M. M. Musayev



Yüklə 3,61 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə164/171
tarix20.09.2017
ölçüsü3,61 Mb.
#871
1   ...   160   161   162   163   164   165   166   167   ...   171

417 

 

Asma  üzüm;  0.1.2.2.  Paltlar  vә  s.  asmaq  üçün  qarmaq  vә  s.  paltarasan;  0.2.1.1.  bot. 

Asmagillerden, dalları çardak üzerine yayılan bitkilere genel olarak verilen ad; 0.2.1.2. Belirli bir 

tür üzüm veren bitki (Vitis). 

85. Asmak (-i, - e) asmaq  0.  Bir  şeyi  aşağıya  sarkacak  şekilde  bir  yere  iliştirip 

sarkıtmak//asılı  hala  salmaq;  0.  Bir  kimseyi  boğazından  ip  geçirip  sarkıtarak  öldürmek//edam 

etmәk;  0.1.1.1.  Üzerine  takınmak,  kuşanmak;  0.1.1.2.  Gitmek  zorunda  olunan  bir  yere  özürsüz 

gitmemek veya görevi olan bir işi özürsüz yapmamak//üzerine düşen bir işi üzrsüz olaraq yerinә 

yetirmәmәk;  0.1.1.3.  mec.  astığı  astık,  kestiği  kestik//  Qılıncının  dalı  da  kәsir  qabağı  da; 

0.2.2. Xörәk vә s. bişirmәk üçün qazanı vә s.-ni açıq (od) üstünә qoymaq. 

86. Asmalık is. ve s. asmalıq 

0.3.1.  Asma  için  ayrılmış  yer  veya  toprak;  0.3.2.1. 

Bandaq  vurulmağa  asılıb  saxlanmağa  yarar.  Asmalıq  üzüm,  Asmalıq  armud;  0.3.2.2.  Qaşıqları 

düzmәk üçün ipdәn vә s.- dәn toxunmuş tor, sәbәt.  

87. Aş is. aş. 

0. Pişirilerek hazırlanan yemek//xörәk, yemәk, bişmiş; 0.1.1.1. ◊ aş 



ermek//yeriklәmәk;  0.1.1.2.  ◊  Aş  taşınca  kepçeye  paha  olmaz:  Dar  macallarda    әhәmiyyәtsiz 

olan  şeylәrin  belә  qiymәtinin  çoxalması;  0.1.2.1.  Pilâv//plov  0.1.2.2.    mec.  ◊  Aş  bişirmәk;  aşı 



bişmәk; aşının suyunu vermәk: Komplo kurmak; engellemek vb. 

88. Aşağı is. s. ve zf. aşağı 0.  Bir  şeyin  alt  bölümü//alt;  0.  Bir  yere  göre  daha  alçak 

yerde bulunan//olan; 0. Eğimli//meylli bir yerin daha alçak olan yeri; 0. mec. Niteliği düşük, kötü, 

adi//alçaq,  pis,  nöqsanlı;  0.  Daha  küçük,  daha  az;  değer  yönünden  daha  az;  0.  Aşağıya,  yerә 

doğru;  0.1.1.1.  Bir  kimsenin  adının  dilden  düşürülmediğini,  onun  pek  gözde  olduğunu  anlatır; 

0.1.1.2.  Bir  hizmette  çok  kullanılan  şey,  yakınma  olarak  kullanılır:  □  aşağı  almak;  aşağı 



düşmek; aşağı görmek: aşağı salmak; sәviyyәsi, miqdarı, keyfiyyәti azalmaq; 0.1.2.1. sif. Ucuz. 

Aşağı qiymәtlәr.  Aşağı salmaq – ucuzlaşdırmaq; 0.1.2.2. mec. Yoxsul, kasıb. Aşağı silk, Aşağı 

tәbәqә;  0.1.2.3.  Axır,  son,  qurtaracaq.  ◊  Aşağı  baş  –  evin,  mәclisin,  otağın  qapıya  yaxın  olan 

tәrәfi,  ◊  Aşağı  salmaq:  Azәrbaycan  Türkcәsindә  bu  sabit  söz  birlәşmәsinin  leksik-frazeolojik 

mәnası  Türkiyә  Türkcәsindeki  yuxarıda  verilәn  “aşağı  almak,  aşağı  düşmek”  frazeoloji  söz 

birlәşmәlәrinin devirmәk, yıxmaq vә sәviyyәsi düşmәk, hörmәtdәn düşmәk mәnalarıyla üst-üstә 

düşmәkdәdir.  

89. Aşçı is. aşçı 

0.3.1.1.  Yemek  bişiren  kimse//aşbaz;  0.3.1.2.  Yemek  pişirip  satan 

kimse;  0.3.1.3.  Yemek  yenilen  dükkan,  aş  evi,  lokanta//yemәkxana;  0.3.2.  Dәri,  gön  aşılayan 

usta, dabbağ. 




418 

 

90. Aşı is. aşı 



0.  Organizmada  belli  bir  takım  hastalıklara  karşı  bağışıklık 

sağlamak için vücuda verilen, o hastalığın mikrobuyla hazırlanmış eriyik//yolxucu xәstәliyә qarşı 

qoruyucu  maddә  kimi  tәtbiq  edilәn  maddә;  0.1.1.1.  Bir  ağacın  dalı  veya  gövdesi  üzerine,  aynı 

familyanın  daha iyi  bir türünden alınan dal; 0.1.1.2. Bu eriyiğin  uygulanması//hәmin maddәnin 

tәtbiq olunması; 0.1.1.3. Aşılı (kimse veya bitki); 0.2.2. (xüs.) Dәrini, gönü aşılayıb hazırlamaq 

üçün maddә.  

91. Aşık is. anat. aşıq 

0.  Baldır  kemiği  ile  eklemleşerek  bileğin  belli  başlı  oynak 

merkezini  oluşturan,  ayak  bileğinde  bulunan  küçük  kemiklerden  biri//diz  qapaqlarından  çıxan 

oynaq  sümüyü;  0.1.1.  Yapı  çatılarında,  uzun  metrek,  aşırma//tir.  □  Aşık  atmak  (veya  aşık 



oynamak)  aşık  kemiğiyle  oyun  oynamak;  0.1.2.1  Tağalaq,  qarqara,  sap  sarınan  balaca  taxta; 

0.1.2.2.  Tüfәngin  çaxmağı  ilә  ayağı  arasındakı  dәmir  hissәcik.  ◊  Araz  aşığından,  Kür 



topuğundan  –heç  bir  şeydәn  qorxusu,  çәkinәcәyi  olmayan;  heç  bir  fikri,  qayğısı  olmayan  kefi 

kök adam haqqında; Aşığı (maçası) alçı durmaq//şansı yaver gitmek – bәxti gәtirmәk, işi rast 

gәlmәk;  0.2.  Halk  içinde  yetişen,  deyişlerini  sazla  söyleyen,  sözlü  şiir  geleneğine  bağlı  halk 

şairi//xalq  xanәndәsi;  0.2.1.1.  Bir  kimseye  veya  bir  şeye  karşı  aşırı  sevgi  ve  bağlılık  duyan, 

vurgun,  tutkun//aşiq;  0.2.1.2.  Sevişen  bir  çiftten  kadına  oranla  genellikle  erkeye  verilen  ad; 

0.2.1.3. tkz . Dalgın, kalender (Kimse); 0.2.1.4. tkz. Ahbap. Arkadaş gibi bir seslenme. 

92. Aşırılmak (nsz; edil.aşırılmaq 

0.  Aşırmak  işine  konu  olmak//  “Aşırmaq” 



dan.  edil;  0.1.2.1.  Minmәk//binmek;  0.1.2.1.Üzәrindәn  atılıb  düşmәk;  0.1.2.3.  çevirmek  0. 

çarpayıda o tәrәfdәn bu tәrәfә aşırıldı. 

93. Aşırma is. ve sif. Aşırma 

0.  Aşırmak  işi//“Aşırmaq”  dan.  f.  is.  0.1.1.1.  ed. 

Başkalarının  yazılarından  bölümler,  mısralar  alıp  kendininmiş  kimi  gösterme  veya  başkalarının 

yazılarının  benimseyip  değişik  biçimde  anlatma,  intihal;  0.1.1.2.  Aşırılmış.  Aşırma  bir  eser  

0.1.1.3. Yapı çatılarında uzun mertek, aşık; 0.1.1.3. hlk.  Küçük kazan. Kova, bakraç; 0.1.2.1. Bir 

şeyin  üstündәn  atılan,  sallanan  vә  ya  bağlanan  bağ;  0.1.2.2.  Şalvarı  düşmәyә  qoymamaq  üçün 

çiyindәn keçirilib şalvara bәnd edilәn lent şәkilli qoşa bağ //şalvar asmalığı. 

94. Aşırmak (-i, -den) aşırmaq 

0.  Yüksek  veya  geçirilmesi  güç  bir  yerin  üstünden 

öte yanına geçirmek//hündür bir yerin üstündәn keçirmәk; 0.1.1.1. argo. Çalıp götürmek; 0.1.1.2. 

(-i, -e) tehlike içinde bulunan bir  şeyi acele kaçırmak; 0.1.1.3. ed. Başkasının eserinden parçalar 

alıp  kendininmiş  gibi  göstermek;  0.1.2.1.  Qaldırıb  qoymaq,  yüklәmәk,  sallamaq;  0.1.2.3. 

Üzәrindәn  atmaq;  0.1.2.4.  Yıxmaq,  döndәrmәk,  çevirmәk,  devirmәk,  endirmәk,  düşürmәk, 




Yüklə 3,61 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   160   161   162   163   164   165   166   167   ...   171




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə