Cədvəl 3.3.
Regionlar üzrə cəlb olunmu əmanətlər
|
|
|
11.01.2016
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
min manat,
|
|
|
|
|
|
|
|
ondan
|
|
Tələb olunanadək əmanətlər
|
|
|
Müddətli əmanətlər
|
|
|
|
Regionların adı
|
Cəmi
|
orta %
|
milli valyutada
|
|
|
xarici valyutada
|
milli valyutada
|
xarici valyutada
|
milli valyutada
|
xarici valyutada
|
|
|
dərəcəsi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
məbləğ
|
orta %
dərəcəsi
|
|
məbləğ
|
orta %
|
məbləğ
|
orta %
|
məbləğ
|
orta %
|
məbləğ
|
orta %
|
məbləğ
|
orta %
|
|
|
|
|
|
|
|
dərəcəsi
|
dərəcəsi
|
dərəcəsi
|
dərəcəsi
|
dərəcəsi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Azərbaycan Respublikası
|
|
7413111,1
|
4,9
|
1397611,4
|
6,6
|
6015499,7
|
4,5
|
928556,6
|
0,0
|
3973356,6
|
0,2
|
469054,8
|
10,4
|
2042143,1
|
6,6
|
|
|
|
|
o cümlədən:
|
|
|
|
|
6,8
|
|
|
4,5
|
|
0,1
|
|
0,2
|
|
9,8
|
|
6,7
|
|
|
Bakı şəhəri
|
|
6922747,3
|
4,9
|
1142346,4
|
5780400,9
|
796667,7
|
3928079,7
|
345678,7
|
1852321,2
|
|
|
Abşeron iqtisadi rayonu
|
|
162417,8
|
5,8
|
59945,4
|
8,1
|
102472,4
|
4,4
|
19872,2
|
0,0
|
14568,7
|
0,0
|
40073,2
|
12,1
|
87903,7
|
5,1
|
|
|
Aran iqtisadi rayonu
|
|
76803,5
|
4,5
|
50512,7
|
4,4
|
|
26290,8
|
4,7
|
32535,3
|
0,0
|
5128,5
|
0,0
|
17977,4
|
12,2
|
21162,3
|
5,9
|
|
|
Dağlıq Şirvan iqtisadi rayonu
|
|
13652,6
|
5,1
|
7619,5
|
4,3
|
|
6033,1
|
6,2
|
4847,6
|
0,0
|
615,6
|
0,0
|
2771,9
|
11,8
|
5417,5
|
6,9
|
|
|
Gəncə-Qazax iqtisadi rayonu
|
|
99842,4
|
5,7
|
53507,7
|
6,2
|
|
46334,7
|
5,1
|
26000,1
|
0,0
|
7087,9
|
0,0
|
27507,6
|
12,1
|
39246,8
|
6,0
|
|
|
Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonu
|
|
28299,5
|
5,5
|
15253,0
|
6,2
|
|
13046,5
|
4,7
|
7341,2
|
0,0
|
2353,8
|
0,0
|
7911,8
|
11,9
|
10692,7
|
5,8
|
|
|
Lənkəran iqtisadi rayonu
|
|
37194,2
|
6,4
|
23845,7
|
6,9
|
|
13348,5
|
5,3
|
10628,4
|
0,0
|
2908,8
|
0,0
|
13217,3
|
12,5
|
10439,7
|
6,8
|
|
|
Şəki-Zaqatala iqtisadi rayonu
|
|
28402,3
|
4,4
|
16923,1
|
4,4
|
|
11479,2
|
4,5
|
10695,2
|
0,0
|
3162,7
|
0,0
|
6227,9
|
11,9
|
8316,5
|
6,2
|
|
|
Yuxarı Qarabağ iqtisadi rayonu
|
|
8100,8
|
3,8
|
6383,0
|
3,6
|
|
1717,8
|
4,5
|
4487,9
|
0,0
|
518,4
|
0,0
|
1895,1
|
12,0
|
1199,4
|
6,4
|
|
|
Kəlbəcər-Laçın iqtisadi rayonu
|
|
294,1
|
9,4
|
63,4
|
11,7
|
|
230,7
|
8,8
|
9,1
|
0,0
|
1,9
|
0,0
|
54,3
|
0,0
|
228,8
|
8,8
|
|
|
Naxçıvan iqtisadi rayonu
|
|
35356,6
|
3,0
|
21211,5
|
3,1
|
|
14145,1
|
2,8
|
15471,9
|
0,0
|
8930,6
|
0,0
|
5739,6
|
11,6
|
5214,5
|
7,6
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Mənbə: Azərbaycan Rspublikasının Mərkəzi Bank
İqtisadi rayonlarda cəlb olunan əmanətlərin hərəkətini cədvəldən göründüyü kimi uzun müddətli əmanətlər tələb olunan əmanətlərdən yüksək dərəcə ilə fərqlənir, bu da ondan asılıdır ki, regionda əhalinin pula olan tələbatı aşağı səviyyədədir və iqtisadi rayonlar üzrə ayrılan vəsait Abşeron iqtisadi rayonunda (5,8%), Gəncə-Qazax iqtisadi rayonunda (5,7%), Lənkəran iqtisadi rayonunda (6,4%) və Kəlbəcər-Laçın iqtisadi rayonunda (9,4) yuxarı faiz göstəricisi ilə fərqlənir. (1)
Ölkəmizin daxili sabitliyi, əlverişli biznes imkanları və investisiya mühiti, həmçinin investorlar üçün tətbiq edilən müxtəlif növ güzəştlər, mövcud təbii və əmək resursları potensialı investorların ölkəyə maraq göstərməsində mühüm amillər olmuşdur. Ötən 12 il ərzində respublikamıza 200 milyard sərmayə qoyuluşları həyata keçirilmişdir. Bununla ölkədə 1 milyon 500 min yeni iş yerləri açılmış, məhsul istehsalı, əhalinin məşğulluq səviyyəsi, gəlirləri artmış, bir sözlə rifah halı yüksəlmişdir.
Regionların sosial iqtisadi inkişafın nəticəsində sosial sanələrin həlli, qiymətlərə nəzarət, iqtisadi islahatların aparılması 2018- ci ilə qədər müsbət nəticələrin əldə olunmasına gətirib çıxaracaq. 2016-cı il iqtisadi islahatlar ili olmuşdur. Həyata keçirilən islahatların əsas məqsədi Azərbaycan iqtisadiyyatının dünyanın aparıcı ölkələrinin iqtisadiyyatlarından fərqlənməsdir. Belə islahatların həyata keçirilməsi Azərbaycanın və onun regionlarının davamlı inkişafının təmin olunmasına gətirib çıxarır. (4)
3.2.Qiymətlər sisteminin iqtisadi inkişaf strategiyası.
Qiymət mexanizmi iqtisadi rıçaqlardan biri olub bütövlükdə iqtisadi mexanizmin formalaşdırılmasında və fəaliyyətində xüsusi rol oynayır. Qiymət sisteminin elə qurulmalıdır ki, iqtisadi siyasətin mərkəzi nöqtələrindən biri olsun.
Qiymət sistemi iqtisadi və sosial inkişafa mənfi və müsbət təsir edə bilər. Bu asılıdır qiymət mexanizminin düzgün təşkilindən onun istiqamətlərindən və təsir mexanizmindən asılıdır. Qiymət stimullaşdırıcı xarakterə malik olmaqla bərabər, iqtisadi münasibətlərin düzgün qurulmasında ən zəruri iqtisadi rıçaqlardan biri olmalıdır.Iqtisadi cəhətdən normal inkişaf edən ölkələrdə bu belədir. Çünki qiymətin ən vacib başlıca funksiyalarından biri məhz onun stimullaşdırıcı xarakterə malik olmasıdır. Müasir dövrdə qiymət sistemi bazar iqtisadiyyatının əsas atributlarından olmaqla bərabər təkmilləşdirilməli və inkişaf etməlidir.
Xüsusiləşmə istiqamətində mülkiyyət münasibətlərinin təkmilləşdirilməsi və azad saibkarlığın inkişafı ilə əlaqədar tələb-təklif prinsipi əsasında bu qiymətlərin formalaşması üçün geniş şərait yaranır və bu istiqamətdə yeni qiymət formaları fəaliyyət göstərir. Bazar münasibətlərini ifadə edən qiymətlər əmtəə mübadiləsinin əsas formalarından biri olmalıdır.
Bazar münasibətlərinin genişlənməsi isə özlüyündə sərbəst bazar qiymətlərinin fəaliyyəti üçün geniş imkanlar açır. Sərbəst qiymətlərin fəaliyyət göstərdiyi bazar iqtisadiyyatına keçdikcə istehsalçıların əsas hissəsi təsərrüfat fəaliyyətində sərbəstliyə malik olmaqla istehlak əmtəələrindən istifadə də tam müstəqil olacaqdır. Onlar müstəqil surətdə istehsal planlarını və satılmaq üçün əmtəəlik məhsulun həcmini qiymətləndirməklə, tələb-təklif əsasında qiymətlərin səviyyəsini sərbəst həll edəcəkdir. Sərbəst qiymətlər bazar iqtisadiyyatı şəraitində geniş meydan açmaqla əmtəə mübadiləsinin əsas formalarından biri olmalıdır. Sərbəst qiymət növlərindən biri məlum olduğu kimi müqavilə qiymətləridir. Müqavilə qiymətləri konkret iqtisadi vəziyyətdən, istehsal subyektlərinin təsərrüfat fəaliyyətini yekunlaşdıran, dövlət iqtisadi münasibətlərinin xarakterindən və təsərrüfatlar arası iqtisadi əlaqələrin vəziyyətindən asılı olaraq qarşılıqlı mənafe əsasında çox çevik bir formada dəyişən və təkmilləşən qiymət formasıdır.
Iqtisadiyyatının bütün sahələrində müqavilə qiymətlərinin fəaliyyətinə geniş yer verilməlidir. O, azad iqtisadi münasibətlərin ifadəçisi kimi milli bazar iqtisadiyyatımıza böyük təkan verməlidir. Xüsusilə yeni təsərrüfat formalarının meydana gəldiyi, çoxukladlı iqtisadiyyata keçidin real surətdə formalaşdığı kənd təsərrüfatında mübadilənin bu formasının geniş tətbiqinə böyük ehtiyac vardır. Aqrar münasibətlərin yeni əsasda formalaşması, kənddə icarə münasibətlərinin inkişafı və fermer-kəndli təsərrüfatının reallaşdığı bir şəraitdə, təsərrüfatlar arası müqavilə münasibətlərinin, o cümlədən müqavilə qiymətləri əsasında əmtəə mübadiləsinə böyük zərurət doğurur.
2015-ci ildə də pul siyasətinə dair qərarların qəbulu zamanı pul siyasətinin həyata keçirilməsi şəraiti və qiymət sabitliyinə nail olma perspektivləri nəzərə alınır.İl ərzində pul siyasəti iqtisadi tsikldəki meyillər və pul təklifinin dinamikası, qiymət və maliyyə sabitliyi hədəfləri nəzərə alınır.İnflyasiyanın məqbul səviyyədə olduğunu nəzərə almaqla qeyri-neft sektorunda iqtisadi artıma maliyyə dəstəyini gücləndirməklə, kredit faizlərinin enməsini sürətləndirməklə investisiyaları stimullaşdırmaq lazımdır. Kiçik və orta biznesin maliyyələşməsinin və əhalinin ipoteka kreditləşməsinin optimallaşmasına monetar siyasətin həyata keçirilməsi məqsədilə 13 iyul 2015-ci il tarixindən etibarən Mərkəzi Bankın uçot dərəcəsi 3.5%-dən3%-ə endirilmişdir. Faiz dəhlizinin digər parametrlərində isə dəyişiklik edilməmişdir. Beləki, dəhlizin yuxarı həddi 5%, aşağı həddi isə 0.1% səviyyəsində saxlanılmışdır. Mərkəzi Bankın pul siyasəti qərarları bank sektorunda faiz dərəcələrinin dəyişiminətəsir göstərən amillərdən biri olmuşdur. İl ərzində manatla ümumi kreditlər üzrə faiz dərəcəsi 0.1 faiz bəndi, hüquqi şəxslərə isə kreditlər üzrə faiz dərəcələri 1.6 faiz bəndi aşağı düşmüşdür. Əmanətlər üzrə isə faiz dərəcələri il ərzində 0.5 faiz bəndi azalmışdır.
Dostları ilə paylaş: |