MahirəNərimanqızı
Yüklə 5,95 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ĠnkiĢafetdirici bacarıq və vərdiĢlər
- Uşaqlara hüsn-rəğbət bəsləmək qabiliyyəti
- Müəllimin izah edə bilmək qabiliyyəti.
www.elmler.net -
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Ümumi psixologiya. Psixologiya
354 354 - Ģagirdlərin diqqətini səfərbərliyə almaq və onlarda təlimə və əməyə davamlı maraqlar yaratmaq; onları oxumağa öyrətmək; onları öz iĢ yerini hazırlamağa, kitabla, alətlərlə iĢləməyə alıĢdırmaq; - Ģagirdlərə əldə etdikləri nəzəri bilikləri təcrübəyə tətbiq etmək bacarığı aĢılamaq; - kollektivin inkiĢafına rəhbərlik etmək, Ģagirdlərin kollektivdə öz güclərini düzgün tətbiq etmələrinə rəhbərliyi bacarmaq; iĢləri dəqiq planlaĢdırmaq, ona nəzarət etmək və obyektiv olaraq qiymətləndirmək.
- tədris prosesində müĢahidə metodundan və müxtəlif məktəb təcrübələrindən istifadə etmək; - bütün tədris metodlarını yaĢ fiziologiyası, psixologiya, pedaqogika və məktəb gigiyenasının müasir nailiyyət və məlumatları əsasında tətbiq etmək; - təlim və fikri iĢ sisteminin formalaĢması prosesində Ģagirdlərin əqli fəaliyyətini idarə etmək; - təlim prosesində Ģagirdlərdən müstəqil təfəkkür tələb edən problem situasiya yaratmaq; - Ģagirdlərə əvvəllər əldə etdikləri bilikləri tətbiq etməyi, müqayisə və müstəqil əqlinəticə, fəal idrak fəaliyyəti tələb edən suallar vermək.
- elmi dünyagörüĢü, təbiət və əməyə düzgün münasibəti təĢəkkül etdirmək; - Ģagirdlərdə tədris fəaliyyətinə və elmə, məhsuldar əməyə və cəmiyyətin tələblərinə, öz Ģəxsi istiqamət və imkanlarına uyğun peĢəyə davamlı maraq aĢılamaq; - Ģagirdlərin yüksək əxlaqi ideallar ruhunda humanist, estetik və ideya-siyasi tərbiyəsini həyata keçirmək. Müəllimin bu cür pedaqoji bacarıq və vərdiĢləri onun ümumi bacarıqları ilə birlikdə pedaqoji fəaliyyəti müvəf- fəqiyyətlə həyata keçirməsinə imkan verir. Bu cür bacarıq və
www.elmler.net -
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Ümumi psixologiya. Psixologiya
355 355
355 355
355 355
355 355
355 vərdiĢlər pedaqoji fəaliyyət prosesində formalaĢmaqla yanaĢı, həmin fəaliyyətin səmərəli təĢkilini təmin edir. Pedaqoji baca- rıq və vərdiĢlər qabiliyyət səviyyəsinə yüksəldikdə pedaqoji fəaliyyətin müvəffəqiyyətlə icrası üçün əsas amilə çevrilir. Müəllimin təlim və tərbiyə prosesində yüksək gös- təricilər əldə etməsi onun pedaqoji qabiliyyətlərinin inki- Ģafından asılıdır. Pedaqoji qabiliyyətlərin inkiĢafı müəllimin Ģəxsiyyətində pedaqoji fəaliyyəti müvəffəqiyyətlə icra etmək üçün zəruri olan fərdi psixi xassələrin formalaĢmasına səbəb olur. Bütün pedaqoji qabiliyyətləri Ģərti olaraq üç qrupda birləĢdirmək olar: şəxsi qabiliyyətlər, didaktik qabiliyyətlər, təşkilatı-kommunikativ qabiliyyətlər. 1. Şəxsi pedaqoji qabiliyyətlər dedikdə, adətən, Ģəxsiyyətin xarakterik əlamət və keyfiyyətləri ilə bağlı olan qabiliyyətlər nəzərdə tutulur. Buraya uşaqlara hüsn-rəğbət
bilmək) və həmiĢə dərs zamanı şagirdlərlə iş aparmaq üçün optimal psixi vəziyyət yarada bilmək qabiliyyətlərini aid etmək olar. Uşaqlara hüsn-rəğbət bəsləmək qabiliyyəti pedaqoji qabiliyyətlərin strukturunda əsas “özəyi” təĢkil edir. Bu cür pedaqoji qabiliyyətlər anlayıĢı altında uĢaqlara qarĢı ağıllı məhəbbət və onlara bağlılıq, onlara qarĢı xeyirxah münasibət, onlarla ünsiyyətdə olmaq və iĢləmək arzusu və cəhdi baĢa düĢülür. Bu cür pedaqoji qabiliyyətə malik olan müəllim uĢaqlarla pedaqoji ünsiyyətdən, qəribə uĢaq aləminə daxil olmaqdan həzz alır, onlara qarĢı diqqətli, xeyirxah münasibət bəsləyir. Lakin bu münasibətlərin heç birinin ürəyiyum Ģaqlıq, güzəĢtə getmək, məsuliyyətsizlik səviyyəsinə enməsinə yol vermir. UĢaqlar həqiqi və ya süni münasibəti bir- birlərindən asanlıqla ayıra bilirlər. Onlar müəllimin özlərinə qarĢı həqiqi münasibətini hiss etdikdə eyni münasibətlə də cavab verirlər. www.elmler.net -
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Ümumi psixologiya. Psixologiya
356 356 Pedaqoji fəaliyyətin müvəffəqiyyətini təmin etmək üçün lazım olan müəllimin Ģəxsi pedaqoji qabiliyyətlərindən biri də
həmiĢə, hər cür, hətta gözlənilməyən Ģəraitdə özünü ələ almağı, özünə sahib olmağı, öz hisslərini, temperamentini cilovlamağı bacarmalı, öz davranıĢına nəzarəti itirməməlidir. Lakin bu heç də o demək deyildir ki, müəllim öz hisslərini daima süni Ģəkildə boğmalıdır. O, Ģagirdlərlə birlikdə Ģadlana, sevinə də bilər. Lazım gəldikdə tərbiyəvi məqsədlə qəzəb və narazılığını da nümayiĢ etdirə bilər. Lakin bu zaman o heç vaxt özündən çıxmamalı, qıĢqıra-qıĢqıra, kobud və təhqiramiz tonla danıĢmamalıdır. Bununla belə müəllimin dözümlülüyü özünə sahib olması etinasızlıq səviyyəsinə qalxmamalıdır. Müəllimin digər mühüm Ģəxsi qabiliyyəti dərsdə şagirdlərlə iş aparmaq üçün optimal psixi vəziyyət yarada bilməsidir. Bu cür qabiliyyətə malik olan müəllimlər özlərinin gümrahlığı, həyatsevərliyi, kifayət qədər canlılığı ilə fərqlənirlər. Nə olursa olsun, müəllim həmiĢə nikbin, arzuolunan əhval-ruhiyyə ilə sinfə daxil olmalıdır. Məhz buna görə də müəllim özünün əhvalını idarə etməyi, tənzimləməyi bacarmalıdır. 2. Didaktik qabiliyyətlər-müəllimin zəruri məlumatları Ģagirdlərə çatdıra bilmək, öyrədə bilmək, materialı uĢaqların səviyyələrinə uyğunlaĢdırmaqla onlara çatdırmaq, material və ya problemi aydın və ya anlaĢıqlı Ģəkildə Ģagirdlərə təqdim etmək, fənnə qarĢı maraq oyatmaq, Ģagirdlərdə fəal müstəqil fikir yarada bilmək qabiliyyətlərindən ibarətdir. Buraya konkret olaraq müəllimin izah edə bilmək qabiliyyətini, ekspressiv-nitq (natiqlik) qabiliyyətini, nəzəri qabiliyyətləri (akademik qabiliyyət) aid etmək olar.
yətə malik olan müəllimin fikri Ģagirdlər üçün aydın olur. Onlar çətin, anlaĢılmaz materialı Ģagirdlər üçün anlaĢıqlı edə bilərlər. Təlim materialının məzmununu Ģagirdlərin səviy- yəsinə uyğun, aydın və anlaĢıqlı, sadə Ģəkildə izah edə, çatdıra
Yüklə 5,95 Mb. Dostları ilə paylaş:
|