www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Ümumi psixologiya. Psixologiya
146
P s i x o l o q l a r m ü ə y y ə n e t m i Ģ l ə r k i , m ə n a
m a n e ə s i
h ə m
ü n s i y y ə t d ə
o l a n
a d a m ı n
q a r Ģ ı s ı n d a h a n s ı t ə l ə b i n q o y u l m a s ı n d a n a s ı l ı
o l m a y a r a q , k o n k r e t a d a m a m ü n a s i b ə t d ə , h ə m
d ə k i m i n i r ə l i s ü r m ə s i n d ə n a s ı l ı o l m a y a r a q ,
k o n k r e t t ə l ə b ə m ü n a s i b ə t d ə ö z ü n ü g ö s t ə r ə
b i l i r .
M ə s ə l ə n ,
m ü ə l l i m
Ģ a g i r d i
o n u n
d a v r a n ı Ģ ı n a u y ğ u n o l m a y a r a q , q e y r i o b y e k t i v
c ə z a l a n d ı r d ı q d a Ģ a g i r d d ə h ə m i n m ü ə l l i m ə
q a r Ģ ı m ə n a m a n e ə s i y a r a n ı r . B u n d a n s o n r a
m ü ə l l i m n ə q ə d ə r o b y e k t i v h ə r ə k ə t e t s ə d ə
Ģ a g i r d o n u q ə b u l e d ə b i l m i r . K o n k r e t a d a m a
q a r Ģ ı b u c ü r m ə n a m a n e ə s i m ü ə l l i m t a m a m i l ə
o b y e k t i v ,
d ü z g ü n
h ə r ə k ə t
e t d i y i
h a l d a ,
Ģ a g i r d i n ö z d a v r a n ı Ģ m o t i v i n i d ə r k e d ə
b i l m ə m ə s i n d ə n a s ı l ı o l a r a q d a y a r a n a b i l i r .
K o n k r e t
t ə l ə b ə
m ü n a s i b ə t d ə
ö z ü n ü
g ö s t ə r ə n m ə n a m a n e ə s i i s ə t a m a m i l ə b a Ģ q a
s ə b ə b l ə r d ə n i r ə l i g ə l ə b i l i r . M ə s ə l ə n , m ü s b ə t
n ə t i c ə v e r m ə d i y i h a l d a t ə r b i y ə ç i e y n i t ə l ə b i
d ə f ə l ə r l ə i r ə l i s ü r ü r . N ə t i c ə d ə u Ģ a q b u c ü r
t ə l ə b l ə r ə o q ə d ə r a l ı Ģ ı r k i , o n u b i r n ö v
q a v r a m a m a ğ a b a Ģ l a y ı r .
T ə c r ü b ə
g ö s t ə r i r
k i ,
b u
c ü r
m ə n a
m a n e ə l ə r i n i n y a r a n m a s ı Ģ a g i r d l ə r l ə a p a r ı l a n
i Ģ i n
ç ə t i n l ə Ģ m ə s i n ə ,
b i r
n ö v
n ə t i c ə s i z
q a l m a s ı n a s ə b ə b o l u r . O n a g ö r ə d ə m ü ə l l i m
b i r i n c i n ö v b ə d ə b u c ü r m ə n a m a n e ə l ə r i n i n
y a r a n m a s ı n ı n q a r Ģ ı s ı n ı a l m a ğ a ç a l ı Ģ m a l ı d ı r .
B u c ə h ə t d ə n m ü ə l l i m v ə t ə r b i y ə ç i ü ç ü n ə s a s
p r o b l e m z ə r u r i t ə s i r v a s i t ə s i n i s e ç m ə k d e y i l ,
h ə m d ə r ə f t a r v ə d a v r a n ı Ģ ı n ı m o t i v l ə r i n i ,
o n u n b a x ı Ģ l a r ı n ı , m ü n a s i b ə t l ə r i n i b i l m ə k d i r .
B e l ə
o l d u q d a
m ə n a
m a n e ə l ə r i n i n
y a r a n m a s ı n ı n q a r Ģ ı s ı a l ı n a b i l i r .
II. 4. 4. Ünsiyyət insanların bir-birini qavraması
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs
Mərkəz
i
Ümumi psixologiya. Psixologiya
147
və anlaması kimi
Ü n s i y y ə t
p r o s e s i n d ə
i n s a n l a r
t ə k c ə
i n f o r m a s i y a m ü b a d i l ə s i a p a r m a q l a , b i r - b i r i n ə
q a r Ģ ı l ı q l ı t ə s i r g ö s t ə r m ə k l ə k i f a y ə t l ə n m i r ,
e y n i
z a m a n d a
b i r - b i r l ə r i n i
q a v r a y ı r
v ə
a n l a y ı r l a r . B u ü n s i y y ə t i n p e r s e p t i v c ə h ə t i n i
t ə Ģ k i l e d i r . Ü n s i y y ə t i n
p e r s e p t i v c ə h ə t i h e ç
d ə d i g ə r c ə h ə t l ə r i n d ə n a z ə h ə m i y y ə t ə m a l i k
d e y i l d i r .
H ə q i q i ü n s i y y ə t o z a m a n m ü m k ü n o l u r
k i , q a r Ģ ı l ı q l ı t ə s i r p r o s e s i n ə d a x i l o l a n
i n s a n l a r
ö z l ə r i n i n
q a r Ģ ı l ı q l ı
a n l a m a
s ə v i y y ə l ə r i n i
q i y m ə t l ə n d i r ə ,
t ə r ə f
m ü q a b i l l ə r i n i n h a n s ı k e y f i y y ə t l ə r ə m a l i k
o l m a s ı
b a r ə d ə
ö z l ə r i n ə
h e s a b a t
v e r ə
b i l s i n l ə r .
O n a
g ö r ə
d ə
ü n s i y y ə t i n
i Ģ t i r a k ç ı l a r ı Ģ ü u r l a r ı n d a b i r - b i r i n i n d a x i l i
a l ə m i n i y a r a t m a ğ a , h i s s l ə r i n i , d a v r a n ı Ģ
m o t i v l ə r i n i ,
ə h ə m i y y ə t l i
o b y e k t l ə r ə
m ü n a s i b ə t i n i a n l a m a ğ a c ə h d g ö s t ə r i r l ə r .
B a Ģ q a s ö z l ə , b i r - b i r i n i d ə q i q q a v r a m a ğ a v ə
a n l a m a ğ a ç a l ı Ģ ı r l a r . Q a v r a m a v ə a n l a m a n ə
q ə d ə r
d ə q i q
v ə
ə t r a f l ı
o l a r s a
o n l a r ı n
q a r Ģ ı l ı q l ı m ü n a s i b ə t l ə r i d ə b i r o q ə d ə r
s ə m ə r ə l i x a r a k t e r d a Ģ ı y a b i l i r . F ə r d b a Ģ q a
a d a m l a r ı
d ə r k
e t m ə k l ə
o n l a r l a
b i r g ə
f ə a l i y y ə t i n
p e r s p e k t i v l ə r i n i
d a h a
y a x Ģ ı
m ü ə y y ə n l ə Ģ d i r m ə k i m k a n ı ə l d ə e d i r . M ə h z
o n l a r ı n
d a x i l i
a l ə m l ə r i n i n
d ə q i q
« ö y r ə n i l m ə s i » b i r g ə f ə a l i y y ə t l ə r i n i n m ü v ə f -
f ə q i y y ə t l ə h ə y a t a k e ç m ə s i ü ç ü n m ü h ü m
Ģ ə r t d i r .
Ġ n s a n l a r ı n
b i r - b i r l ə r i n i
q a v r a m a l a r ı n ı n
m e x a n i z m l ə r i .
M ə l u m
o l d u ğ u k i m i , ü n s i y y ə t p r o s e s i n d ə ə n a z ı i k i
a d a m
i Ģ t i r a k
e d i r .
O n l a r
b i r - b i r i l ə
i n f o r m a s i y a m ü b a d i l ə s i a p a r ı r , b i r - b i r i n ə
q a r Ģ ı l ı q l ı t ə s i r g ö s t ə r i r v ə b i r - b i r l ə r i n i