M I l L i k I t a b X a n a
Yüklə 3,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
M İ L L İ K İ T A B X A N A ____________________________________ 7
fəaliyyətinin bütün aspektləri və mərhələləri, xüsusən də müstəqillik dövründəki fəaliyyəti zəngin tarixi və arxiv materialları əsasında, özü də sistem halında tədqiq və təhlil olunmuşdur. Müəllif Heydər Əliyevə həsr olunmuş «Dövlətçilik naminə» (Bakı, 2002), «Müstəqilliyimizin təminatçısı» (Bakı, 2003) adlı kitablar nəşr etdirsə də, bu əsər onun bu istiqamətdə apardığı uzunmüddətli səmərəli axtarışların nəticəsi, yüksək yaradıcılıq uğuru sayıla bilər. İradə Hüseynova «Müstəqil Azərbaycan dövlətinin yaranması və
möhkəmləndirilməsində Heydər Əliyevin rolu» mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmiş ilk tarixçi alimdir. Onun Azərbaycanın elmi ictimaiyyətinə təqdim etdiyi bu yeni monoqrafiya - dəyərli, sanballı elmi-tədqiqat əsəri Rusiya Federasiyası və Azərbaycanın müxtəlif arxivlərindən toplanmış zəngin, ilkin mənbələr, çoxu elmi dövriyyəyə ilk dəfə daxil edilən məxəzlər əsasında, respublikada və xaricdə çap olunmuş bütün elmi ədəbiyyatın təhlili və ümumiləşdirilməsi nəticəsində yaranmışdır. Xüsusi olaraq qeyd etmək lazımdır ki, müəllif tərəfindən ilk dəfə olaraq böyük tarixi şəxsiyyət Heydər Əliyevin şəxsi arxivindən istifadə edilib. Monoqrafiya «Giriş», 9 fəsil, «Nəticə», «Əlavələr», «İstifadə olunmuş mənbə və ədəbiyyatın siyahısı»ndan ibarətdir. Monoqrafiyanın I və II fəsillərində müəllif tərəfindən haqlı olaraq, Heydər Əliyevin ötən əsrin 70-80-ci illərində Azərbaycanı gələcək müstəqilliyə aparan yolda gerçəkləşdirdiyi cahanşümul işlər müasir dövlətçilik prinsipləri və yeni siyasi təfəkkür prizmasında tədqiq və təhlil edilir. Azərbaycanın intibah dövrü, milli tərəqqi dövrü kimi xarakterizə olunan 1970-82-ci illərdə Azərbaycanda, 1982-87-ci illərdə keçmiş SSRİ rəhbərliyində çalışan Heydər Əliyevin siyasi və dövlətçilik fəaliyyətini araşdıran müəllif bu illərdə yaradılan iqtisadi və mədəni potensialı gələcək müstəqil Azərbaycan dövlətinin yaranması üçün təməl kimi qiymətləndirir. Bu, tarixi reallıqlara söykənən ən doğru, həqiqi nəticədir. Monoqrafiyanın «Heydər Əliyevin Azərbaycana qayıdışı: dövlətçilik və siyasi fəaliyyətinin Naxçıvan dövrü» adlanan III fəslində ümummilli liderin Naxçıvandakı siyasi fəaliyyətinin aspektləri nəzərdən keçirilmiş, bu tarixi mərhələnin xronikası yaradılmış, Heydər Əliyevin Azərbaycanda siyasi hakimiyyətə qayıdışını şərtləndirən tarixi amillər öyrənilmiş və ümumiləşdirilmişdir. İradə Hüseynovanın «Müstəqil Azərbaycan dövlətinin qurucusu» monoqrafiyasının böyük hissəsi 1993-cü il 15 iyundan başlanan Milli Qurtuluş mərhələsinin, xüsusən, Heydər Əliyevin Azərbaycan Respublikasının Prezidenti kimi fəaliyyətinin bütün istiqamətlərinin işıqlandırılmasına həsr olunmuşdur. Heydər Əliyevin daxili və xarici siyasəti, titanik fəaliyyəti, bənzərsiz və yenilməz diplomatiyası sayəsində ölkədə siyasi sabitliyin tam bərpası, dövlət quruculügu iqtisadi, social-siyasi və mədəni sahələrdə əsaslı islahatların aparılması, Azərbaycanı dünya siyasətinin mərkəzi bölgələrindən birinə çevirən «Əsrin müqaviləsi»nin imzalanması - neft strategiyasının işlənib hazırlanması və həyata keçirilməsi, xarici siyasət sahəsində əsaslı dönüşə nail olunması, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün təmin olunması uğrunda mübarizə - Qarabağ məsələsinin həlli istiqamətində aparılan ardıcıl siyasət, nəhayət, ölkədə mədəni quruculuq sahəsində Heydər Əliyevin böyük maarifçilik missiyası oxucuya təqdim olunur. M İ L L İ K İ T A B X A N A ____________________________________ 8
yaratmağa cəhd etmiş və bununla da Azərbaycan tarixşünaslıq elminə dəyərli töhfə vermişdir. İradə Hüseynovanın «Müstəqil Azərbaycan dövlətinin qurucusu» monoqrafiyası Əliyevşünaslığa mühüm töhfədir. Bu gün aramızda olmayan, haqq dünyasın qovuşmuş ümummilli liderimizin Azərbaycan dövlətçiliyi yolunda tarixi xidmətlərinin xalqımıza çatdırılmasında mühüm rol oynayacağına inandığımız bu elmi-tədqiqat əsəri düşünürəm ki, hər bir oxucunun diqqətini çəkəcək.
M İ L L İ K İ T A B X A N A ____________________________________ 9
XX əsr Azərbaycanın ictimai-iqtisadi, siyasi və mədəni inkişafı tarixində ən yüksək mərhələdir. Bu əsrdə Azərbaycan üç ictimai-siyasi quruluşdan keçmişdir. Çar mütləqiyyət quruluşu (1901-1917), müstəqil Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (1918-1920), Sovet kommunist rejimi (1920-1991) və nəhayət, XX əsrin sonunda (1991, oktyabr) yenidən müstəqil demokratik quruluş bərpa edilmişdir. Birinci dövrdə Azərbaycan çar hökuməti tərəfindən idarə edilirdi. Rusiyada çarizmin devrilməsindən az sonra Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökuməti yarandı və 23 ay (28 may 1918 - 27 aprel 1920) fəaliyyət göstərdi. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin devrilməsindən sonra 28 aprel 1920-ci ildən 1991-ci ilin 18 oktyabrına qədər Azərbaycan SSR mövcud olmuşdur. 1991-ci ü oktyabrın 18-də Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyi yenidən bərpa edilmişdir. XX əsrin son otuz ilində Azərbaycanda rəhbərlik özündən əvvəl ki dövrlərdən tamamilə fərqlənmişdir. Bu dövr Azərbaycan tarixində xüsusi yer tutur. Bu dövrü fərqləndirən mühüm cəhətlərdən biri ondan ibarətdir ki, Azərbaycanda Heydər Əliyev kimi dünya şöhrətli dövlət başçısı və siyasi xadim yetişmişdir. Heydər Əliyevin şəxsiyyəti və fəaliyyəti XX əsrin ikinci yarısında keçmiş SSRİ-nin və Azərbaycanın ictimai-siyasi mühitində formalaşmış, dünyada professional siyasətçi, siyasi və dövlət xadimi kimi tanınmışdır. Onun həyat yolu olduqca zəngin, mənalı və bacarıqlı siyasi lider, qüdrətli tarixi şəxsiyyət kimi yüksək insani-əxlaqi keyfiyyətləri özündə təcəssüm etdirən nümunə məktəbidir. Heydər Əliyevi rəhbər kimi başqalarından fərqləndirən mühüm bir keyfiyyət ondan ibarətdir ki, o, iki siyasi sistemdə Azərbaycana rəhbərlik etmiş və hər bir dövrün ictimai-siyasi tələblərinə uyğun olaraq özünün bütün fəaliyyətini Azərbaycan Respublikasının yüksəlişinə, xalqın mənəvi-mədəni inkişafına həsr etmişdir. Heydər Əliyevin bütün siyasi və dövlətçilik fəaliyyəti çağdaş Azərbaycanın, Azərbaycan xalqının, milli dövlətçiliyin inkişafı və möhkəmlənməsi tarixidir. Onun həyat və fəaliyyətinin xronologiyası böyük bir
Yüklə 3,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|