Manu kanunnamesi’ne göre hinduiZM

     
                                                                                                                                                         xxv 
 
karmaşık bir dünya görüşü üzerine oturtan bir din kitabı olması nedeniyle, metnin 
neye tekabül ettiğini daha doğru karşılayacak bir kelime olduğunu söylemişlerdir.
38
 
Ancak biz, eser, Kanunnameler olarak değerlendirilen Dharma Sastralar kategorisine 
dâhil olduğu için, Kanunname başlığını tercih ediyoruz. Çevirmenler her ne kadar 
öğreti kelimesinin metnin içeriğini daha doğru yansıttığını söyleseler bile, bu anlamı 
direk karşılayabilecek “doctrine” ya da “teaching” kelimelerini değil, ilk olarak 
hukuk ve kanun anlamına gelen “law” kelimesini başlık yapmayı tercih etmişlerdir. 
 
Eser geleneksel Hindu düşüncesinde merkezi öneme sahip kast öğretisi için 
temel kaynak olmuştur ve bu özelliğini devam ettirmektedir. Asırların geçmesiyle 
onun dini gelenekteki merkezi önemini doğrularcasına 9 ayrı şerhi yapılmıştır.
39
 
 
Batılı araştırmacılar hiçbir eserin Manusmriti kadar ünlü ve asırlarca 
otoritesini devam ettiren temel kaynaklardan biri olmayı sürdürmeyi başaramadığını 
söylerler.
40
 Manusmriti Avrupa dillerine çevrilen ilk Sanskrit eserlerdendir. Eser ilk 
defa Kalküta’da 1794’te Modern Hindoloji’nin temelini atan William Jones 
tarafından çevrildi. Hatta Jones’un Londra’daki Saint Paul Katedralinde bulunan 
heykelinin bir elinde Manusmriti vardır. Jones’un çevirisi 1797’de Almancaya 
çevrilmiş ve yayımlanmıştır. Daha sonra Fransızca, Almanca, Portekizce ve Rusça 
dillerine yeni çevriler yapıldı. Eserin Max Müller tarafından düzenlenen Sacred 
Books of the East (Doğunun Kutsal Kitapları) serisine dâhil edilişi Avrupalı 
oryantalistlerin esere verdikleri önem ve değerin büyük bir göstergesidir. Eser 
karşılaştırmalı hukuk alanında batılı araştırmacıların ilgisini çekmektedir. J. Duncan 
M. Derrett’e göre eser kadim hukuk alanında dünyanın ilk eserlerindendir ve her 
yönüyle Hammurabi Kanunları’ndan bile daha değerlidir.
41
 
 
Bugün eserin faklı kişiler tarafından  İngilizce’ye yapılmış birçok çevirisi 
vardır. Bunların en bilineni Max Müller editörlüğünde hazırlanan (S.B.E) serisinde 
                                                           
38
 MS, Introduction, s. xviii. 
39
 Aynı yer. 
40
 Moriz Winternitz, A History of Indian Literature, Vol. 2, part 2, Scientific Literature, trans. 
Subhadra Jha, Delhi, 1967, s. 546; aktaran, W. Doniger ve B. K. Smith, MS, introduction, s. xviii. 
41
 J.D.M. Derrett, Manuśāstravivarana, vol. 2, Wiesbaden, 1975, introduction; aktaran, MS, 
introduction, s. xix. 

---

     
                                                                                                                                                         xxvi 
 
George Bühler tarafından yapılan
42
 çeviridir. Biz çalışmamızı yaparken W. Doniger 
ve B. K. Smith’in ortaklaşa yaptığı çeviriyi esas almakla birlikte gerekli gördükçe, 
özellikle de anlaşılması zor kısımlarda Bühler’in tercümesinden de yararlandık. 
Çalışmada esas kaynak olarak Bühler’inkini değil bu tercümeyi kullanmamızın 
nedeni, çevirinin daha anlaşılır ve sade bir dille yapılmış olmasıdır. Bühler’in 
tercümesinin 120 yıl önce yapıldığı düşünülürse bu durumun doğal olduğu anlaşılır.  
 
Manusmriti’nin çevrilmesinden sonra Avrupa’daki ünü Hindoloji sınırından 
öteye geçti.
43
 Nietzsche ona övgüler yağdırmıştır. Manusmriti’yi İncil’le 
karşılaştırmış ve Hıristiyanlığı şöyle eleştirmiştir: “Hıristiyanlığın hasta evinden ve 
zindan gibi atmosferinden, onun sağlıklı, yüksek ve geniş dünyasına gelen kimse 
derin bir nefes alır. Manusmriti’yle karşılaştırıldığında Yeni Ahit ne kadar kötü,  ne 
kadar berbattır!”
44
 
 
Diğer yandan O, eseri Hıristiyanlıkla karşılaştırdığında Manusmriti’nin de 
yalan söylediğini ancak onun yalanlarının emir veren düşünür ve soyluların 
(brahman ve kşatriyalar) halkı (ayak takımını) yönetmesi gibi iyi bir amaç için 
söylendiğini ve önemli olanın niyetin iyiliği olduğunu söyler.
45
 Nietzsche İncil’i 
eleştirirken Manusmriti’nin tam tersi bir duyguyla okunduğunu, karşılaştırılamaz 
ölçüde ruhsal ve üstün bir eser olduğunu, kitabın ardında ve içinde, gerçek bir 
felsefesi olduğunu söyler.
46
 
 
Manu Kanunnamesi’nde birbirine zıt iki dünya görüşü vardır. Bunlardan biri 
hayatta kalmak için kişinin her şeyi yapmasını ve yemek için öldürmesini mubah 
görür. “Yaratılmışların efendisi bu âlemi hayat nefesine sahip olanları beslemek için 
biçimlendirdi. Sabit veya hareketli her şey yaşayanlar için yemektir. Hareket 
etmeyenler edenler için, köpek dişleri olmayanlar olanlar için, elleri olmayanlar 
                                                           
42
 The Laws of Manu, tr. By George Bühler, Sacred Books of the East, 1886, vol. 25, 
http://www.sacred-texts.com/hin/MS.htm, (18. 10. 07)   
43
 MS, İntroduction, s. xix. 
44
 Friedrich Nietzsche,Twilight of the Idols, ‘The “Improvers” of Mankind’, section 3, 
http://www.praxeology.net/twilight3.htm, (18.10.07). 
45
 Friedrich Nietzsche, The Antichrist,  s. 56–57, 
http://www.corrupt.org/data/files/friedrich_nietzsche/etc/friedrich_nietzsche-the_antichrist.pdf, 
(17.10.07). 
46
 Aynı yer. 

---

     
                                                                                                                                                         xxvii 
 
olanlar için ve korkaklar cesurlar için birer yemdir.”
47
 Manusmriti’deki bu cümleler 
dünya hayatını ve insan ilişkilerini, adeta hayvanlar âlemindeki besin zinciri gibi 
tanımlamaktadır. Bu dünyadaki tüm varlıkları kabaca yiyenler ve onlara av olacaklar 
şeklinde ikiye ayırmaktadır. 
 
Diğer yandan Hinduizm’in Ahimsa anlayışı canlılara zarar vermeyi ve 
öldürmeyi yasaklar. Manusmriti’deki bu iki zıt görüş aynı bölümde geçen, canlılara 
zarar vermemeyi öğütleyen şu ifadelerde iyice açığa çıkmaktadır:“Bir kişi canlılara 
(bağlamak ve öldürmek yoluyla) zarar vermek istemezse, herkes için en iyi olanı 
yapmak isterse sonsuz bir güzelliği, mutluluğu tecrübe eder.”
48
 “Bir kişi kurban 
hayvanını dini bir amaç dışında öldürürse, öldürdüğü hayvanın tüyleri sayısınca 
yeniden doğmak suretiyle acı dolu ölümler yaşar.”
49
 
 
Yemek için öldürmek ve vejetaryenlik konusundaki uyuşmazlık eserdeki 
çelişkili konulardan göze en fazla çarpanıdır. Bazı araştırmacılar, eserdeki bu 
zıtlıkları, metnin kendi içinde bir bütün olarak değerlendirilebilmesi önünde kesin bir 
engel olarak görürken, diğerleri eserin ana bir felsefesi olduğunu ve görünüşteki bu 
zıtlıkların özdeki birliğe zarar vermeyecek nitelikte olduğunu iddia eder. Bizim 
kullandığımız metnin iki çevirmeni de eserdeki çelişkiler için bu farklı görüşleri 
benimsediklerini eserin sunuş bölümünde belirtmişlerdir.
50
 Bu durumun, 
kullandığımız çeviriyi, eseri tek bir kişinin bakış açısıyla ele alan diğer çevirilerden 
daha üstün kıldığını düşünmekteyiz. Yine aynı nedenle bu çevirinin, eseri, 
diğerlerine göre daha objektif değerlendirebileceğini tahmin ediyoruz. 
 
Çevirmenlerden W. Doniger, eserin çelişkilerinden bahsederken bunların 
çözümsüz olduğunu, ama mutlak şekilde uzlaşmaz olmadığını söyler. Ayrıca eserin 
birden fazla kişi tarafından yazıldığının çok aşikâr olduğunu ve iki farklı metnin 
birleştirildiğinin belli olduğu yerlerdeki pürüzleri gidermek için çok iyi bir editöre 
ihtiyaç duyulduğunu söylerler. Diğer yandan B. Smith eserdeki çelişki ve 
                                                           
47
 MS, V, 28, 29. 
48
 MS, V, 46. 
49
 MS, V, 38. 
50
 MS, introduction, s. xvi, xvii. 

---