| İncəsənət – bu peşəkar fəaliyyət sahəsidir, burada estetik şüur yanaşı gedən ünsürdən əsas məqsədə çevrilir. Fəaliyyətdə iştirak edən estetik məqam nə qədər güclü olsa da tədqiqatın əsasını o müəyyən etmir. İncəsənətdə estetik şüur əsas olur. İctimai şüurun bu formasında incəsənətin yerini və rolunu nəzərə alaraq mühazirədə incəsənətin fəlsəfəsini xüsusi təhlil etmək məqsədəuyğundur. İnsan fəaliyyətinin bütün sahələrində özünü göstərən gerçəkliyə estetik münasibət müstəqil bir fəaliyyətin predmetinə çevrilməyə bilməzdi. Estetikliyin bədiilikdə təcəssüm olunduğu, eyni zamanda həm məzmun, həm vasitə, həm də məqsəd daşıdığı insan fəaliyyətinin bu xüsusi növü incəsənətdir; o heç vaxt insanı tək qoymamış, həmişə onun tələbatına və ideyalarına cavab vermişdir.
Fəlsəfədən, elmdən, dindən və etikadan fərqli olaraq incəsənət oradan başlanır ki, estetik fəaliyyətin məqsədi, dünyanı dərk etmək və dəyişdirmək, etik norma sistemini və dini əqidələri şərh etmək yox, bədii fəaliyyətin özü uydurulmuş aləmi yaratmağa imkan verir və hər şey insanın estetik yaradıcılığının məhsulu olur. İki cəhət onun əsasını təşkil edir: birincisi, bu aləm təmiz uydurmanın məhsulu deyil və gerçək aləmlə əlaqəsi olmayan bir dünya deyildir. Müəllifin son dərəcə güclü fantaziyası olsa da bu özünəməxsus real aləmdir. İkincisi, dünyanın bədii mənzərəsi adlanan bu reallıq yalnız həyatın az və ya çox dərəcədə həqiqətə uyğun təsviridir, həyatın özü deyildir.
İnsan incəsənətə öz nailiyyətlərinin ölməməzlik vasitəsi kimi baxır. İncəsənətin sintezləşdirilmiş missiyası həm ayrıca şəxslər səviyyəsində-onun bütün mənəvi gücünü bir yerə bərkitməklə, həm də ictimai inkişafın müəyyən mərhələsi səviyyəsində-xalqların özlərini bütöv göstərməsini təmin etməklə, həm də nəsillərin tarixi əlaqələri səviyyəsində-mədəniyyətin yüksələn tərəqqisinin vəhdətini ifadə etməklə təzahür edir.
Dostları ilə paylaş: |
