Materializm subiektywny. Zarys epistemologii marksistowskiej



Yüklə 0,7 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/53
tarix01.12.2017
ölçüsü0,7 Mb.
#13193
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   53



Wacław  Mejbaum
Materializm  subiektywny
Zarys  epistem ologii  marksistowskiej


Redakcja
Zbigniew Adamski
Projekt okładki 
Adam Łowczycki
Na okładce wykorzystano współczesną fotografię 
British Museum.  W gmachu tym Karol Marks 
spędził wiele godzin swojej pracy naukowej.
© Copyright by Wacław Mejbaum 
and Oficyna Wydawnicza ATUT 
-  Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
Wydawca: Oficyna Wydawnicza ATUT 
Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe Wrocław 2002
ISBN  83-87299-78-2


Spis  treści
Przedm ow a 
9
Rozdział  I
Uwagi  historyczne 
13
1.1. 
Miejsce teorii poznania w marksizmie 
15
1.2. 
W kład Lenina do epistemologii marksistowskiej  16
1.3. 
Marksizm „wulgarny” 
18
1.3.1.  Kłopoty z kategorią praktyki 
19
1.3.2.  Kłopoty z kategorią materii 
20
1.3.3.  Zahamowania w rozwoju teorii odbicia 
21
1.3.4.  Problem przedmiotu dialektyki 
22
1.4. 
Marksizm w latach  1955-1985 
22
1.4.1.  Rezygnacja ze specyficznej problematyki
teoriopoznawczej marksizmu 
23
1.4.2.  Niedokończona dyskusja 
24
1.4.3.  Marksizm „otwarty” 
24
1.5. 
Aktualne trudności wykładu epistemologii
marksistowskiej 
25


-
 
6
Rozdział II
Materializm  teoriopoznawczy 
27
2.1. 
Konkret materialny i duchowy 
28
2.2. 
Relacja odbicia 
29
2.3. 
Kryteria materialności 
32
Rozdział III
Dialektyka abstrakcji i konkretu 
35
3.1. 
Konkret jako jedność określeń 
36
3.2. 
Czy marksizm jest „empiryzmem”? 
38
3.3. 
Konkretyzm marksistowski 
43
3.4. 
Niewyczerpalność konkretu 
48
3.4.1.  Niemożliwość opisowej identyfikacji konkretu 
49
3.4.2.  Niededukowalność wszystkich cech konkretu
z jego pojęcia 
49
3.4.3.  Nieizolowalność konkretu 
50
Rozdział IV
Teoria odbicia 
51
4.1. 
Problem subiektywności  u Hegla i  Marksa 
51
4.1.1.  Celowość 
61
4.1.2.  Podmiot jako całość organiczna 
61
4.1.3.  Dialektyka mimetyzmu i eksterioryzacji 
64
4.2. 
Kategoria odbicia 
68
4.2.1.  Idealistyczna interpretacja epistemologii Hegla 
70
4.2.2.  Materialistyczna interpretacja
epistemologii Hegla 
71
4.2.3.  Eliminacja złudzeń zmysłowych 
72
4.2.4.  Samokontrola 
74
4.3. 
Teoria odbicia a materializm historyczny 
75
4.3.1.  Czynna rola podmiotu w historii 
78
4.3.2.  Integralność filozofii marksistowskiej 
82


7
Rozdział V
Teoria  prawdy 
86
5.1. 
Poznanie faktów i poznanie teoretyczne 
86
5.2. 
Prawda i fałsz w sferze poznania faktualnego 
90
5.3. 
Poznanie pojęciowe.  Wypełnianie pojęcia
i konkretność prawdy 
97
5.4. 
Problem definicji prawdy 
109
5.5. 
W zględność prawdy 
119
5.6. 
Dialektyka poznania a logika matematyczna 
128
Rozdział VI
Teoria praktyki 
132
6.1. 
Historia i praktyka 
133
6.1.1.  Co to znaczy „mieć własną historię" 
133
6.1.2.  Odróżnianie praktyki  i pracy 
138
6.1.3.  Identyczność historii  i praktyki 
144
6.2. 
Praktyka a problem odbicia 
147
6.2.1.  Praktyka indywidualna 
147
6.2.2.  Praktyczna kontrola odbicia 
154
6.2.3.  Czy nauka ma własną historię? 
161
6.2.4.  Zagadnienie kryterium prawdy 
173
Literatura 
179


PRZEDMOWA
Zapoczątkowany w latach pięćdziesiątych rozkład rosyjskiego 
imperium oznaczał też daleko idące zmiany we wszystkich krajach 
wchodzących w jego skład. Z punktu widzenia filozofa ubocznym 
-  choć zabawnym —  efektem tego rozkładu był niemal całkowity 
zanik myśli marksistowskiej. Na płaszczyźnie politycznej nastąpi­
ła zupełna  kompromitacja ideologii  komunistycznej, choć jej  re­
likty  odnajdywać  można  w  programach  ruchów  i  partii  narodo­
wych. Natomiast teoria społeczna marksizmu (a także jego filozofia) 
uległa zapomnieniu.  Ten,  aby rzecz ująć  krótko, 
kolaps marksi­
zmu 
poprzedzony byłjego erozją w latach  1950-1980, przebiega- 
jącąnierównomiemie w centralnych obszarach imperium i najego 
peryferiach. Odrębnego ujęcia wymagają losy marksizmu i mchu 
komunistycznego w USA i na zachodzie Europy, innego jeszcze -  
w krajach Trzeciego Świata. W tym opracowaniu skoncentruję się 
jednak na problemach teoretycznych marksizmu.
Jest  tedy  faktem,  że  myśl  marksistowska  pozostaje  od  lat 
w stadium głębokiego kryzysu. Nie zamierzam tu dalej  ani  do­
ciekać przyczyn tego kryzysu, ani rozpatrywać szans jego ewen­
tualnego przełamania1 .  Pragnę natomiast zwrócić uwagę na oko­
liczność następującą. Bez względu na to, jakie miejsce zajmuje 
marksizm  w  kulturze  filozoficznej  końca  XX  stulecia,  i  bez
' Za kuriozalny uważam fakt, żc w niektórych opracowaniach historii filo­
zofii  polskiej  po  II  wojnie światowej  całkowicie pomija się dorobek polskich


Yüklə 0,7 Mb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   53




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə