   q əze ti  b a ğ la td ıla r.  Onun  n əşrin ə  m ane  old u lar.  Tonqal 
qalayıb  sən in   q əzetin i  yan d ırd ılar.  S ən i  təh q ir  etd ilər, 
d ilin i  b a ğ la d ıla r,  q ələm in i  isə   sın d ırd ıla r.  B ir  m üddət 
su sd u n ,  ə lil  old u n ,  d ərd lərin i  dem ədin  v ə   b ild irm əd in , 
sir lə r in   açılm am ış  qaldı.
Şer:
«Sürəyya»  sən ə  əza  sa x la y ır,
«P ərvəriş»  isə   sən in   m atəm xanan d ır.
G ecələr 
səhərədəK  
oyaq  qaldın,  y a tm a d ın .  Q ələm inə 
g ü c 
verərəK  
sa n b a llı  ifa d ə lə rlə  m əqalələr  y a zd ın .
F a zili-M isri  ilə   sual-cavab,  A vrop a  x a tir ə lə r i,  ar- 
d ıc ıl  b ir  sır a  
m əq a lələr, 
«Vicdan  haKİm inin 
m ühaKİm ə- 
s i» ,  «İran  h a cıla r ın ın   m ü şa v irəsi» ,  « S iy a sə tin   əl  uzun- 
lu ğ u »   v ə  sa irə  bu 
Kİmi 
m əqalələr  v ə  ib rəta m iz  n əsih ətlə- 
rin   illə r   b oyu   a lim lərin   K İtabxanasında  y a d ig a r  qalaca- 
qdır.  GələcəK  n ə s il  is ə   ondan  qidalanacaq  v ə   sən in   uza- 
q g ö r ə n liy in i  alqışlayacaqd ır.  Ə srlər  b oyu   sən ə  rəh m ət  və 
sən in   d ü şm ən lərin ə  v ə  v ə tə n   x a in lə r in ə   lə n ə t  oxuyacaq-

---

lar.  H ə tta  
sənə 
Iranın  
mərKəzində 
heyKƏİlər 
ucaldacaq- 
lar.  S ən iıı  a d ın ı  İranın  q ey rətli  o ğ u lla n ııın   sıra sm d a   ya- 
zacaqlar.  S ən in   m atəm ində  F a zili-M isri  qara  p altar  gey- 
əcəKdir.  B a ğ d a d li  H eydər  isə   sən d ən   a y rı-d ü şd ü y ü n ə 
qəm   b ad əsi  içəçəK dir.  BöyÜK  qardaşın  Vəhid-ülmüİKÜn 
ölü m   x əb ərin i  ö zü n lə  qəbrə  apardm , 
kİçİk 
qardaşın  M ir- 
zə  Ə b d ülh üseyn   x a n ı  is ə   ağlar  qoydun.  Çox  da  özünə 
qəm   etm ə.  «H əblülm ətin»  m əcm u əsin in   m ü d iri  sən in  
ölü m   x əb ərin i  m ü x təsər  olaraq  öz  sə h ifə lə r in d ə   belə  elan 
etm işd ir:
«M irzə  Ə lim əhəm m əd  x an   K aşan ın   nəcib  v ə   şəra- 
f ə t li  zad əgan ların d an   olm u ş,  çox  q ey rətli  v ə   v ətən p ərv ər 
bir  şəx siy y ət  id i. 
LaKİn  onun 
qələmi  çox  Kəsici 
id i.  Tə- 
ə s s ü flə r   o lsu n  
Kİ, 
m illə t  onun  y a zıla rın d a n   fayd alan a 
b ilm əd ilər.  X a lq   on u n la  fə x r   e tm əlid i» .
«H əb lü lm ətin »  m əcm u əsin in   m ü d iri  on u n   tərc- 
ü m e y i-h a lın ı  g e n iş 
şəKİldə 
v ə   ə tr a flı  çap 
etdirəcəKdir. 
M ənim   də  bu  təəssü fn a m əm i  h əm in   q əzetdə  çap  etm ələ- 
riıxi 
də 
x a h iş  edirəm .  M ən  güınan  edirəm  
kİ, 
b aşqaları 
da  b u   g ö zlən ilm əz  v ə  ü rəK yan d ın cı  h ad isə  ilə   əlaqədar 
y a zıla r  çap 
edərəK, 
m ərsiy ələr  yazacaqlar.  M ənə  elə  g əlir 
Kİ,  «H əb lü lm ətin »  m əcm u əsi  b a şq a la n n d a n   d ah a  çox  bu 
m ü sib ətd ə 
şərİKdir 
v ə  öz  sə h ifələrin d ə  ona  tə z iy ə lə r   və 
Ölüm  ta r ix in ə   aid  b ey tlər  çap 
etdirəcəKdir.
G öydə  b ir  çox 
ulduzlar 
v ard ır, 
laKİn 
G ü n əşin   tu- 
tu lm a sı  daha  ço x   G ünəş  v ə  A y a   tə s ir   g ö stə r ir .  İn d i 
k İ ,  
v ə fa t  ta r ix in d ə n  
söhbət 
etd im , 
aşağıdaKi 
b ir  m israd a 
on u n   v ə fa t  ta r ix in i 
hesabladım 
v ə  rəqəm lərlə  onu  gÖ- 
stərd im .
O nun  v ə fa t  ta r ix i belədir;
Ah!  Ah!  T ə ə ssü f,  m in  təəssü f!
Ö lüm   x əb ərin i  eşid ən  
Kİmi 
dərhal  ix tiy a r s ız   olaraq 
ürəK  y a n ğ ıs ı  ilə   b u n u   yazd ım .  Ölüm  ta r ix i  əbcəd  hesabi- 
lə  h əm in   m israya  m ütabiqdir.
S id q i

---