gnostitsizm
eramizning 150 yillarida
o‘zining yuksak ravnaqiga erishadi. Ular shunday falsafiy ta’limot yaratdilarki, ularning fikricha,
Xudo ruh sifatida yovuzlikda mutlaqo sof, inson esa o‘z tabiatining ruhiy jihati bilan xudoga
moslashgan. Bu masalada gnostitsizm faylasuflari xristianlikni yunon falsafasi bilan
birlashtirishga harakat qildilar.
Apologetlar
xristianlik tarixida I va III Apologetlar asrlarda vujudga keldi. Apologetika
so‘zining lug‘aviy ma’nosi “himoya qilish”, demakdir. Apologetlar hukumatning xristianlikka
bulgan dushmanligini bartaraf qilishga, Rim davlatining xristianlikni ta’qib qilishi hech qanday
okdashga loyiq emasligini isbotlashga harakat qilganlar, o‘z asarlarida mushriklik (ko‘p Xudolik)
adabiyotlaridan olingan bahslashish (dialog) shaklidan yoki apologetikaning mumtoz shaklidan
foydalanganlar. Apologetlar asarlarida ikki an’ana yaqqol sezilib turadi. Ya’ni, inkor kdlish va
tasdiqlash. Ular eng avval mushriklar tomonidan xristianlikka qo‘yilgan ayblar — g‘ayriodatiy
xdrakatlar, dabdababozlik kabilarni inkor qilganlar. Xristianlikning sofligini esa tasdiqlaganlar. Bu
sohada Yustinning “Birinchi apologeya” “Ikkinchi apologeya” asarlarini. Tulean va Anaksagor
kabi faylasuflar faoliyatini ta’kidlash lozim. “Patristika” so‘zi “ota” (“padre”) so‘ziatristika dan
kelib chiqqan. Bu nom bilan odatda Yevropada yepiskoplarni ularga hurmat sifatida ataganlar.
Sharkda mashhur bo‘lgan cherkov otalaridan biri
Dostları ilə paylaş: |