Mavzu: Anomal xossali neft konlarini ishlash loyihalashtirish
Yüklə 0,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
1 2
11-mavzu| Mavzu: ANOMAL-QOVUSHQOQ NEFTLI UYUMLARNI ISHLASH VA LOYIHALASHTIRISH REJA: 1. Anomal-qovushqoq neftli uyumlarni ishlash xususiyatlari 2. Anomal neftni tekis-radial sizishini sxemalashtirish 1.Anomal-qovushqoq neftli uyumlarni ishlash xususiyatlari ▪ Anomal neftli konlarni ishlash, neftda strukturani hosil bo‘lishi bilan bog‘liq bir qator xususiyatlarga ega. Neftda strukturani hosil bo‘lishi, neft uyumlarini ishlash ko‘rsatkichlarini jiddiy yomonlashishiga olib keluvchi, bir qator salbiy oqibatlarni keltirib chiqarish mumkin. Masalan, yuqori qovushqoq neftni sizishi natijasida olish burg‘ quduqlarini debiti kamaytiradi. Qatlamni sizish bilan qamrab olish koeffitsiyenti ham kamayishi mumkin, chunki bosimlar gradiyenti neftdagi strukturani chegaraviy buzulish bosimlari gradiyentidan kam bo‘lganda, neft kichik o‘tkazuvchanli qatlamchalarda kam harakatsiz bo‘lib, asosan yuqori o‘tkazuvchanli qatlamchalarda harakat qiladi. Agar qatlamdagi bosim gradiyentlari ushbu neftni dinamik siljish bosimi gradiyentidan kichik bo‘lsa, deyarli buzilmagan strukturali neft harakati kuzatiladigan zonalar hosil bo‘lishi mumkin. Bu zonalar shartli ravishda “turg‘unli” zonalar deb atalishi mumkin. Qatlamni turg‘unli zonalarida neft faqat ayrim yuqori o‘tkazuvchanli qatlamchalarda yoki zonalarda siziladi. Qatlamni qolgan qismlarida neft deyarli harakatda bo‘lmaydi. Agarda neftni anomal qovushqoqligini kamaytirish yoki qatlam bosimi gradiyentlarini oshirish choralari ko‘rilmasa, bu qatlamni yakuniy neft beraolish koeffitsiyentini pasayishiga olib keladi. Neftni anomal qovushqoli zonalarini yuzaga kelishi va tarqalganlik xususiyati, haydash va olish burg‘ quduqlarini joylashtirish sistemasiga, hamda ularni ishlash rejimiga bog‘liq bo‘lgan, uyum maydoni bo‘ylab qatlam bosimi gradiyentlarini taqsimlanganligiga bog‘liq. U yana anomal qovushqoqli neft tarkibiga va g‘ovak muhitni o‘tkazuvchanligiga bog‘liq. Anomal qovushqoqlikni yuzaga kelishiga jinslarni kimyoviy tarkibini ta’siri hozirgi vaqtda to‘liq o‘rganilmagan. ❑ Ma’lumki, neftni tarkibi va xossalari uyumni maydoni va qatlam qalinligi bo‘yicha jiddiy o‘zgarishi mumkin. Ko‘plab tadqiqotchilar qatlamni shipidan tagi tomon neftni zichligini ortib borishi haqida ma’lumotlar keltirishgan. Ammo, neft qovushqoqligini uyum bo‘ylab taqsimlanganligi kam o‘rganilgan. Odatda gazsizlashtirilgan neftni qovushqoqligi aniqlanadi. Neftning bu ko‘rsatkichi qatlam bo‘ylab katta oraliqda o‘zgarishi kuzatilgan. Masalan, Taymurzin konidagi (Rossiya, Bashqirdiston) gazsizlashtirilgan neftni qovushqoqligi maydon bo‘ylab 28 dan 200 mPa*s o‘zgarishi aniqlangan. ❑ Odatda, neft konlarini ishlashni loyihalashtirishda neftni fizik xossalarini va qatlamni fizik xususiyatlarini uyum bo‘ylab o‘rta qiymati olinadi. Neft shakli bo‘yicha modellashtiriladi. Konlarni asosiy ishlash ko‘rsatkichlarini bashorat qilish uchun bunday yondashishni anomal neftni uyumlarda qo‘llab bo‘lmaydi. Neft konlarini muhim texnologik ko‘rsatkichlarini aniqlash uchun gidrodinamik hisoblarni bajarishda neftni reologik xossalarini o‘zgarishni va qatlamni har xilligni inobatga olish kerak. Shunday qilib, anomal qovushqoqli neft uyumlarini loyihalashtirishdagi va tahlilidagi bosh xususiyati neft va gaz tarkibini, fizik va muhim reologik xususiyatlarini uyum hajmi bo‘ylab o‘zgarishini mufassal o‘rganish zaruriyati hisoblanadi. Gidrodinamik hisoblashlar sxemasini tanlash neft va gaz xossalarini uyum bo‘ylab taqsimlanganlik xususiyatlari inobatga olib bajaralishi kerak. ❖ Neftlarni anomal qovushqoqli xususiyatlariga qatlamni fizik xususiyatlari va har xilligi katta ta’sir etadi. Masalan, dinamik siljish bosimini gradiyenti va neftdagi strukturani chegaraviy buzilish bosimi gradiyenti jinslarni o‘tkazuvchanligiga katta bog‘liq. Reologik xossalarni keskin yomonlashuvi, kichik o‘tkazuvchanlik koeffitsiyenti bilan xususiyatlanuvchi, g‘ovak muhitlardagi neftni sizilishida namoyon bo‘ladi. Shunday qilib, oluvchi va haydovchi quduqlarni joylashtirish sistemasi, ular orasidagi masofalar, ularni ishlash rejimlari uyumni ishlashda qatlam bosimi gradiyentlarini, neftdagi strukturalarni chegaraviy buzilish bosimi gradiyentlaridan katta bo‘lishini, ta’minlash kerak. Agar ushbu maqsadga erishish ishlash iqtisodiy ko‘rsatkichlarini jiddiy yomonlashuvi sababli, mumkin bo‘lmasa, u holda neftni reologik xossalarini yaxshilash tadbirlarini loyihalash kerak. • Neft konini ishlashni dastlabki loyihalarini tuzish bosqichida loyihalovchi, neftni strukturali mexanik xossalariga ta’sir etuvchi, neftni tarkibini uyum maydoni bo‘ylab taqsimlanganligi va o‘tkazuvchanlik koeffitsiyentini o‘zgaruvchanlik xususiyatlari haqida yetarli darajadagi mufassal ma’lumotlarga ega bo‘lmaydi. Shu sababli qatlam va qatlam nefti haqida yangi ma’lumotlar paydo bo‘lib borishi bilan neftni anomal qovushqoqligini kamaytirish tadbirlariga o‘zgarishlar kiritilish kerak. • Bundan tashqari, uyumni ishlash jarayonida turli sabablarga ko‘ra ishlatish quduqlaridan olinayotgan neftni xossalari jiddiy o‘zgarishi mumkin. Shu sababli neft va gaz tarkibini, ularni reologik xossalarini o‘zgarishi haqida muntazam nazorat olib borish kerak. Yüklə 0,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|
1 2