MahirəNərimanqızı
Yüklə 5,95 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Глейтман Г. ,Фридлинд А., Райсберг Д.
- N i t q i n n ö v l ə r i v ə f o r m a l a r ı .
- Ş i f a h i n i t q
www.elmler.net -
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi
Ümumi psixologiya. Psixologiya 126 X a r i c i ö l k ə p s i x o l o q l a r ı n ı n ə s ə r l ə r i n d ə 1
y ü z l ə r c ə m ü x t ə l i f n i t q s ə s l ə r i y a r a t m a q i m k a n ı n a m a l i k d i r . L a k i n h e ç b i r d i l d ə b u s ə s l ə r i n h a m ı s ı n d a n i s t i f a d ə o l u n m u r . Ġ n g i l i s d i l i n d ə q ı r x a q ə d ə r m ü x t ə l i f f o n e m l ə r d ə n i s t i f a d ə o l u n u r . B a Ģ q a d i l l ə r d ə ö z ü n ü n x ü s u s i f o n e m q r u p u n u s e ç i r . M ə s ə l ə n , a l m a n d i l i n d ə b ə z i x i r t l ə k s ə s l ə r i n d ə n i s t i f a d ə o l u n u r k i , b u c ü r s ə s l ə r ə i n g i l i s d i l i n d ə t ə s a d ü f o l u n m u r . F r a n s ı z d i l i n d ə i s t i f a d ə o l u n a n b ə z i s a i t s ə s l ə r ə d ə i n g i l i s d i l i n d ə r a s t g ə l m i r i k . U Ģ a q l a r a n a d i l i n d ə i s t i f a d ə o l u n a n s ə s l ə r i t ə l ə f f ü z e t m ə y ə ö y r ə n d i k d ə n s o n r a o n l a r ö z f o n e m i k a l a r ı n a h ə d d i n d ə n a r t ı q r i g i d l i k l ə y a n a Ģ ı r l a r . O n l a r ö z a n a d i l l ə r i n d ə i f a d ə o l u n m a y a n s ə s l ə r i t ə l ə f f ü z e t m ə k d ə , h ə m i n y a d
s ə s l ə r i b i r - b i r i n d ə n f ə r q l ə n d i r m ə k d ə ç ə t i n l i k ç ə k i r l ə r ( J . V e r k e r ) . M ə h z b u
h a l ç o x
v a x t x a r i c i n i t q i n q a v r a n ı l m a s ı v ə a n l a Ģ ı l m a s ı n ı ç ə t i n l ə Ģ d i r i r . B u s ə b ə b d ə n ç o x v a x t x a r i c i n i t q b i z i m ü ç ü n a y d ı n o l m u r , a y r ı - a y r ı s ə s l ə r i n a r d ı c ı l d e y i l , q a r ı Ģ ı q , a n l a Ģ ı l m a z t o p l u s u t ə s i r i n i b a ğ ı Ģ l a y ı r . X a r i c i d i l d ə n i t q i q a v r a m a q v ə
a n l a m a q d a ö z ü n ü g ö s t ə r ə n ç ə t i n l i k l ə r d ə n b i r i d ə n i t q d ə k i s ə s l ə r i n t ə l ə f f ü z s ü r ə t i i l ə b a ğ l ı d ı r . X a r i c i ö l k ə p s i x o l o q l a r ı n ı n t ə d q i q a t l a r ı g ö s t ə r m i Ģ d i r k i ,
y a Ģ l ı a d a m l a r n i t q d ə s a n i y ə d ə 1 6 f o n e m o l m a q l a b i r d ə q i q ə ə r z i n d ə 2 5 0 s ö z ü q a v r a y a b i l i r l ə r A d ə t ə n , b u
f o n e m l ə r h ə r
b i r n i t q v a h i d i n i m ü ə y y ə n l ə Ģ d i r ə n s ə r h ə d r o l u n u o y n a y a r a q
1 Глейтман Г. ,Фридлинд А., Райсберг Д. Основы психологии. - Санкт-Петербург, 2001, с. 405-406. www.elmler.net -
Virtual İnternet R esurs Mərkəz i Ümumi psixologiya. Psixologiya
127
f a s i l ə o l m a d a n ö t ü b g e d i r . H ə q i q ə t ə n ç o x v a x t b i r f o n e m i n y a r a d ı l m a s ı d i g ə r i n i n ü z ə r i n ə d ü Ģ ü r . M ə s ə l ə n , i n s a n ə v v ə l k i s a m i t i n t ə l ə f f ü z ü n ü q u r t a r m a m ı Ģ s a i t s ə s i t ə l ə f f ü z e t m ə y ə b a Ģ l a y ı r . B u h a l a y r ı - a y r ı s ö z l ə r i n t ə r k i b i n d ə a r d ı c ı l f o n e m , e l ə c ə d ə f r a z a l a r ı n d a x i l i n d ə a r d ı c ı l s ö z l ə r ü ç ü n d ü z g ü n h a l h e s a b o l u n u r . M ə h z b u n a g ö r ə d ə b ə z ə n s ö z ü « x ə z ə l » , y o x s a « x ə z ə l » k i m i e Ģ i t d i y i n i a n l a m a q ç ə t i n d i r . D e m ə l i , ç o x v a x t d i n l ə y i c i n i t q a x ı n ı n ı m ü v a f i q v a h i d l ə r ə a y ı r m a q v ə z i f ə s i n i y e r i n ə y e t i r m ə l i o l u r . B u p r o s e s i d ü z g ü n h ə y a t a k e ç i r m ə k ü ç ü n s ə d i n l ə y ə n i n h ə m i n d i l i n l ü ğ ə t t ə r k i b i v ə s t r u k t u r u h a q q ı n d a z ə r u r i b i l i y i n i n o l m a s ı t ə l ə b e d i l i r .
f u n k s i y a l a r ı , x ü s u s i y y ə t l ə r i i l ə
y a n a Ģ ı ö z ü n ə m ə x s u s f o r m a l a r ı v ə n ö v l ə r i d ə v a r d ı r . N i t q i n n ö v l ə r i n i t ə s n i f e t m ə k ü ç ü n p s i x o l o j i ə d ə b i y y a t d a m ü x t ə l i f ə l a m ə t l ə r d ə n i s t i f a d ə o l u n u r . E k s t e r i o r i z a s i y a v ə i n t e r i o r i z a s i y a ə l a m ə t i n ə g ö r ə n i t q i n i k i
ə s a s n ö v ü m ö v c u d d u r : x a r i c i v ə d a x i l i n i t q . X a r i c i n i t q b a Ģ q a l a r ı i l ə ü n s i y y ə t ə , i n f o r m a s i y a m ü b a d i l ə s i n ə y ö n ə l m i Ģ o l u b , e Ģ i d i l ə n , g ö r ü l ə n v ə t ə l ə f f ü z e d i l ə n n i t q d i r . D a x i l i n i t q ə g ə l d i k d ə , o h ə r Ģ e y d ə n ə v v ə l t ə f ə k k ü r p r o s e s i n i n t ə m i n o l u n m a s ı i l ə b a ğ l ı d ı r . O , p s i x o l o j i n ö q t e y i n ə z ə r d ə n o l d u q c a m ü r ə k k ə b h a d i s ə o l u b n i t q l ə t ə f ə k k ü r ü n q a r Ģ ı l ı q l ı ə l a q ə s i n i t ə m i n e d i r . N i t q i n x a r i c i n ö v ü i l ə b a ğ l ı o l a r a q d a h a i k i n ö v ü m ö v c u d d u r : ş i f a h i n i t q v ə y a z ı l ı
N i t q i n h a n s ı f o r m a s ı n d a n i s t i f a d ə e t m ə y i m i z d ə n a s ı l ı o l m a y a r a q o h ə m i Ģ ə h ə m i n ə s a s n ö v l ə r d ə n b i r i n ə a i d o l u r . Ş i f a h i n i t q t ə l ə f f ü z e d i l ə n , e Ģ i d i l ə r ə k Yüklə 5,95 Mb. Dostları ilə paylaş:
|