M. M. Musayev

372 

 

3.2. TӘCRÜBӘ-ӘLAVӘ 

 

 

Azәrbaycan türkcәsi-Türkiyә türkcәsi frazeoloji lüğәti 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

QISALTMALAR 

 

Açık.                          açıqlama                                                      açıklama 

b.//Bkz.                      bakın//baxın                                                 bakınız 

eşses.                          omonim                                                       eşsesli 

kar.                             qarşılığı                                                        karşılığı 

TÜRK  

ALFABESİ 

 

AZӘRBAYCAN 

ӘLİFBASI 

Aa 

Mm 

 

Aa 

Qq  

Bb 

Nn 

 

Bb 

Ll  

Cc 

Oo 

 

Cc 

Mm 

Çç 

Öö 

 

Çç 

Nn  

Dd 

Pp 

 

Dd 

Oo 

Ee 

Rr 

 

Ee 

Öö 

Ff 

Ss 

 

Әә 

Pp 

Gg 

Şş 

 

Ff 

Rr 

Ğğ 

Tt 

 

Gg 

Ss 

Hh 

Uu 

 

Ğğ 

Şş 

Iı 

Üü 

 

Hh 

Tt 

İi 

Vv 

 

Xx 

Uu 

Jj 

Yy 

 

Iı 

Üü 

Kk 

Zz 

 

İi 

Vv 

Ll 

 

 

Jj 

Yy 

 

 

 

Kk 

Zz 

---

373 

 

var.                             variant                                                         varyant 

 

 

 

---

374 

 

A 

           Abır elәmәk: açık. Utanma duyğusu, utanç; haya etmek, utanmak, sıkılmak. 

Abır gözlәmәk: açık. Saygılı olmak, edeplenmek. 

Abır-hәya elәmәk (etmәk):  açık. ve var.  Utanmak, hicap duymak (veya etmek). 

Abır-hәyadan salmaq: Bkz. Abırdan salmaq. 

Abır vermәk: Bkz. Abrını almaq. 

Abırdan düşmәk: açık. ve var.  Rezil kepaze olmak, rezil rüsvay olmak; (bir işi) yüzüne 

gözüne bulaştırmak; sağlığını yitirip zayıflamak. 

Abırdan  salmaq:  açık.  ve  var.  Rezil  kepaze  etmek;  pişman  etmek;  tahkir  etmek, 

aşağılamak. 

Abi-neysan  (abi-leysan)  kimi  göz  yaşı  axıtmaq  (tökmәk):  kar.  Nisan  yağmuru  gibi 

gözyaşı dökmek. 

Abra  mindirmәk:  açık.  ve  var.  (Birine,  bir  şeye)  çeki  düzen  vermek;  düzeltmek, 

düzenlemek; çeki düzen verdirmek; düzelttirmek, düzenlettirmek.  

Abrı getmәk (tökülmәk): açık. ve var. Rezil olmak; aşağılanmak; utandırılmak; itibardan 

düşmek; gözden düşmek. 

Abrına  qısılmaq:  açık.  Saygılı  olmak,  utanmak,  çekinmek;  konuşmaktan  kaçınmak, 

tepkisini göstermemek, utancından ağzını açmamak. O kötü olaydan sonra ağzını bile açmadı. 

Abrına sataşmaq: var. Namusuna dokunmak; namusunu ayaklar altına atmak.  

Abrından keçmәk: açık. Utanmayı bir tarafa bırakmak, yüzsüzleşmek. 

Abrını almaq: açık. Utandırmak, ayıplamak. 

Abrını aparmaq: açık. ve var. Canından bezdirmek; utandırmak. 

Abrını atmaq: açık. Utanmamak, yüzsüzleşmek. 

Abrını әlinә vermәk: Bkz. Abrını әtәyinә bükmәk. 

Abrını әtәyinә bükmәk: açık. ve var. Ayıplamak, yüzünü kızartmak; utandırmak; haddini 

bildirmek; ağzının payını vermek. 

Abrını götürmәk (tökmәk): Bkz. Abrını aparmaq. 

Abrını göy әskiyә bükmәk: Bkz. Abrını әtәyinә bükmәk. 

Abrını gözlәmәk: Bkz. Abrına qısılmaq. 

Abrını vermәk: açık. Utandırmak. 

Ac qurd: açık ve var. Aç kurt gibi, aç gözlü, doymak bilmeyen. 

“ 

---

375 

 

Acı bağırsaq kimi uzanmaq: var. Yılan hikayesine dönmek. 

Acı göz yaşları: açık. ve var. Kanlı yaş/yaşlar dökmek. 

Acığa düşmәk: var.  İnada binmek; inadı tutmak. 

Acığa salmaq: var. İnada bindirmek. 

Acığı gәlmәk: var. Sinirine dokunmak, hoşuna gitmemek. 

Acığı soyumaq: var. Sinirleri gevşemek (veya  yatışmak). 

Acığı  tutmaq:  açık.  ve  var.  Kızmak,  öfkelenmek,  hiddetlenmek;  Siniri  oynamak/sinir 

olmak. 

Acığından (hirsindәn) boğulmaq: açık. Sinirinden (hırsından) boğulmak. 

Acığından (hirsindәn) partlamaq: açık. Sinirinden küplere binmek. 

Acığından zәncir çeynәmәk: açık. ve var. Sinirleri altüst olmak; sinirleri ayakta olmak. 

Acığını basmaq (yemәk): var. Sinirlerine hakim olmak. 

Acığını çıxarmaq (çıxmaq): var. Acısını çıkarmak. 

Acığını tutdurmaq: açık. var. Sinirlendirmek; sinirine dokunmak, sinirini bozmak. 

Acığını... <üstünә> tökmәk: var. Öfkesini almak/çıkarmak. 

Acından qarnı quruldamaq: var. Karnı zil çalmak. Acısından karnı gurlar, başında nergiz 

parlar. 

Acıq çәkmәk: açık. ve var. Birisine karşı kin beslemek (veya tutmak); ıstırap çekmek. 

Acıq vermәk: açık. ve var. Takılmak, sataşmak; (birine) huzursuzluk vermek. 

Acısını almaq (çıxarmaq): açık. ve var.  Acısını çıkarmak; öcünü almak. 

Acizin qәnimi: açık. Gücü acizlere yeten. 

Aclıq elan etmәk: var. Açlık grevi, ölüm orucu. 

Açaram sandığı, tökәrәm pambığı: var. Açtırma kutuyu, söyletme kötüyü. 

Açıb ağartmaq. açık. Aydınlığa kavuşturmak, gün yüzüne çıkarmak. 

Açıb  ortalığa  tökmәk:  açık.  ve  var.  (Birinin)  ayıp,  kusur  veya  suçlarını  açıklamak, 

söylemek, dolayısıyla kirli çamaşırlarını ortaya dökmek. 

Açıq alınla: kar. Alnı açık. 

Açıq qapını itәlәmәk: var. Havanda su dövmek. 

Açıq qәlblә (ürәklә): kar. Açık kalple (yürekle). 

Açıq qıfıla açar salmaq: Bkz. Açıq qapını itәlәmәk. 

Açıqlığa (açığa) çıxmaq: kar. Açığa çıkmak, meydana çıkmak.  

---