DAT „Xalq banki“ Samarqand viloyat boshqarmasi va filiallarining iqtisodiy
ko’rsatkichlar bo’yicha 2010 yil 1 yanvar holatiga.
T
/r
Iqtisodiy ko'rsatkichlar
V
il.
A
mal.
B
og'ish.
K
-
qo'r
P
ayar.
B
ul.
O
qd.
P
ast.
U
rg.
N
arp.
J
omb.
1
.
Kapital yetarliligi koef.%
2
5,4
1
5,6
3
9,1
7
8,9
2
3,9
1
8
4
1
3
8,6
3
3
3
4,9
1
9,1
Mke=K/Xa*100(10% dan kam
bo'lmas. K-k
3
2
4
5
3
2
5
4
4
4
2
2
.
Lahzali likv. Koef.
1
,1
2
8
1
3
0
,3
0
,8
0
,8
0
,4
0
,4
1
,1
1
,6
(Ll.=La/Tko(0,25 dan kam
bo'lmasl. K-k)
4
5
3
5
2
3
3
2
2
4
4
3
.
Likvidli aktivl. salmog'I koef.%
1
5,4
3
9,2
1
5
1
4,4
1
,1
3
,1
1
3
9
,7
1
5
2
1
1
2,1
Ualas=La/A*100(20% kam
bo'lmasl. Kerak
1
5
1
1
1
1
1
1
1
1
2
4
.
Omonatga nisbat. kapit. yetarl.
3
23
6
58
6
94,5
9
0,4
7
0,9
3
91
2
14
2
26
6
09
5
10,5
2
25,2
Oke=Bo/Bk*100(100%dan
oshmasl. K-k
2
1
1
5
5
2
3
3
1
1
3
5
.
Aktivlarni joylasht.dan ol.foiz
dar.%
0
,6
-
53
-
0,1
1
,7
0
,4
1
,5
0
,8
0
,5
0
,8
0
,3
0
,4
Aj.f.=Fd-Fx/Da*100
1
0
0
1
1
1
1
1
1
1
1
6
.
Umum. har. nisbat. oper. har.
ulushi,%
7
1,5
8
9,9
6
8,9
9
1,9
6
1,2
6
2
7
9
5
8,8
8
4
8
6,8
7
8
Oxu=Xo/Xu*100
3
2
4
1
4
4
3
5
2
2
3
7
.
Kredit resurslarni joyl. Koef. %
0
,9
1
,7
0
,3
1
7
,5
1
1
0
,9
0
,4
0
,4
2
,1
Krj=Kr/Jo*100
1
2
1
1
5
1
1
1
1
1
3
8
.
Bo'sh kredit resurslar
salmog'I,%
1
00
-
45
2
6,2
-
0,5
-
18
-
2
1
1
6
,1
2
3
1
4,6
5
,9
Bkrs=Fkr/Vkr*100
5
0
5
0
0
0
3
2
5
3
2
9
.
Rentabellik darajasi,%
9
,1
1
,1
-
20,2
4
,2
6
4,2
3
3
5
7
,2
2
8
,2
9
,4
Rd.=Sf./Ux.m*100
4
1
0
2
5
1
5
3
1
3
4
1
0.
Kadrlar menedjm. Reyting
ballari(KM)
4
3
3
3
2
4
2
2
4
2
3
Reyting bo'yicha umumiy
ballar
2
8
2
1
2
2
2
4
2
8
1
9
2
7
2
4
2
2
2
3
2
6
Reyting bo'yicha baho
3
4
4
4
3
5
3
4
4
4
3
T
/r
Iqtisodiy ko'rsatkichlar
S
amar.
I
sht.
T
emir.
P
aysh.
S
iyob
Q
o'shr.
N
ur.
C
hel.
T
ayl.
P
axt
1
.
Kapital yetarliligi koef.%
6
4,3
2
7,6
3
9
1
03,9
3
5,5
3
6
5
2,7
1
7,8
1
6,4
1
02,8
Mke=K/Xa*100(10% dan
kam bo'lmas. K-k
5
3
4
5
4
4
5
2
2
5
2
.
Lahzali likv. Koef.
4
,6
0
,8
1
,2
0,
9
1
,1
1
,7
1
0
,7
0
,2
1
,7
(Ll.=La/Tko(0,25 dan kam
bo'lmasl. K-k)
5
3
4
3
4
4
3
3
1
4
3
.
Likvidli aktivl. salmog'I
koef.%
2
0,8
1
2,9
2
1,2
1
9,4
2
0,9
7
,7
1
6
4
,3
3
,6
1
5,3
Ualas=La/A*100(20%
kam bo'lmasl. Kerak
2
1
2
1
2
1
1
1
1
1
1
4
.
Omonatga nisbat. kapit.
yetarl.
3
84,6
2
41
5
63,9
1
37,8
5
14,7
6
6,1
1
65
1
58
3
74,7
2
63,7
Oke=Bo/Bk*100(100%da
n oshmasl. K-k
2
3
1
4
1
4
4
4
2
3
5
.
Aktivlarni joylasht.dan
ol.foiz dar.%
0
,3
1
0
,2
0,
6
0
-
2,4
1
,3
1
,5
0
,3
0
,3
Aj.f.=Fd-Fx/Da*100
1
1
1
1
1
0
1
1
0
1
6
.
Umum. har. nisbat. oper.
har. ulushi,%
6
1,2
7
2,8
8
1,6
6
4,1
6
1,8
4
3,6
7
4,2
5
6
7
6,8
7
4,1
Oxu=Xo/Xu*100
4
3
2
4
4
5
3
5
3
3
7
.
Kredit resurslarni joyl.
Koef. %
0
,2
1
,2
0
,3
0,
4
0
,4
2
,9
0
,6
3
,6
1
,7
0
,2
Krj=Kr/Jo*100
1
2
1
1
1
3
1
4
2
1
8
.
Bo'sh kredit resurslar
salmog'I,%
2
4,2
2
,4
2
0,2
8,
4
1
8
1
2
,2
-
3,4
-
7,5
1
3,5
Bkrs=Fkr/Vkr*100
5
1
5
2
4
1
1
0
0
3
9
.
Rentabellik darajasi,%
4
,1
2
0
,1
5,
7
-
5,6
-
8,3
2
,2
2
7,8
5
,8
1
3,9
Rd.=Sf./Ux.m*100
2
1
1
2
0
0
1
5
2
5
1
0.
Kadrlar menedjm.
Reyting ballari(KM)
3
2
2
3
3
2
2
3
3
2
3
Reyting bo'yicha umumiy
ballar
3
0
2
1
2
3
2
5
2
4
2
4
2
2
2
8
1
6
2
8
Reyting bo'yicha baho
3
4
4
4
4
4
4
3
5
3
3-bob. Jahon maliyaviy iqtisodiy inqirozi davrida bank kapitalining
samaradorligini oshirish yo’llari.
Kapital miqdori.
Bank ishi nazariyasining eng katta tortishuvlarga sabachi bo‘lgan
savollardan biri bank kapitalining miqdorini aniqlashdir. Ko‘plab diskussiyalar: kim
bank kapitali standartlarini o‘rnatishi kerak – bozormi yoki tartib solish organlarimi?
bank kapitalining maqsadga muvofiq miqdori qancha? kabi muammolarga bahishlandi.
Bank kapitalini baholashga tartibga solish no‘qtai nazaridan yondashish.
Kapitalni tartibga solishning sabablari. Ko‘p yillar davomida bank kapitalining
miqdori qat’iy tartibga olinib kelinadi. Banklar davlat ro‘yxatidan o‘tkazilish paytida va
butun faoliyati davrida ustav kapitalining majburiy minimal miqdorini ta’minlashlari
shartdir. Tartibga solish organlari shuningdek, kapitalning maqsadga muvofiq turlarini
ham belgilashadi.
Bank kaptali miqdorining tartibga solinishining sabalari quyidagilardir:
1. Banklarning bankrotlik riskini chegaralash.
2. Jamiyatning banklarga bo‘lgan ishonchini saqlash.
3. Banklarning bankrotligi oqibatida yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan davlat
organlari va aholining yo‘qotishlarini chegaralash.
Tartibga solishning nazariy asoslari «bozor bu uch masalani bir vaqtning o‘zida hal
qilishi mumkin emas» degan tushunchasi bilan bog‘liq. Bozor alohida olingan bankning
bankrotlik holati bank tizimiga qanday ta’sir o‘tkazishini va davlat hamda aholining
yo‘qotishlarini aniq baholash imkoniyatiga ega emas.
Mijozlar oldidagi ishonchning yo‘qotilishi bankning qisqa muddatli majburiyatlari
(ayniqsa talab qilgunga qadar depozitlar) tezkorlik bilan omonatchilar tomonidan
olinishiga olib keladi. Diyarli hech qanday bank omonatlarning ommaviy olinishi
holatida darhol kredit portfelini likvidatsiya qilish imkoniyatiga ega emas. Bundan
tashqari, ba’zi bank boshqaruvchilari o‘z risklarining boshqa bank mijozlariga ta’sirini
diyarli hisobga olishmaydi.
Bank depozitlarini sug‘urtalashning salbiy jihatlaridan biri, u omonatchilarning
banklarning ishonchliligi va risklarini tahlil qilishga qaratilgan harakatlari darajasini
pasaytirib yuboradi. O‘zlarini to‘liq himoyalangan deb hisoblovchi omonatchilar, bank
duch kelayotgan risklarni baholamaydilar hamda ishonchliroq banklarga mablag‘larini
o‘tkazish ko‘rinishida ularni «jazolamaydilar».
Tadqiqotlar natijalari.
So‘nggi yillar davoamida banklar o‘z zimmalariga oladigan
risk va bank kapitalining miqdori to‘g‘risidagi qaror qabul qilinishiga kim ko‘proq ta’sir
o‘tkazadi – raqobat bozorimi yoki tartibga solish organlarimi – masalasida ko‘plab
tadqiqotlar o‘tkazildi. bu tadqiqotlarning natijalari turli xilda, lekin ularning asosiy
qismi bank kapitalining miqdori va turiga tartib solish organlari emas, balki bozor o‘z
ta’sirini o‘tkazishini isbotladi. Ammo bugungi kunga kelib, kapitalni tartib solish va
kapitalning minimal miqdoriga qo‘yilgan qat’iy talab oqibatida, davlat tomonidan
tartibga solish (bozor tomonidan muvofiqlatirilishi kabi) masalasi muhim ahamiyat kasb
qilmoqda.
Odatda moliya bozori, bank risklarining turli darajasiga qarab, riskli banklarning
majburiyatlari va aksionerlik kapitali qiymatining kamayishi ko‘rinishida javob beradi.
Ammo bank aksiyalarining ochiq bozor aylanmasiga faol jalb qilinmaganligi,
moliyaviy bozorning banklar faoliyatini tartibga keltirishdagi ta’sirini chegaralab
qo‘yadi. Shuningdek, bozor faqat mavjud ma’lumotlardan foydalanadi, riskning haqiqiy
darajasini aniqlash uchun zarur bo‘lgan eng muhim ma’lumotlar bozordan «yashirinib»
qoladi va faqat banklarning o‘ziga va nazorat organlarga ma’lum bo‘ladi.
Haqiqatda ham bank kapitali va aktivlar o‘rtasidagi nisbat bankrotlik bilan
bog‘liqmi? Ko‘pchilik taqiqotlar ahamiyatli bog‘liqliklarni aniqlay olmadi.Kapitalning
ko‘payishi bankrotlik riskini kamaytirmaydi. Ko‘pchilik banklarning kapitali ikki yoki
uch barobar oshgan holda ham bankrotlikdan qutila olmasdilar. Kapital miqdorining
minimal darajasini belgilanishi bank risklari darajasini kamaytishiga olib kelmaydi.
Banklar kapital miqdoriga qo‘yilgan qat’iy talablarni qondirgan holda, daromadlilik
darajasini oshirish uchun faoliyatning boshqa jabhalarida o‘z zimmalariga ko‘proq
risklarni olishlari mumkin.
Dostları ilə paylaş: |