www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Ümumi psixologiya.
Psixologiya
397
397
397
397
397
397
397
397
397
2 6 - c ı F Ə S Ġ L
MƏKTƏBƏ PSĠXOLOJĠ XĠDMƏTĠN ƏSASLARI
Qısa xülasə
Məktəbə psixoloji xidmətin məqsəd və vəzifələri.
Psixoloji xidmət anlayıĢı və məktəbə psixoloji xidmətin
zəruriliyi. Məktəbə psixoloji xidmətin aktual və perspektiv
istiqamətləri.
Məktəbə psixoloji xidmətin prinsipləri və həyata
keçirilmə mərhələləri. Məktəbə psixoloji xidmətin təĢkilinin
sistemli xarakter daĢıması üçün nəzərə alınması zəruri olan
prinsiplər: 1) sistemli məqsədəuyğunluq prinsipi; 2) tamlıq
prinsipi; 3) peĢə-pedaqoji fəallıq prinsipi; 4) kifayət qədər
məhdudluq prinsipi; 5) qarĢılıqlı əlaqə prinsipi; 6) inkiĢaf
prinsipi.
Məktəbə psixoloji xidmətin həyata keçirilmə mərhələləri:
məktəbə psixoloji xidmətin ilkin mərhələsi; məktəbin
müəllimləri
üçün psixoloji-pedaqoji seminarlar seriyası
keçirilməsi mərhələsi; diaqnostik iĢlər zamanı əldə edilmiĢ
nəticələrin iĢlənməsi mərhələsi; əldə edilmiĢ nəticələrin
psixoloq və müəllimlər tərəfindən birgə təhlili mərhələsi; əldə
edilmiĢ nəticələr əsasında psixokorreksiya iĢlərinin aparılması
mərhələsi; iĢin nəticələri barədə valideyn iclasında məlumat
verilməsi və pedaqoji Ģurada müzakirəsi mərhələsi.
Məktəbə psixoloji xidmətin funksiyaları və əsas
istiqamətləri. Məktəbə psixoloji xidmət prosesində yerinə
yetirilən psixoprofilaktik iĢlər. Məktəbə psixoloji xidmət
prosesində yerinə yetirilən məsləhət iĢləri. Məktəbə psixoloji
xidmət prosesində yerinə yetirilən diaqnostik iĢlər. Məktəbə
psixoloji xidmət prosesində yerinə yetiriləcək korreksiya iĢləri.
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Ümumi psixologiya. Psixologiya
398
398
Məktəbə psixoloji xidmət prosesində yerinə yetiriləcək
yardımcı iĢlər. Məktəbə psixoloji hazırlığın diaqnostikası.
Çətin tərbiyə olunan Ģagirdlərlə aparılan psixoloji iĢ. Məktəb
psixoloqu tərəfindən ailələrlə aparılan iĢ.
VI. 26.1. Məktəbə psixoloji xidmətin məqsəd və
vəzifələri
Psixoloji xidmət anlayıĢı və məktəbə psixoloji xidmətin
zəruriliyi. Ġnsan fəaliyətinin elə bir sahəsi yoxdur ki, orada
psixoloji biliklərin zəruriliyi duyulmasın. Mübaliğəsiz demək
olar ki, hazırkı dövrdə bütün dünyada hər cür fəaliyətin və
insan münasibətlərinin səmərəliliyini psixoloji biliklərin
tətbiqində görürlər. Ona görə də psixologiya insan haqqında
əsas elmlərdən biri kimi insana xidməti ön plana çəkmiĢdir.
Ġndiki dövrdə hər bir müvəffəqiyyəti və çətinliyi doğuran
psixoloji mexanizmi açmağa cəhd göstərilir, bu sahədəki
qanunauyğunluqlardan istifadəyə can atılır. Bəzən böyük bir
müəssisədə ilk baxıĢda hər Ģey öz yerində, öz qaydasında
olduğu halda, nəticə sevindirici olmur: əmək məhsuldarlığı
aĢağı düĢür, qarĢılıqlı münasibətlər pozulur, iĢçi axını baĢlanır.
Yaxud, hər cəhətdən yüksək imkanlara malik hesab edilən
idman kollektivi birdən-birə sanki dəyiĢilir, öz pərəstiĢkarlarını
narahat etməyə baĢlayır və s. Bu kimi hallarda psixoloji iĢin
aparılması, baĢqa sözlə psixoloqun iĢə qarıĢması lazım gəlir
və səmərəli nəticə verir. Deməli, həmin sahələrdə psixoloji
xidmət həyata keçirilmiĢ olur. Məhz bu cür münasibət
tərzindən "psixoloji xidmət" anlayıĢı meydana gəlmiĢ və qeyd
etdiyimiz kimi özünə geniĢ yer etmiĢdir. Məktəbə psixoloji
xidmət də eyni zərurət üzündən meydana gəlmiĢdir. Müasir
məktəbin qarĢısında duran vəzifələri yerinə yetirə bilməsi üçün
psixoloji köməyə ehtiyacı böyükdür. Biz tez-tez Ģagirdlərin
təlimə münasibətlərinin zəifləməsi, tərbiyəlilik səviyyəsinin
aĢağı düĢməsi, müəllim-Ģagird münasibətlərində, eləcə də
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Ümumi psixologiya.
Psixologiya
399
399
399
399
399
399
399
399
399
müəllim-müəllim,
müəllim-valideyn
münasibətlərində
çətinliklərin olması barədə mülahizələrin Ģahidi oluruq.
ġagirdlərin intellektual səviyyələrinin müxtəlifliyi, çətin
tərbiyə olunan uĢaqların xüsusiyyətləri müəllimdən onları
hərtərəfli öyrənməyi və düzgün yanaĢmağı tələb edir. Müasir
psixologiyada belə bir cəhət əsas götürülür ki, hər bir sağlam
uĢaq, yeniyetmə və gənc müvafiq sosial Ģəraitdə özünün geniĢ
inkiĢaf imkanına malikdir. Bununla birlikdə bütün uĢaqlar
eyni imkana malik deyildirlər. Hər bir Ģagirdin imkanını
aĢkara çıxarmaq, onun inkiĢafına təkan vermək məktəbdə
təlim-tərbiyəni optimallaĢdırmağın əsas tələblərindəndir.
Məhz buna görə də uĢaq psixologiyası və pedaqoji
psixologiya, eləcə də sosial psixologiya, eləcə də sosial
psixologiya sahəsində əldə edilmiĢ nailiyyətlərdən istifadə
olunması ən ciddi məsələ kimi qarĢıda durur. UĢaq
psixologiyası və pedaqoji psixologiyanın nailiyyətlərinin
məktəb təcrübəsinə tətbiqinin ən perspektiv yollarından biri
xalq təhsili sisteminin bütün sahələrində psixoloji xidmətin
təĢkilindən ibarətdir. Bu cür xidməti həyata keçirmədən gənc
nəslin təlim və tərbiyəsində istədiyimiz müvəffəqiyyətə nail
ola bilmərik.
Məktəbə psixoloji xidmətin vəzifələri. Pedaqoji və yaĢ
psixologiyasının əsas istiqamətlərindən biri kimi inkiĢaf edən
məktəbə psixoloji xidmət psixologiyanın həmin sahələrinin
bir növ inteqral birliyini təĢkil edir. Ona görə də məktəbə
psixoloji xidmətin üç mühüm əhatə sahəsi mövcuddur; müasir
məktəb Ģəraitində psixoloji biliklərin professional tətbiqinin
yol, vasitə və metodlarını yaratmaq məqsədilə Ģagirdlərdə
psixi
inkiĢafın
və
Ģəxsiyyətin
formalaĢmasının
qanunauyqunluqlarını
öyrənmək (elmi aspekt); tədris
proqramlarının tərtibi, dərsliklərin hazırlanması, didaktik və
metodik materialların psixoloji əsaslarının iĢlənməsi, müəllimin
psixoloji hazırlığı və s. sahələri özünə daxil etməklə bütün
təlim və tərbiyə prosesini psixoloji cəhətdən təmin etmək
Dostları ilə paylaş: |