MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

 

Ümumi psixologiya. Psixologiya 

112 

olaraq 8 funksiyasını qeyd etmiĢdir:

1

 

1.

 

Təmas  funksiyası.  Bu  funksiyanın  məqsədi  ünsiy-

yətdə  olan  tərəflərin  informasiya  mübadiləsi  üçün  qarĢılıqlı 

əlaqəni gözləməklə bağlı təmas yaratmaqdan ibarətdir. 

2.

 

İnformasiya funksiyası. Bu funksiyanın məqsədi mə-

lumat  mübadiləsindən,  daha  doğrusu,  sorğuya  qarĢı  fikir 

mübadiləsindən ibarətdir. 

3.

 

Təhrikedici  funksiya.  Bu  funksiyanın  məqsədi 

ünsiyyət  tərəf  müqabilini  bu  və  ya  digər  iĢi  yerinə  yetirməklə 

bağlı fəallığa yönəltməkdən ibarətdir. 

4.

 

Əlaqələndirmə  funksiyası.  Bu  funksiyanın  məqsədi 

birgə  fəaliyyətin  təĢkili  zamanı  yerinə  yetiriləcək  iĢlərin 

qarĢılıqlı əlaqəsinin yaradılmasından ibarətdir.  

5.

 

Anlama  funksiyası.  Bu  funksiyanın  məqsədi  təkcə 

məlumatın  mənasının  adekvat  qavranılması  və  anlaĢılması 

deyil, 

tərəf 

müqabillərin 

bir-birini 

(məqsədlərini, 

yönəliĢliklərini, 

həyəcanlarını, 

vəziyyətlərini 

və 

s.) 

anlamalarından  ibarətdir.  

6.

 

Amotiv  funksiya.  Bu  funksiyanın  məqsədi  tərəf 

müqabilində  emosional  təəssürat  yaratmaq,  eyni  zamanda 

bunun  köməyi  ilə  özünün  həyəcan  və  vəziyyətini 

dəyiĢdirməkdən ibarətdir («emosiyaların mübadiləsi»). 

7.

 

Münasibətlərin 

yaradılması 

funksiyası. 

Bu 

funksiyanın  məqsədi  rol,  iĢgüzar,  Ģəxsiyyətlərarası  əlaqələr 

sistemində özünün yerini dərk etməkdən ibarətdir. 

8.

 

Təsir göstərmək funksiyası. Bu funksiyanın məqsədi 

tərəf  müqabilinin  vəziyyətini,  davranıĢını,  eləcə  də  onun 

niyyətini,  fikrini,  təsəvvürünü,  tələbatlarını,  fəallığını  və  s. 

dəyiĢdirməkdən ibarətdir. 

Ü n s i y y ə t   s a h ə s i n d ə   t ə d q i q a t   a p a r m ı Ģ  

d i g ə r   p s i x o l o q l a r   d a   o n u n   f u n k s i y a l a r ı n ı  

                                                 

1

 Психология. Словарь. – М. 1990,  с.244-245. 

---

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs 

Mərkəz

i

 

Ümumi psixologiya. Psixologiya 

 

113 

ə t r a f l ı  

Ģ ə r h  

e t m i Ģ l ə r .  

B u  

b a x ı m d a n  

B . F . L o m o v u n   i r ə l i   s ü r d ü y ü   f i k i r l ə r   x ü s u s i l ə  

d i q q ə t i   c ə l b   e d i r

1

.   B . F . L o m o v   ü n s i y y ə t i n  

f u n k s i y a l a r ı n ı  

ü ç  

q r u p d a  

b i r l ə Ģ d i r i r :  

m ə l u m a t i  

-  

k o m m u n i k a t i v ,  

t ə n z i m e d i c i -  

k o m m u n i k a t i v ,   a f f e k t i v -   k o m m u n i k a t i v .    

G ö r ü n d ü y ü  

k i m i ,  

B . F . L o m o v a  

g ö r ə  

ü n s i y y ə t  

b i r i n c i  

n ö v b ə d ə  

m ə l u m a t ı n ,  

i n f o r m a s i y a n ı n   v e r i l m ə s i   v ə   q ə b u l   o l u n m a s ı  

v ə z i f ə s i n i ,  

b a Ģ q a  

s ö z l ə  

i n f o r m a s i y a  

m ü b a d i l ə s i   f u n k s i y a s ı n ı   y e r i n ə   y e t i r i r .   M ə h z  

b u n a   g ö r ə   d ə ,   t ə s a d ü f i   d e -   y i l d i r   k i ,  

i n f o r m a s i y a   m ü b a d i l ə s i n i   ü n s i y y ə t i n   ə s a s  

c ə h ə t l ə r i n d ə n   b i r i   k i m i   q ə b u l   e d i r l ə r .    

L a k i n   ü n s i y y ə t   z a m a n ı   i n s a n l a r   y a l n ı z  

i n f o r m a s i y a   m ü b a d i l ə s i   i l ə   m ə h d u d l a Ģ m ı r ,  

e y n i  

z a m a n d a  

b u  

p r o s e s d ə  

d a v r a n ı Ģ ı n  

q a r Ģ ı l ı q l ı   t ə n z i m i n ə   d ə   t ə s i r   g ö s t ə r i r l ə r .  

B u n u n   i s ə   ə h ə m i y y ə t i   ö z - ö z ü n ə   a y d ı n d ı r .  

Ü n s i y y ə t   b u   f u n k s i y a n ı   y e r i n ə   y e t i r m ə k l ə  

i n s a n l a r  

a r a s ı n d a  

s ə m ə r ə l i  

q a r Ģ ı l ı q l ı  

m ü n a s i b ə t l ə r i n  

y a r a n m a s ı n a ,  

q a r Ģ ı l ı q l ı  

m ü n a s i b ə t l ə r i   t ə n z i m   e t m ə y ə   x i d m ə t   e d i r .    

Ü n s i y y ə t i n  

a f f e k t i v - k o m m u n i k a t i v  

f u n k s i y a s ı n ı n   ə h ə m i y y ə t i   d ə   a z   d e y i l d i r .   B u  

f u n k s i y a   i n s a n l a r ı n   e m o s i o n a l   s f e r a s ı n a   a i d  

o l u b ,  

o n l a r d a  

e m o s i o n a l  

v ə z i y y ə t i n  

d e t e r m i n a n t ı ,   Ģ ə r t i   k i m i   ö z ü n ü   g ö s t ə r i r .    

Ü n s i y y ə t   ç o x c ə h ə t l i ,   ç o x p l a n l ı   p r o s e s  

o l d u ğ u n a   g ö r ə   o n u n   d i g ə r   ö z ü n ə m ə x s u s  

f u n k s i y a l a r ı n d a n   d a   s ö h b ə t   a ç m a q   o l a r .  

Ü n s i y y ə t i n   b u   c ü r   m ü h ü m   f u n k s i y a l a r ı n a  

b i r g ə   f ə a l i y y ə t i   t ə Ģ k i l   e t m ə k ,   i n s a n l a r ı n   b i r -

b i r l ə r i n i ,  

q a r Ģ ı l ı q l ı  

m ü n a s i b ə t l ə r i  

f o r m a l a Ģ d ı r m a q   v ə   i n k i Ģ a f   e t d i r m ə k   v ə   s .  

f u n k s i y a l a r ı n ı   a i d   e t m ə k   o l a r .  

                                                 

1

  Ломов  Б.Ф.  Методологические  и  теоретические  проблемы 

психологии. – М., 1984, с. 258-275 

---