Madaniyatshunoslik



Yüklə 3,2 Mb.
səhifə14/17
tarix26.08.2018
ölçüsü3,2 Mb.
#64802
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17

Qadriyatlar – borliq va jamiyat, narsalar, voqealar, hodisalar, inson hayoti, moddiy va manaviy boyliklarning ahamiyatini ko’rsatish uchun qo’llaniladigan tushunchA)





  • Umuminsoniy qadriyatlar – odamzod uchun, kishilik jamiyati uchun eng qadrli bo’lgan narsalar, hodisalar, faoliyat va boshqalarning umumijti-moiy qadrini va ahamiyatini ifodalash maqsadida qo’llaniladigan tushuncha.





  • Milliy qadriyatlar – millatning genofondi, tili, turmush tarzi, madaniyati, tarixi, urf-odatlari, ananalari, milliy ongi, moddiy va manaviy boyliklari, iqtisodiy, ijtimoiy-siyosiy hayotining barcha jihatlaridan namoyon bo’ladi.





  • Amir Temur ordeni – 1996 yilda A.Temurning 660-yilligi munosabati bilan tasis etilgan. SHahrisabz, Samarqand shaharlariga berilgan.













    1. Muammoli vaziyat turi

    1. Muammoli vaziyatning sabablari

    1. Vaziyatdan chiqib

    2. ketish xarakatlari



























  • Mavzu bo‘yicha takrorlash uchun savollar

  • 1. Tarixiy xotirani tiklash deganda siz nimalarni tushunasiz?

  • 2. “Qatag‘on qurbonlari xotirasi” muzeyida nimalar o‘z aksini topgan?

  • 3. Diniy qadriyatlarni tiklash yo‘lida qanday ishlar amalga oshirildi?

  • 4. O‘zbekistonda ta’lim qanday turlarda amalga oshirilmoqda?

  • 5. “Umid” jamg‘armasi qachon va qanday maqsadda tuzilgan?

  • 6. O‘zbekiston sport yulduzlaridan kimlarning nomlarini tilga olasiz?



















  • 6. KEYSLAR BANKI







  • описание: http://scheglenko.school04.smoladmin.ru/images/keys.jpg



  • VAZIYATLI MASALALAR!

    1. Tasavvur qiling, insonlar hayotiy tajriba jarayonida zarur moddiy shart – sharoit va yashash vositalarini yaratish bilangina kifoyalanib qoldi. Natijada ularning ongida vujudga keladigan ijtimiy ong shakllari bo‘lmish dunyoqarash, axloq, huquq, estetik tafakkur takomillashishi o‘rniga xous jarayoni rivojlandi va ma’naviy yaratish faoliyati to‘xtadi.



    2. Keys yuzasidan savollar:

    1. Ijtimoiy ong shakllari(dunyoqarash, axloq, huquq, estetik tafakkur)ni takomillashgan majmui ma’naviy madaniyat taraqqiyotiga qanday ta’sir o‘tkazadi?

    2. Madaniyatda ruhan mo‘‘tadil muhit yaratish funksiyasi jamiyatni qanday tartibga soladi?

    1. 3) Mazkur vaziyatdan kelib chiqqan holda masalani hal qilish yo‘llarini yoriting?



    1. Iqtisodiyot va tinchlik instituti (The Institute for economics and Peace) jahondagi terrorchilik harakatlari faolligi tadqiqiga bag‘ishlangan “Terrorchilikning 2015 yilgi global reytingi”ni chop etdi. Reytingda O‘zbekiston so‘nggi, 124-o‘rinni 39 mamlakat, xususan, Kuba, SHimoliy Koreya, Vetnam, Lesoto, Mo‘g‘uliston, Turkmaniston, Qatar, Ummon, Janubiy Koreya, Singapur, YAponiya, Latviya, Litva, Finlyandiya kabi davlatlar bilan bo‘lishib, terrorchilik xavfi yo‘q bo‘lgan jahonning eng xavfsiz mamlakatlaridan biri sifatida tan olindi. Markaziy Osiyoning qolgan mamlakatlari, xususan, Tojikiston (84-o‘rin), Qozog‘iston (83) va Qirg‘iziston (86) “terrorchilik xavfi nisbatan past” bo‘lgan davlatlar qatoridan o‘rin olgan. Xitoy 22-, Rossiya 23-, Turkiya 27-, Buyuk Britaniya 28-, AQSH esa 35-o‘rinda joylashgan.



    2. Keys yuzasidan savollar:

    1. Mustaqil O‘zbekiston sharoitida milliy o‘zlikni anglash, milliy madaniy merosimizni asrab-avaylash va chetdan kirib kelayotgan, biz uchun mutlaqo yot bo‘lgan, milliy madaniyatimiz rivojlanishiga xavf soluvchi taxdidlarga qarshi qanday islohotlar amalga oshirilmoqda?

    2. O‘zbekistonning jahon hamjamiyatida e’tirof etilishida, milliy o‘zlikni anglashda ma’naviy merosning o‘rni qay darajada?



    1. Ajdodlar yaratgan jami boylikka yangi avlod merosxo‘r bo‘ladi. Jumladan, moddiy meroslarga ham, ma’naviy meroslarga ham. Madaniy merosning bir turiga ehtiyoj yo‘qolgandan keyin uning o‘rniga davr va insoniyat ehtiyojiga mos madaniy meros vujudga keladi. Bu vorisiylik madaniyat qonuniyatlari asosida vujudga keladi va kelgusi avlodga nafaqat meros, balki muqaddas burch sifatida o‘tadi. Zero, O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 55-moddasida “Er, er osti boyliklari, suv, o‘simlik va hayvonot dunyosi hamda boshqa tabiiy zaxiralar umummilliy boylikdir, ulardan oqilona foydalanish zarur va ular davlat muhofazasidadir” deb ta’kidlangan.

    1. Keys yuzasidan savollar:



    1. Moddiy va ma’naviy meroslarning o‘zaro nisbati qanday?

    2. Madaniyatshunoslikda “vorisiylik” tushunchasi?

    3. Moddiy va ma’naviy merosni asrab-avaylashda shaxsning axloqiy va huquqiy burchlarini sanang. Jadvalni to‘ldiring.



      1. Axloqiy burchlar

      1. Huquqiy burchlar























    1. Amudaryoning quyi oqimidan topilgan va keyinchalik “Amudaryo xazinasi” deb nom olgan osori atiqalar majmuasi hozirda Buyuk Britaniya muzeyida saqlanmoqda.

    1. Keys yuzasidan savollar:

    2. A) O‘zbek xalqining madaniy merosi hisoblangan “Amudaryo xazinasi” nega Buyuk Britaniya muzeyida saqlanishi kerak?

    3. B) “Amudaryo xazinasi” O‘zbekistonga yoki O‘zbekiston muzeylariga qayarish uchun nima qilmoqlik kerak deb hisoblaysiz?





    1. Internet sahifalarida aytilishicha bir guruh olimlar Afg‘onistonda tavallud topgan Alisher Navoiy ma’naviy merosiga faqatgina mana shu xalqgina ega chiqishi mumkinligi haqida fikrlarni ilgari surishmoqda.

    1. Keys yuzasidan savollar:

    2. A) O‘zbek tilining asoschisi hisoblanmish Alisher Navoiy ma’naviy merosiga qo‘shni xalqlar qanchalik egalik chiqishi mumkin?

    3. B) Umuminsoniy madaniyat deb hisoblangan Alisher Navoiyning adabiy merosi milliy madaniyat sifatida qaysi xaqlarning yutug‘i hisoblanadi?

    1. Priston universiteti olimi Jon Rey o‘zida ilk sivilizatsiya yutuqlarini o‘z ichiga olgan yozuv dastgohini yaratdi va buni avvalgi sivilizatsiyaga qaytish deya baholadi.



    2. Keys yuzasidan savollar:



    4. A) Mazkur dastgox bugungi kun sivilizatsiyasining yutug‘i hisoblanadimi yoki dastlabki sivilizatsiyanimi?

    5. B) Sivilizatsiyalar o‘rtasidagi tafovut asosan nimalarda namoyon bo‘ladi deb o‘ylaysiz?



    7. 2.3. Arxaik madaniyat mavzusi buyicha keyslar

      1. описание: http://scheglenko.school04.smoladmin.ru/images/keys.jpg



      2. Arxaik (ibtidoiy) madaniyat mavzusida

      3. KEYSLAR



    8. Muammoli vaziyat

    9. 1-vaziyat


    10. Ўлкамизда 100-40 минг йиллик тарихга эга бўлган ёдгорликлар топилди. Тешиктош ғоридан топилган 3 мингдан ортиқроқ тош қуроллар, 8-9 ёшлардаги неантертал боланинг суяк қолдиқлари, Зараутсой қоятошларидан битилган суратлар ўлка довруғини дунёга ёйди. Зараутсой қоятошларига қизил буёқларда ишланган сеҳрли ов маросимини тасвирловчи 200 га яқин сурат Марказий Осиё тасврий санъатининг илк намунаси саналади


















    19. O‘quv topshiriq



      1. Keys yuzasidan savollar

      1. Keys vaziyatning taxlili

      1. 1

      1. Mamlakatimizning tog‘li tumanlarida keng tarqalgan qoyatosh tasvirlari ishlanish usuliga ko‘ra qanday turlarga bo‘linadi



      1. 2

      1. YUqoridagi misolda Zarautsoy qoyatoshlaridagi tasvir qanday usulda ishlangan?



      1. 3

      1. Quyidagi suratlarga e’tiboringizni qarating. Ularda xayvonlar tasviri Ibtidoiy madaniyatning o‘ziga xos shakli sifatida ifoda etilgan





    21. 2-vaziyat


    22. описание: nask_2




























    36. O‘quv topshiriq



      1. Keys yuzasidan savollar

      1. Keys vaziyatning taxlili

      1. 1

      1. YUqoridagi suratlarda qoyatosh tasvirlari qaysi usulda ishlangan?



      1. 2

      1. Ularni tahlil qilib bering?







    39. 3-vaziyat


    40. 1985 йилда Фарғона водийсининг Хайдаркон қишлоғи яқинидаги Селунғур ғорида энг қадимги одамнинг палиеолит манзилгохи топилди.Тадқиқотчилар Хулосаси бўйича мазкур топилма эрамиздан аввалги 1.5 миллион йилга тақалади.Бу ердан суяк бўлаклари ва мехнат қуроллари топилди.Бу эса Ўзбекистон ҳудуди энг қадимги одам шаклланган минтақалардан бири деган фикрни исботлади














    47. O‘quv topshiriq



      1. Keys yuzasidan savollar

      1. Keys vaziyatning taxlili

      1. 1

      1. Ibtidoiy madaniyat namunalarini olimlar qanday ma’lumotlar asosida o‘rganadilar?



      1. 2

      1. Etnografiyaning ibtidoiy madaniyatdagi o‘rnini tahlil qiling?





    49. 4-vaziyat


    50. Ибтидоий одамлар табиатдаги турли ходисаларнинг сабабларини тушуна олмаган,улар ходисалар негизида сирли ғайри табиий кучлар яширинган деб тушунишган ва шу ғайри табиий кучларга эътиқод қилишган. Ибтидоий одамларнинг тирикчилик илинжида турли минтақаларга тарқалиши табиат,шароит,ва турмуш тарзининг хилма-хиллиги турли эътиқодларнинг пайдо бўлишига сабаб бўлган,хамда улар билан боғлиқ маросим ва аъналар шаклланган














    57. O‘quv topshiriq



      1. Keys yuzasidan savollar

      1. Keys vaziyatning taxlili

      1. 1

      1. Ibtidoiy e’tiqodning qanday shakllarini bilasiz?



      1. 2

      1. Xayvonlarni ovlash marosimi qanday amalga oshirilgan,uni izohlang?



      1. 3

      1. Mazkur vaziyatni qanday baholaysiz ibtidoiy odamlar uni qanday amalga oshirganlar?





    59. Jadvalni to‘ldiring



      1. Vaziyat turi

      1. Vaziyatning kelib chiqish sabablari

      1. Mazkur vaziyatda Siz qanday qaror qabul qilasiz













    62. 5-vaziyat


    63. Неолит даврида (мил. ав. 6-4 минг йилликлар) ўзлаштириш хўжалигидан ишлаб чиқариш хўжалигига, деҳкончилик ва чорвачиликка ўтиш даври бўлди. У “неолит давридаги техникавий инқилоб” тушунчасига бирлаштирилган қўйидаги хусусиятларини ифода этди. Жумладан, тошдан меҳнат қуролллари ясашнинг янги усуллари шаклланди, деҳқончилик ва уй чорвачилиги вужудга келди, уйсозлик ривожланади, ҳунармандчилик ишлаб чиқариши ривожланди, ҳаётнинг янги ижтимоий тартиби - уруғчилик жамияти юзага келди
















    71. O‘quv topshiriq



      1. Keys yuzasidan savollar

      1. Keys vaziyatning taxlili

      1. 1

      1. Mehnat qurollarining keyingi takomillashuv bosqichlarini izohlab bering?



      1. 2

      1. Mehnat qurollari takomillashuvi qanday yangiliklarni yoki faoliyat turlarini keltirib chiqargan?



      1. 3

      1. Ularni tizimli shaklda ko‘rsatib bering?





    73. 6-vaziyat


    74. Ўзбекистон Республикаси ФАнинг Ўзбекистон тарихи музейи нафакат Ўзбекистонда балки бутун Марказий Осиё минтақасида энг кекса ва йирик илмий-маърифий муассасалардан бири ҳисобланади.

      У ташкил этилгандан буён кенг миқёсда илмий-тадқиқот ишлари олиб борилиши , археологик қазилмалар ва этнография саҳифалари ўтказилиши, олимлар ва кадимги буюмларни йигувчиларнинг асори-атиқаларни такдим этишлари, аҳолидан сотиб олишлари натижасида музей жамғармаларида 250мингдан ортиқ ашёлар тўп ланган. Шу жумладан 60минг археологик буюмлари бўлиб, улар энг кадимги, антик ва ўрта аср давридаги Ўзбекистон худудида кишилик жамиятининг юзага келиши ва ривожланиши боскичларини тавсифловчи 312та коллекциялардан иборат















    82. O‘quv topshiriq



      1. Keys yuzasidan savollar

      1. Keys vaziyatning taxlili

      1. 1

      1. Respublikamizda mavjud muzeylar hakidan qanday ma’lumotga egasiz?



      1. 2

      1. Ibtidoiy madaniyat namunalarini kaerlardan topishimiz mumkin?



      1. 3

      1. Ibtidoiy madaniyat hakida muzeylardagi kanday buyumlar yoki kolleksiyalar bizga kerakli ma’lumotlarni bera oladi?



      Yüklə 3,2 Mb.

      Dostları ilə paylaş:
    • 1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17



    Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
    rəhbərliyinə müraciət
        Ana səhifə
    Psixologiya