Makroiqtisodiyot

1. Investitsiyalarning mohiyati, asosiy turlari va tarkibi 
 
Makro 
va 
mikro 
ko„lamda 
iqtisodiyotni 
rivojlantirishni 
investitsiyalarsiz  tasavur  qilib  bo„lmaydi.  Investitsiyalar  korxonalarni 
rivojlantirish,  mamlakatda  iqtisodiy  o„sishni  ta‟minlashning  bosh 
omillaridan  biridir.  Investitsiyalar  deganda  yangi  ishlab  chiqarishlarni 
tashkil  etish,  ishlab  turgan  quvvatlarni  saqlab  turish  va  rivojlantirish, 
ishlab  chiqarishni  texnik  tayyorlash,  foyda  olish  hamda  (atrof-muhitni 
muhofaza  qilish,  ijtimoiy  rivojlanish  kabi)  boshqa  yakuniy  natijalar  olish 
maqsadida turli dasturlar yoki alohida tadbirga (loyiha)larga sarflanadigan 
mablag„  tushuniladi.  Investitsiyalar  o„z  ichiga  foyda  (daromad)  olish  va 
ijtimoiy    samaraga  erishish  maqsadida  tadbirkorlik  va  boshqa  faoliyat 

---

~ 11 ~
 

 
turlariga  sarflangan  pul  mablag„lari,  shuningdek,  maqsadli  bank 
omonatlari, 
paylar, 
aksiyalar, 
boshqa 
qimmatbaho 
qog„ozlar, 
texnologiyalar,  mashina  va  uskunalar,  litsenziyalar  (shu  jumladan,  tovar 
belgilari),  kreditlar,  har  qanday  boshqa  mulk  va  mulk  huquqlarini  hamda 
intelektual boyliklarni oladi. 
Tijorat  amaliyotida  investitsiyalarning  quyidagi  uch  shakli  o„zaro 
farqlanadi: 

 fizik aktivlarga qilingan investitsiyalar; 

 pul aktivlariga qilingan investitsiyalar; 

 nomoddiy aktivlarga qilingan investitsiyalar. 
Fizik  aktivlar  deganda  asosiy  ishlab  chiqarish  vositalari,  ya‟ni  ishlab 
chiqarish  binolari  va  inshootlari  hamda  xizmat  muddati  bir  yildan  ortiq 
bo„lgan har qanday mashina va uskunalar tushuniladi. 
Pul  aktivlari  deganda  boshqa  jismoniy  va  yuridik  shaxslardan  pul 
mablag„larini  olish  huquqi,  masalan,  bankdagi  depozitlar,  aksiyalar, 
obligatsiyalar va boshqalar anglashiladi.