Mavzu: Falsafaning asosiy masalalari



Yüklə 34,01 Kb.
səhifə1/4
tarix29.11.2023
ölçüsü34,01 Kb.
#139080
  1   2   3   4
falsafa


Mavzu: Falsafaning asosiy masalalari
Insonga uning borligi va bu dunyoda borligi to'g'risida haqiqatni bilish uchun vositalar berishdir. Bilim insonga mavjud bo'lgan bo'shliqlarni to'ldirishga imkon beradi, uning nomukammalligini tubdan engib chiqishga yordam beradi.
Inson azaldan bilimga ishtiyoqmand bo'lib, uni o'rab turgan hamma narsaning (tabiat, koinot, inson) borligi, u nimani ko'ra olishi va unga noma'lum bo'lgan narsalar haqida qayg'urgan.
Biroq, u texnologiyani kashf etganida, u o'zining hayot tarzini engillashtiradigan va shaxsiy mamnuniyatni keltirib chiqaradigan moddiy narsalarga bo'lgan qiziqishini o'zgartiradi.
Bu uning insoniyatning asosiy tamoyillarini unutishi va qadimgi mutafakkirlar falsafaning maqsadi deb atagan harakatlariga olib keladi.
Falsafa donolikka muhabbatning mulohazali mavzusi sifatida tilga olinadi va buning uchun ular bizni insonga o'z haqiqati, aql-idrok va qalb ehtiyojlari to'g'risida xabardor qiladigan mulohazalar guruhini taklif etadi.

Falsafaning asosiy maqsadi


Inson o'zining ko'p va tartibsiz vazifalarida oladigan ruhiy chalkashliklarga to'la. Shu sababli, falsafaning maqsadi insonni engib o'tish, haqiqatan ham muhim bo'lgan narsalarga e'tibor berish, unga o'zini yashamasligi kerak bo'lgan vaziyatlardan xalos qilish, hayotida va kundalik majburiyatlarida tartib qo'yish, ruhida tinchlikni birinchi o'ringa qo'yish va izlashdir.
Falsafa bizga yuqori darajadagi mulohaza yuritishimizga imkon beradi va shu bilan tanqidiy fikrlashni rivojlantiradi, bu jamiyatning kundalik holatlarida axloqiy tamoyillarni va barcha insonlarga hurmat tamoyillaridan qutulgan holda madaniyatlararo muloqotni amalga oshirishga imkon beradi. Tabiat.
Bu bizni ijtimoiy muammolarga yon bosmasdan tanqidiy yo'l bilan duch kelishni va tushunishni o'rgatadi, shunda vaziyatni aniqlash orqali aniqlash mumkin. Uchun va qarshi bo'lgan fikrlar oqilona va bahsli tarzda ko'rib chiqiladi, boshqasini tinglashda kelishuv va yarashuvga erishiladi.
Falsafaning maqsadi insonni va uning ongini moddiy olamdan tashqariga chiqarish, uning hayoti qanday bo'lganligi, nima o'zgarishi kerakligi va uni qanday amalga oshirishi mumkinligi bilan insonni to'qnash kelishdir.
U insonga kiradi va uning eng yaqin fikrlarini sinchkovlik bilan tekshiradi, xatolarni qabul qilishni keltirib chiqaradi, shunda biz talab va shaxsiy takomillashtirishning qaysi qismida ishlashimiz kerakligi aniq bo'ladi.
Insoniyatning texnologik yutuqlari odamlarga iste'molchilar va raqobatbardosh jamiyat tarkibida nohaq raqobatga kirishish uchun tovar va xizmatlarni ishlab chiqarish haqida ko'proq o'ylashga imkon berdi, bu esa insonni aks ettirishni unutadi:

  • Uning borligi

  • Yaxshi va yomon narsalar haqida

  • Uning atrofi haqida

  • Axloq qoidalari to'g'risida

Bundan tashqari, bularning barchasi sizning hayotingizda aks ettirishi kerak, bu sizni yangi shaxsiy munosabatlarni yaxshilashga olib keladigan xulq-atvorni belgilaydi logotiplar.
Falsafiy muammolarning o‘ziga xos xususiyati, uning ikki tomonlama tabiatga egaligidadir. Bir tomondan, har bir tarixiy vaqt oralig‘ida ular mazkur davrning o‘ziga xos jihatlari bilan bog‘liq holda muayyan - tarixiy shaklga ega bo‘ladi. Masalan, G‘arbiy yevropa o‘rta asr madaniyatida hukmronlik qilgan din va diniy institutlar ilohiyotga doir muammolarga bo‘ysunadigan falsafiy muammolarni belgiladi. XVII-XVIII asrlarda yevropa fanida mexanikaning birinchi o‘ringa chikishi falsafiy muammolarga mexanik nuqtai nazardan qarashni keltirib chiqarib, o‘sha davr falsafasining shunga mos tarzda shakllanishiga sabab bo‘lgan edi. Yoki ilk islom falsafasidagi (masalan, iroda erkinligi haqidagi jabariylar va qadariylar o‘rtasidagi) bahs haqida gapirish mumkinki, bu xalifalar hokimiyatining qo‘llab-quvvatlash yoki unga qarama-qarshi turish kabi siyosiy jarayonlarga borib taqalar edi.
Boshqa tomondan, falsafiy muammolar borliqning asosiy masalalariga taalluqli bo‘lganligidan ular «abadiy» muammolar deb ataladigan tub masalalariga mansubdir. Falsafiy muammolarning «abadiy»ligi, ularni hal qilib bo‘lmasligi va ularni hal qilish befoydaligini anglatmaydi. U barcha davr va barcha avlodlar uchun muammoni uzil-kesil hal qilib bo‘lmasligini bildiradi. Har bir tarixiy davr, insonlarning har bir yangi avlodi uchun bu muammolar qaytadan tug‘iladi. Masalan, haqiqiy bilimga erishish muammosi yoki qadriyatlar muammosini olaylik. Ular turli tarixiy davrlarda mazkur davrning o‘ziga xos ijtimoiy jarayonlariga bog‘liq holda har xil mazmun bilan to‘ldirilgan. Ular insonning dunyoga bo‘lgan asosiy (bilishga va qadriyatlarga doir) munosabatlariga taalluqli bo‘lib, hamisha zaruriy ravishda bashariyat oldida yangi ko‘rinishda albatta paydo bo‘ladi. Bilish va taraqqiyot tabiatining cheksizligi tufayli insoniyat hamisha haqiqatga erishishga oshiqadi, yangi orzularni ro‘yobga chiqarish va qidirish yo‘llarini takomillashtirishga intiladi, hamisha eski va yangi qadriyatlar to‘g‘risidagi savollarga duch keladi. Agar XIX asr nemis faylasufi ye.Dyuring aytganidek, shunday lahza yetib kelsaki, unda bashariyat o‘zini hamma narsani biladigan va endi bilmaydigan narsasi qolmagan hamda «oxirgi mutlaq haqiqat» erishdim deb hisoblasa, unda u ma'naviy mukammallikka intilmay qo‘yadi va yangi orzularni qidirishni behuda mashg‘ulot deb biladi va ehtimolki, bu bilan bashariyatning ma'naviy o‘limi yaqinlashgadi.


Yüklə 34,01 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə