Magistratura məRKƏZİ Əlyazması hüququnda
Yüklə 0,59 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Cədvəl 2.4 Etilenə görə məhsuldarlığı 300 min t/il olan piroliz qurğusunda alınan məhsulların çıxarı Göstəricilər
- Cədvəl 2.5
- TULLANTI QAZLARIN (SO 2 , NO 2 , N 2 O) ƏTRAF MÜHİTƏ ZƏRƏRLİ
42
Etilenə görə məhsuldarlığı 300 min t/il olan piroliz qurğusunda alınan məhsulların çıxarı Göstəricilər Etanın pirolizi Propanın pirolizi Benzinin pirolizi Qazoylun pirolizi Xammala görə məhsulun çıxarı, %
Etilen Hidrogen
Quru qaz ( CH 4 + C
2 H 6 )
C 3 fraksiyası C 4
Yüngül yağ (200ºC -dək) Ağır yağ Xammala görə
məhsuldarlığı, min t/l
77,7
5,4
8,5 –
– –
–
390
42,1 1,5
25,8
22,1
– –
–
710
33,7 1,1
17,2
15,5
8,7 18,2
5,6
890
25,6 1,1
12,2
10,5
5,5 24,5
20,5
1170 Müasir borulu sobaların konstruksiyasının təkmilləşdirilməsi reaksiya müddətinin 2 saniyədən 0,25÷0,40 saniyəyə qədər azaltmağa və temperaturu 840−870ºC-dək artırmağa imkan verir. Boruların səthini artırmaq üçün (vahid reaksiya həcminə uyğun gələn səth) çox axınlı (4-6 paralel axınlı) sobalardan istifadə edilir. Qısa vaxt ərzində planvari reaksiya həcmi reaksiyanın gedib qaytarmasını təmin etməlidir. Buna iki tərəfdən işıqlandırılan bir və iki cərgəli ekranı olan panel odluqlu sobalarda ilanvarı boruları müntəzəm qızdırmaqla nail olmaq olar. Müasir piroliz sobalarında borular şaquli yerləşdirilir ki, bu da sobanın yığcam olmasını təmin edir. Sobaya xammal dörd axınla verilir, boruların diametri 102 mm olur. Xammala görə sobanın məhsuldarlığı 7-8 t/saat olur.
43
Benzin (75% ilk distillə benzini, 25% rafinet) və kerosin-qazoyl fraksiyasının pirolizindən alınan maye məhsulların bəzi xassələri: Göstəricilər Benzinin pirolizi Kerosin-qazoyl fraksiyasının Sıxlığı, kq/m 3
Fraksiya tərkibi, % kütlə q.b –70ºC 70 – 130ºC 130 – 190ºC 190 – 250ºC > 250ºC > 350ºC > 450ºC Element tərkibi, % (kütlə) C
H S
Aromatik karbohidrogenlərin miqdarı, % (kütlə), qatrana görə
Toluol Ksilollar və etilbenzol Maye məhsulların xammala görə çıxarı, % (kütlə) 850-885 70-85
12,0
50,0 19,1
5,5 13,4
4,3 –
89-90 10-11
0,1
27,5 (6,3) 18,3 (4,2) 9,2 (2,1)
23,0 930-960 70-86
5,0
21,5 17,5
18,2 37,8
– –
90,8 8,7
0,56-0,60
10,9 (4,5) 7,9 (3,2) 3,8 (1,6)
41,0 44
TULLANTILARIN ƏTRAF MÜHİTƏ ZƏRƏRLI TƏSİRİNİN EKOLOJİ-İQTİSADİ QİYMƏTLƏNDİRİLMƏSİ 3.1. XAM NEFTİN EMALI PROSESİNDƏ YARANAN TULLANTI QAZLARIN (SO 2 , NO 2 , N 2 O) ƏTRAF MÜHİTƏ ZƏRƏRLİ TƏSİRİ VƏ TULLANTILARIN AZALDILMASI ÜSULLARI
Müxtəlif texnoloji qurğuları olan yüksək məhsullar (ildə 12-18 milyon ton) istehsal edən müasir neft emalı zavodlarında atmosfer və su mənbələrinin neft məhsulları ilə çirklənməsinin azaldılması üçün bir sıra məqsədli kompleks tədbirlər görmək lazımdır. Zavodların əksəriyyətində kükürdlü neftlər emal olunur. Destruktiv proseslər də daxil olmaqla neftin dərin emal zamanı 8-10%-ə qədər karbohidrogen qazları alınır. Hidrotəmizləmə və hidrokrekinq qurğularında alınan qazların tərkibi isə hidrogen-sulfidlə zəngin olur. Hidrogen-sulfidi kükürd almaq məqsədi ilə Klaus qurğusunda yandırdıqda müəyyən miqdarda kükürd SO 2
şəklində atmosferə gedir. Distillə məhsulları hidrogenlə təmizlənib sabitləşdirildikdən sonra onun tərkibində kükürd olmur. Kükürdlü birləşmələr isə neft qalıqlarının tərkibində cəmlənir. Bu qalıqlar nadir haallarda kükürdsüzləşdirilir. Ona görə də bundan qazan yanacağı kimi istifadə etdildikdə alınan tüstü qazlarının tərkibində SO 2 –nin miqdarı daha çox olur ki, bu da ətraf mühitin ekologiyasına çox mənfi təsir göstərir. Termiki və katalitik krekinq qurğularında xammal kimi ağır distillat və ya qalıqlardan istifadə edilir ki, neftlərdə olan kükürdün 40-70 %-i bu məhsullarda cəmlənir. Ona görə də destruktiv proseslərdə kükürdlü neft qalıqları emal edildikdə alınan məhsulların tərkibində kükürdün miqdarı ilk distillə qurğularında alınan məhsulların tərkibindəki kükürddən çox olur. Katalitik krekinq qurğularında işlədilən alümosilikat katalizatorları regenerə edildikdə alınan tüstü qazlarının tərkibində də kükürd qazı (SO 2 ) olur və yaxud termiki krekinq qurğularında alınan artıq qazlar məşəllərdə yandırılaraq yenə də Yüklə 0,59 Mb. Dostları ilə paylaş:
|