MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

              Ümumi psixologiya. Psixologiya

 

214 

214 

aĢağıdakı  Ģəkildə  qruplaĢdırmaq  olar:  təşkiledici,  prosedur, 

qiymətləndirici, eləcə də faktların toplanması və işlənməsi ilə 

bağlı  metodlar.  Təşkiledici  metodlara  məqsəd,  məzmun, 

aparılan  tədqiqatın  strukturu  və  təĢkili,  onların  tərkibi  və 

hazırlıq  aiddir.  Prosedur  metodlara  bütövlükdə  aparılacaq 

tədqiqatın, eləcə də onun hissələrinin həyata keçirilmə forması 

aiddir.  Qiymətləndirici  metodlara  tədqiqatın  nəticələrinin 

psixoloji-pedaqoji 

qiymətləndirilməsi 

yolları 

daxildir. 

Faktların  toplanması  və  iĢlənməsi  üçün  tətbiq  olunan 

metodların  köməyi  ilə  yoxlanılanlar  haqqında  zəruri 

məlumatlar əldə  edilir. Əldə edilmiĢ faktların iĢlənməsi üçün 

tətbiq olunan metodların köməyi ilə müvafiq nəzəri və praktik 

psixoloji-pedaqoji  nəticələr  və tövsiyyələr irəli  sürmək müm-

kün olur. 

Qeyd  etdiyimiz  tədqiqat  xarakteri  daĢıyan  metodlarla 

yanaĢı  elə  metodlar  da  vardır  ki,  onların  köməyi  ilə  uĢaqlara 

birbaĢa praktik psixoloji-pedaqoji təsir göstərmək olur. Bu cür 

metodlara  psixoloji  məsləhət  və  korreksiyanı  aid  etmək  olar. 

Psixoloji  məsləhət  adi  söhbət  Ģəklində  Ģagirdlə,  onun 

valideynləri  və  ya  onun  təlim-tərbiyəsi  ilə  məĢğul  olan 

adamlarla  aparıla  bilər.  Psixoloji  məsləhətdən  fərqli  olaraq 

psixokorreksiyanın  köməyi  ilə  psixoloq  maraqlandığı  Ģəxsə 

bilavasitə psixoloji-pedaqoji təsir göstərir. 

Pedaqoji  psixologiyada  eksperiment  metoduna  xüsusi 

yer  verilir.  Əldə  edilmiĢ  nəticələrin  taleyi  və  səmərəliliyi  

psixoloji-pedaqoji  eksperimentin  düzgün  təĢkili  və  aparıl-

masından  asılıdır.  Psixoloji-pedaqoji  eksperimentin  nəticə-

sinin  etibarlılığı  üçün  bir  sıra  Ģərtlərə  əməl  olunmalıdır.  Hər 

Ģeydən  əvvəl,  nəticələrdə  səhvlərə  yol  verməmək  üçün 

eksperimentin təĢkili məntiqi əvvəlcədən düĢünülməlidir. 

Psixoloji-pedaqoji tədqiqatın aparılmasına verilən ikinci 

xüsusi  tələb  testlər  və  digər  psixodiaqnostik  metodlarla 

bağlıdır.  Onlar  kifayət  qədər  yoxlanmalı  və  uĢaqların  yaĢına 

uyğunlaĢdırılmalıdır. 

 

---

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

Ümumi psixologiya.

 

Psixologiya

 

 

215 

215 

215 

215 

215 

215 

215 

215 

215 

Özünü yoxlamaq üçün sual və tapĢırıqlar 

 

1.

 

YaĢ psixologiyası nəyi öyrənir? 

2.

 

Pedaqoji psixologiyanın predmetini nə təĢkil edir? 

3.

 

YaĢ  psixologiyasının  əsas  bölmələri  və  vəzifələri 

hansılardır? 

4.

 

Psixi  inkiĢafın  hansı  yaĢ  dövrləri  vardır?  Bunları 

hansı prinsipə əsasən müəyyənləĢdirmiĢlər? 

5.

 

Pedaqoji psixologiyanın əsas bölmələri hansılardır? 

6.

 

Pedaqoji psixologiyanın vəzifələri hansılardır? 

7.

 

YaĢ 

və 

pedaqoji 

psixologiyanın 

tədqiqat 

metodlarından danıĢın. 

 

 

Referat, məruzə və müstəqil tədqiqiat üçün mövzular 

 

1.

 

Psixologiyada psixi inkiĢaf problemi. 

2.

 

YaĢ psixologiyasının inkiĢaf tarixindən. 

3.

 

Pedaqoji psixologiyanın inkiĢaf tarixindən. 

4.

 

Müasir pedaqoji psixologiyanın əsas problemləri. 

 

Ədəbiyyat 

Qədirov Ə.Ə.  YaĢ psixologiyası. – Bakı, 2002, səh. 21-

38. 

Həmzəyev  M.Ə.  Pedaqoji  psixologiya.  –  Bakı,  1991, 

səh.5-24 

Abramova Q.S. Vozrastnaə psixoloqiə. – M., 1999 

 

Aseev V.Q. Vozrastnaə  psixoloqiə.  Ġrkutsk, 1989, s.32-

50 

Vozrastnaə psixoloqiə. Xrestomatiə. – M., 2001, s.11-61 

Vozrastnaə i pedaqoqiçeskaə psixoloqiə./ Pod red M.V. 

Qamezo i dr. s.10-13;27-46 

Leontğev A.N. Problemı razvitiə psixiki. – M., 1981, s. 

---

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

              Ümumi psixologiya. Psixologiya

 

216 

216 

538-557 

---

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

Ümumi psixologiya.

 

Psixologiya

 

 

217 

217 

217 

217 

217 

217 

217 

217 

217 

19-cu  FƏSĠL 

MƏKTƏBƏ DAXĠL OLANADƏK UġAĞIN 

PSĠXĠ ĠNKĠġAFI 

 

 

Qısa xülasə 

 

Körpəlik  və  erkən  uĢaqlıq  dövrünün  xüsusiyyətəri.  Yeni 

doğulmuĢ  uĢaq.  ġərtsiz  reflekslər.  Ġlk  Ģərti  reflekslərin  yaranması. 

Körpənin  böyüklərlə  bilavasitə  -  emosional  ünsiyyəti.  Hərəki  fəallığın 

formalaĢmağa baĢlaması. Körpəlik dövründə psixi inkiĢafın xüsusiyyətləri. 

Erkən  uĢaqlıq  yaĢının  xarakteristikası.  Ġdrak  prosesləri  və  nitqin  inkiĢaf 

xüsusiyyətləri. Müstəqillik meylinin formalaĢması, 3 yaĢın böhranı. 

Bağça  yaĢı  dövrünün  psixoloji  xüsusiyyətləri.  Bağça  yaĢı  döv-

ründə  uĢaqların  ümumi  inkiĢafı.  UĢağın  psixi  inkiĢafında  oyunun  rolu. 

Bağça  yaĢı  dövründə  oyun  uĢağın  əsas  fəaliyyət  növü  kimi.  Ġdrak 

prosesləri  və  nitqin  inkiĢafı:  qavrayıĢ,  diqqət,  hafizənin,  təxəyyül  və 

təfəkkürün inkiĢaf xüsusiyyətləri. 

UĢağın  məktəbə  psixoloji  hazırlığı  Ģərtləri.  UĢağın  məktəbə 

psixoloji  hazırlığında  idrak  proseslərinin:  qavrayıĢ,  diqqət,  hafizənin, 

təxəyyül  və  nitqin  inkiĢaf  səviyyəsinin  rolu.  UĢaqda  idrak  maraqlarının, 

təlim motivlərinin, qabiliyyət və xarakter əlamətlərinin inkiĢafı. 

 

 

VI. 19.1. Körpəlik və erkən uĢaqlıq dövrünün xüsu-

siyyətləri 

 

Yeni  doğulmuĢ  uĢaq.  UĢaq  anadan  olarkən  yalnız  bir 

neçə: qida, müdafiə, tutmaq, robinzon, babin və s. kimi Ģərtsiz 

refleksə  malik  olur.  Bunlar  ətraf  aləmlə  ilkin  əlaqə  yaratmaq 

imkanı  verir.  Ġkinci  həftənin  axırlarında  uĢaqda  ilk  Ģərti 

refleks  yaranmağa  baĢlayır.  Üçüncü  ayın  sonunda  bütün 

---