MahirəNərimanqızı



Yüklə 5,95 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə136/219
tarix17.09.2017
ölçüsü5,95 Mb.
#20
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   219

www.elmler.net

 - 


Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

              Ümumi psixologiya. Psixologiya

 

176 



176 

canlılığı,  öz  üzərində  iĢləmək  arzusu  kimi  ümumi  psixoloji 

Ģərtlər  də  mövcuddur.  Ġnadkarlıq,  özündənrazılıq,  lovğalıq 

kimi xüsusiyyətlər nümunənin təsirinə mane olur. 

               

                 Özünü yoxlamaq üçün sual və tapĢırıqlar 



       

1.

 



Xarakter nəyə deyilir? 

2.

 



Xarakter əlamətləri dedikdə nəyi baĢa düĢünüz? 

3.

 



Ġnsanın  baĢqalarına,  özünə,  əməyə,  əĢyalara 

münasibətdə  ifadə  olunan  xarakter  əlamətlərini 

sadalayın. 

4.

 



Xarakter haqqında təlimlər tarixindən danıĢın. 

5.

 



Xarakter və Ģəxsiyyətin əlaqəsini Ģərh edin. 

6.

 



Ġnsan xarakteri necə formalaĢır? 

  

 



Referat,məruzə və müstəqil tədqiqat üçün 

mövzular 

1.

 

Xarakter həyatda qazanılan davranıĢ forması kimi. 



2.

 

Əsas xarakter əlamətləri. 



3.

 

Xarakterin aksentüasiyası. 



4.

 

Xarakterin formalaĢmasına  təsir edən amillər.          

 

 

Ədəbiyyat 



 

Bayramov  Ə.S.,  Əlizadə  Ə.Ə.  Psixologiya.-  Bakı, 

2002,səh.465-477. 



Məhərrəmov  M.C.  Məktəblilərin  xarakterini  tərbiyə 

etmək haqqında.-Bakı,1967 



Kovalev  A.Q.  Psixoloqiə  liçnosti.  -  M.,  1970,  s.206-

233. 


Levitov N.D. Psixoloqiə xaraktera.- M.,1969. 

Liçko  E.N.  Psixopatii  i  aksentuaüii  xaraktera  u 

podrostkov. - L.,1983 




www.elmler.net

 - 


Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

Ümumi psixologiya.

 

Psixologiya

 

 



177 

177 


177 

177 


177 

177 


177 

177 


177 

Psixoloqiə liçnosti. Tekstı. - M.,1982. 



RubinĢteyn S.L. Osnovı obĢey psixoloqii. V 2.t.-t. II, 

M., 1989, s. 211-235.  




www.elmler.net

 - 


Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

              Ümumi psixologiya. Psixologiya

 

178 



178 

  

17-ci  F Ə S Ġ L 

 

Q A B Ġ L Ġ Y Y Ə T L Ə R 

 

Q ı s a   x ü l a s ə 

 

Qabiliyyətlər  haqqında  anlayıĢ.  Qabiliyyətlər  və  onların 

insan  həyatında  rolu.  Qabiliyyət  insanın  hər  hansı  bir  fəaliyyət 

sahəsi  üçün  daha  çox  yararlı  olduğunu  göstərən  fərdi-psixi  xassə 

kimi.  Qabiliyyətlərin  bilik,  bacarıq  və  vərdiĢlərlə  vəhdəti. 

Qabiliyyət və istedad.  

Qabiliyyətlərin  keyfiyyət  və  kəmiyyət  xarakteristikası. 

Qabiliyyətlərin  keyfiyyət  xarakteristikası,  onun  əsas  göstəriciləri. 

Qabiliyyətlərin kəmiyyət baxımından xarakteristikası və ölçülməsi. 

Xronoloji yaĢ və ağıl yaĢı. 



Qabiliyyətlərin quruluĢu. Qabiliyyətlər və fəaliyyət. Ümu-

mi  və  xüsusi  qabiliyyətlər.  Talant  qabiliyyətlərin  yüksək  inkiĢaf 

mərhələsi kimi. Talant və dahilik. 

Qabiliyyət  və  talantın  təbii  Ģərtləri.  Təbii  imkanlar  və 

qabiliyyət. Qabiliyyətlər və irsiyyət. 



Qabiliyyətlərin formalaĢması və inkiĢafı. Qabiliyyətlər və 

təlim. Qabiliyyətlər və maraqlar. Qabiliyyətlərin inkiĢafı. 

 

 

V. 17.1Qabiliyyətlər haqqında anlayıĢ 



 

Həyatda biz tez-tez belə hallarla rastlaĢırıq: eyni yaĢda 

olan  və  eyni  sinifdə  oxuyan  uĢaqlara  eyni  bir  iĢin  icrası 

tapĢırılır.  Onlar  üçün  tam  eyni  olan  iĢ  Ģəraiti  yaradılır.  Buna 

baxmayaraq  onlardan  bəziləri  həmin  tapĢırığı  çətinlik 

çəkmədən  yerinə  yetirdiyi  halda,  baĢqaları  çətinlik  çəkir. 

Onların  həmin  iĢi  yerinə  yetirmələrindəki  bu  cür  fərqi  haqlı 



www.elmler.net

 - 


Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

Ümumi psixologiya.

 

Psixologiya

 

 



179 

179 


179 

179 


179 

179 


179 

179 


179 

olaraq uĢaqların qabiliyyətləri ilə izah edirlər. Təcrübə göstərir 

ki, müvafiq qabiliyyətlərə malik olan insanlar bu sahədə zəruri 

bilik, bacarıq və vərdiĢlərə asanlıqla yiyələnir və əldə etdikləri 

nəticələrin səmərəliliyinə görə fərqlənirlər. Məhz buna görə də 

insanda  müvafiq  qabiliyyətlərin  olması  onun  həyat  və 

fəaliyyətində  mühüm  rol  oynayır,  onun  daha  çox  hansı 

fəaliyyət sahəsi üçün yararlı olduğunu söyləməyə imkan verir. 

Bu  cəhəti  nəzərə  alaraq  qabiliyyətə  belə  tərif  vermək 

mümkündür:  insanın   hər  hansı  bir  və  ya  bir  neçə  fəaliyyət 



sahəsi üçün daha çox yararlı olduğunu göstərən fərdi psixi 

xassəyə qabiliyyət  deyilir. 

Tərifdən  göründüyü  kimi,  «qabiliyyət»  anlayıĢı 

altında  hər  insanın  hansı  bir  və  ya  bir  neçə  fəaliyyətin 

müvəffəqiyyətlə icrası  üçün Ģərt olan fərdi-psixi xassəsi baĢa 

düĢülür. Bu cür yanaĢma tərzi psixologiyada uzun müddətdən 

bəri qəbul olunmuĢdur. Bununla belə bu cür yanaĢma tərzi bir 

çox  müəlliflər  tərəfindən  müxtəlif  Ģəkildə  Ģərh  olunmuĢdur. 

Bu  sahədə  özünü  göstərən  yanaĢma  tərzlərinin  psixoloji 

ədəbiyyatda üç variantı qeyd olunur. Birinci  halda qabiliyyət 

anlayıĢı  altında  mümkün  olan  bütün  psixi  proses  və  halların 

məzmununu baĢa düĢürlər. Bu cür yanaĢma tərzi «qabiliyyət» 

anlayıĢının ən geniĢ və qədim Ģərhindən ibarətdir. Hazırda bu 

cür yanaĢma tərzindən demək olar ki, istifadə olunmur. 

Ġkinci  yanaĢma  tərzinə  görə  qabiliyyətlər  insanın 

müxtəlif  fəaliyyət  növlərinin  müvəffəqiyyətlə  icrasını  təmin 

edən  ümumi  və  xüsusi  bilik,  bacarıq  və  vərdiĢlərin  yüksək 

inkiĢaf  səviyyəsindən  ibarətdir.  Bu  cür  yanaĢma  tərzi 

psixologiyada XVIII-XIX əsrlərdə meydana gəlmiĢ və müasir 

dövrdə də özünü göstərir. 

Üçüncü yanaĢma tərzinə gəldikdə, bu yanaĢma tərzinə 

görə qabiliyyətləri bilik,  bacarıq və vərdiĢlərlə eyniləĢdirmək 

olmaz.  O  (qabiliyyətlər)  həmin  bilik,  bacarıq  və  vərdiĢlərə 

surətlə    yiyələnməyi,  təcrübədə  onlardan  səmərəli  istifadə 

etməyi  təmin  edir.  Üçüncü  yanaĢma  tərzi  müasir 




Yüklə 5,95 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   219




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə