Mavzu: Matn muxarrirlari


Добавить – Столбцы справа



Yüklə 437,14 Kb.
səhifə2/5
tarix11.10.2017
ölçüsü437,14 Kb.
#4363
1   2   3   4   5

7.2.3. Добавить – Столбцы справа – tanlangan ustun o'ng tarafiga yangi ustun qo'shadi.

7.2.4. Добавить – Строки выше – tanlangan satr yuqorisiga yangi satr qo'shadi.

7.2.5. Добавить – Строки ниже - tanlangan satr tagiga yangi satr qo'shadi.

7.2.6. Добавить – Ячейку – tanlash orqali alohida yacheyka, ustun yoki satr qo'shadi.

7.3.1.Удалить – Таблицу- jadvalni to'liq o'chiradi.

7.3.2.Удалить – Столбцы – jadvaldan belgilangan ustunlarni o'chiradi.

7.3.3.Удалить – Строки – jadvaldan belgilangan satrlarni o'chiradi.

7.3.4.Удалить –Ячейку– jadvaldan belgilangan yacheykalarni, ustunlarni yoki satrlarni o'chiradi.

7.4.1. Выделить – Таблицу- joriy jadvalni to'liq belgilaydi.

7.4.2. Выделить – Столбец – joriy ustunni belgilaydi.

7.4.3. Выделить – Строку – joriy satrni belgilaydi.

7.4.4. Выделить – Ячейку – joriy yacheykani belgilaydi.

7.5.Oбъединить ячейки - jadvaldagi belgilangan yacheykalarni birlashtirish.

7.6.Разбить ячейку - tanlangan yacheykani bir nechta yacheykalarga bo'lish.

7.7.Разбить таблицу – jadvalni joriy satrdan ikki qismga ajratadi.

7.8.1. Преобразовать в таблицу - yozilgan matnni jadvalga joylashtiradi.

7.8.2. Преобразовать в текст – jadvalda joylashgan matnni oddiy matn ko'rinishiga o'tkazadi.

7.9. Скрыть сетку (Отображать сетку)- jadvalning chegaralarini yashiradi (ko'rsatadi).
MICROSOFT WORD USKUNALAR PANELIDAN FOYDALANISH.

"Стандартная" uskunalar paneli








Создать” – Yangi hujjat yaratish.





Открыть” – Avval yaratilgan hujjatni yuklash (ochish).





Сохранить” –hujjatni diskka yozish (saqlash).





Закрыть” – Joriy hujjatni yopadi.





Печать” – Hujjatni chop etish uchun printerga yuborish.





Предварительный просмотр” - hujjatning qog’ozga qanaqa chop etilishini ekranda ko’rish.





Правописание” – joriy hujjatni orfografik, grammatik va stilistik xatolarga tekshirish va berilgan maslahatlar asosida to’g’rilash.





Вырезать” – belgilangan fragmentni ma’lumotlar buferiga joylashtirish. (qirqib olish)





Копировать” – belgilangan fragmentning nusxasini ma’lumotlar buferiga ko’chirish.





Вставить” - ma’lumotlar buferida joylashgan fragmentni hujjatga qo’yish. Ma’lumotlar buferi bo’sh bo’lsa bu buyruq ishlamaydi.





Формат по образцу” - belgilangan ob’ekt yoki fragment formatini ko’chirich va boshqa ob’ekt yoki fragmentga taqbiq etish.





Отменить” – oxirgi bajarilgan amallarni ketma-ket bekor qilish.




Вернуть” - "отменить" buyrug’i orqali bekor qilingan amallarni qayta tiklash.





Таблицы и границы” - " Таблицы и границы " panelini ko’rsatish yoki yashirish.





Добавить таблицу” - tanlash yordamida ustun va satrlar sonini ko’rsatib jadval yaratish. Agar kursor jadval ichida joylashgan bo’lsa, jadvalning yacheykalari belgilanishiga qarab bu buyruq, "Добавить ячейки" yoki "Добавить столбец" yoki "Добавить строки" buyrug’iga o’zgarishi mumkin.





Добавить таблицу Excel” - Microsoft Excel jadvalini qo’yish.





Столбцы” – hujjatdagi ustunlar sonini o’zgartirish.





Рисование” - "Рисование" uskunalar panyelini ko’rsatish yoki yashirish.





Схема документа” - hujjat strukturasini mundarija ko’rinishida matn chap tarafida ko’rsatish.








Непечатаемые символы” - Ekranda xizmatchi belgilarni ko’rsatish, tabulyatsiya belgisi, abzats oxiri va shunga o’xshash belgilar. Ular chop etishda yozuvga chiqarilmaydi.





Масштаб” – hujjat masshtabini o’zgartirish (10 dan 500 gacha foiz hisobida).





Помощник” - "yordamchi" ma’lumotlar va maslahatlar beradi..

"ФОРМАТИРОВАНИЕ" USKUNALAR PANELI








Стиль” – abzatsga stil tanlash. (formatini o’zgartirish)





Шрифт” - belgilangan matn shriftini o’zgartirish.





Размер шрифта” – belgilangan matn shrift o’lchamini o’zgartirish..





Полужирный” - belgilangan matn shriftini qalin ko’rinishga o’tkazish yoki qalin bo’lsa bu formatni bekor qilish.







Курсив” - belgilangan matn shriftini kursiv ko’rinishga o’tkazish yoki kursiv bo’lsa bu formatni bekor qilish.





Подчеркнутый” – belgilangan matn tagiga chizish. Agar matn tagiga chizilgan bo’lsa, chiziqni olib tashlaydi.





По левому краю” – abzatsni chapga tekislash. Bu holda abzatsning o’ng qismi notekis bo’ladi.





По центру” – abzatsni markazlashtirish.





По правому краю” - abzatsni o'nga tekislash. Bu holda abzatsning chap qismi notekis bo’ladi.





По ширине” – abzatsni eniga tekislash.





Нумерация” – abzatslarga nomer qo’yish yoki olib tashlash.





Маркеры” - abzatslarga marker qo’yish yoki olib tashlash.





Уменшить отступ” – abzats chap qismidagi joyni kamaytirish.





Увеличить отступ” - abzats chap qismidagi joyni ko’paytirish..





Внешние границы” – belgilangan matn, abzats, yacheyka, rasm yoki boshqa ob’ekt atrofiga chegara (chiziq) chizish yoki chegara (chiziq)ni olib tashlash.




Выделение цветом” – matn foni rangini o’zgartirish.




Цвет шрифта” – belgilangan matn harflari rangini o’zgartirish.


MATNNI KIRITISH VA TAXRIRLASH
Joriy hujjatning oynasi hamma vaqt o'chib yonuvchi vertikal chiziqqa – kursorga ega. Matn klaviatura yordamida kiritiladi. Kiritilgan belgilar kursor joylashgan joyida paydo bo'ladi. Bunda kursor o'nga suriladi.

Klaviaturadagi har bir alfavit-sonli tugmasi ikkita turli belgini kiritishga imkon beradi: SHIFT tugmasi bosilishi bilan yoki bosilmasdan. Xarflar uchun SHIFT tugmasi bilan bosilishi katta xarflarni kiritishni, SHIFT tugmasi bosilmasdan esa kichik harflar kiritishni ta'minlaydi.

Agar matnning ancha katta qismini katta harflar bilan terish kerak bo'lsa, unda hamma vaqt SHIFT tugmasini bosib turish noqulay bo'ladi. Bu holda CAPSLOCK tugmasidan foydalaniladi, bu tugma klaviaturani katta harflarni kiritish tartibiga o'tkazadi.

Matnni kompyuterga kiritishda yangi satrga o'tish uchun ENTER tugmasi qo'llaniladi. Matn muxarrirlarida o'ng chegarasiga yetilganda yangi satrga avtomatik ravishda o'tish imkoni ko'zda tutilgan, bunda ENTER tugmasi bitta abzatsni tugatib, yangisini boshlash uchun ishlatiladi.



Dastlabki matn ko'pincha xatolarga egadir. Undan tashqari, xatolar to'g'rilanganda ham, ish davomida rejalar o'zgarib, matnga o'zgartirishlar kiritish kerak bo'ladi. Kiritilgan matnning xatolarini to'g'rilash va o'zgartirishlarni kiritish amali matnni tahrirlash deyiladi.

  1. Belgilarni o'chirish. Buning uchun kursorni o'chiriladigan belgining yoniga o'rnatish kerak. Bu amal kursorni boshqarish tugmalari yordamida bajariladi: , , , . Kursorni sichqoncha yordamida ham o'rnatish mumkin. Buning uchun sichqoncha ko'rsatkichini kerakli joyga olib borib, bosishni bajarish kerak. Kursor kerakli joyga o'rnatilgandan keyin belgini yoki belgilarning guruhini o'chirish mumkin. Buning uchun  (BACKSPACE) yoki DELETE tugmalardan foydalaniladi. BACKSPACE tugmasi yordamida kursordan chapda joylashgan belgilar o'chiriladi. DELETE tugmasi esa kursordan o'ngda joylashgan belgilarni o'chiradi.

  2. Yangi belgilarni kiritish. Tayyorlangan matnga yangi belgilarni kiritish o'xshash bajariladi. Boshida kursor kerakli joyga o'rnatiladi va belgilar kiritiladi. Matnni kiritishda ikkita tartibdan foydalanish mumkin: ichiga qo'yib (surib) yozish va almashtirib yozish. Bu tartiblar klaviaturadan INSERT tugmasini bosish yoki holat satridagi ЗАM indikatorida sichqonchada ikkitalik bosish orqali o'rnatiladi. Ichiga qo'yib yozish tartibida yangi belgilar matnni o'nga surib kiritiladi. Almashtirib yozish tartibida esa yangi belgilar matnning belgilarini o'chirib, eskilarining o'rniga kiritiladi.

  3. Matnning qismlari bilan ishlash. Matnli hujjat bilan ishlashda matnning yirik qismlarini o'chirish, nusxa olish va ko'chirish mumkin. Buning uchun matnning qismi belgilanadi. Matnning qismi belgilash uchun SHIFT tugmasidan foydalaniladi. SHIFT tugmasi bilan birga kursorni boshqarish tugmalari bosiladi. Matnni cho'zish usulidan foydalanib ham belgilash mumkin (chap tugmasi bosilgan xolda sichqonchani xarakatlantirish). Belgilangan matnni o'chirish uchun DELETE tugmasidan foydalaniladi. Nusxa olish va ko'chirish uchun ma'lumotlar buferidan foydalaniladi:

Shift + Delete (yoki CTRL + X) – buferga ko'chirish (qirqib olish)

Ctrl + Insert (yoki CTRL + S) – buferga nusxa ko'chirish

Shift + Insert (yoki CTRL + V) – buferdan olib qo'yish

Klaviatura yordamida kursorni boshqarish

Buyruq

Kursorning harakatlanishi

HOME

Joriy satrning boshiga

END

Joriy satrning oxiriga

CTRL + 

Keyingi so'zning boshiga

CTRL + 

Oldingi so'zning boshiga

CTRL + HOME

Hujjatning boshiga

CTRL + END

Hujjatning oxiriga

PAGE UP

Bitta ekran sahifa yuqoriga

PAGE DOWN

Bitta ekran sahifa pastga


MATNNI SHAKLLASH (FORMATLASH)
Matnni shakllashga quyidagi elementlar kiradi:

  1. Sahifaning strukturasi

  2. Hujjatning strukturasi

  3. Abzatsning parametrlari

  4. Sarlavxalarning parametrlari

Saxifaning struktarasiga(tuzilishiga) quyidagi elementlari kiradi: qog'ozning formati(o'lchami), varaqning oriyentasiyasi(joylashishi) – «kitob» yoki «albom», hujjatning hoshiyalari – bosma varaqning chetlari va matn orasidagi masofalar, xamda kolontitullar. Kolontitullarda sahifalarning nomerlari (kolonsifralar), qisqa sarlavxalar-sahifadagi matnning mazmunini qisqa ifodalaydigan yozuvlar, hamda bezatilishning ba'zi elementlari- masalan koloncherta. Bu parametrlar Параметры страницы muloqat oynasida o'rnatiladi. Bu oyna ФайлПараметры страницы buyrug'i yordamida ochiladi. (rasmga qarang).






Abzatsning parametrlariga quyidagi elementlar kiradi:



  1. shriftning turi.

  2. shriftning o'lchami.

  3. shriftning yozilishi.

  4. satrlar orasidagi masofa.

  5. tekislanish usuli(chap chegaradan, markazlangan, eni bo'yicha yoki o'ng chegaradan).

  6. so'zlarni bo'lib, yangi satrga o'tkazish usuli.

  7. xat boshi (abzatsning birinchi satrida qoldiriladigan joyning o'lchami).

  8. abzatslar orasidagi masofa.

Bu parametrlar ФорматШрифт va ФорматAбзац buyruqlar yordamida tanlanadi. (rasmga qarang).








MATNLARNI DISKKA SAQLASH VA CHOP ETISH.

Yaratilgan va tahrirlangan matn ma'lumotlar hisoblanadi. Ma'lumotlar zarur bo'lgani uchun saqlanishi kerak. Ma'lumotlar fayl ko'rinishida saqlanadi. Fayl o'z nomiga, adresiga va kengaytirgichiga ega bo'lishi kerak. Foydalanuvchi faylga nom va adres (qaysi joyda joylashganligini)ni beradi. Fayl kengaytirgichini esa Windows OS avtomatik ravishda o'zi qo'yadi.

Matnni diskka birinchi marta saqlash uchun ФайлСохранить buyrug'i beriladi va Сохранение файла muloqat oynasida hujjatni qaysi nom bilan, qaysi papkaga, qaysi tipda saqlash ko'rsatiladi, so'ng Сохранить tugmasi bosiladi. Agar hujjat ilgari saqlangan bo'lsa, ФайлСохранить buyrug'i beriladi va bu holda hujjat ilgarigi saqlangan joyga o'sha nom bilan saqlanadi. Agar hujjatni nusxasini yangi nom bilan saqlash kerak bo'lsa, ФайлСохранить как buyrug'i beriladi va hujjat boshqa nom bilan saqlanadi. Hujjat saqlangandan so'ng uni A: diskka yozmoqchi bo'lsak, Проводник programmasi ishga tushiriladi, hamda saqlangan hujjat (ya'ni fayl) belgilanadi. Fayl belgisi ustida o'ng tugma bosiladi. Ochilgan kontekst menyudan отправить punkti tanlanib, bu punktdan disk A: punkti tanlanadi va sichqonchaning chap tugmasi bosiladi.

Matnni qog'ozga chop etish uchun printerdan foydalaniladi. Printer oldindan parallel (LTP) yoki USB portlar orqali kompyuterga ulangan bo'lishi shart. Ko'pincha parallel port orqali ulanadi, chunki bu ulanishda axborotlar uzatilishi tez ro'y beradi.



Matnni chop etishga yuborishdan avval hujjat ko'rinishini ekranda ko'rish mumkin. Bu quyidagi buyruq orqali amalga oshiriladi: Файл- Предварительный просмотр yoki uskunalar panelidan Предварительный просмотр tugmasini orqali bajariladi. Bu holatda hujjatni tahrirlab bo'lmaydi va uskunalar panelidagi boshqaruv tugmalari faqat hujjat ko'rinishini o'zgartiradi.


" ПРЕДВАРИТЕЛЬНЫЙ ПРОСМОТР " USKUNALAR PANELI.






Печать” - Faylni yoki belgilangan fragmentni yozuvga yuborish. Parametrlari Файл menyusining Печать buyrug'i orqali o'zgartiriladi.



Увеличение” - hujjat ko'rinish masshtabini o'zgartirish. Hujjat ustida lupa ko'rsatiladi, lupadagi "+" belgisi masshtab kattalashishini, "-" belgisi esa kichiklashishini bildiradi.



Одна страница” - faqat bitta varaqni ko'rsatadi.



Несколько страниц” - Ekranga bir nechta varaqlarni ko'rsatadi. Foydalanuvchi varaqlar sonini tanlab oladi.



Масштаб”- hujjat masshtabini tanlab o'zgartirish maydoni. (10% dan 500% gacha ).



Линейка” - Ekranda gorizontal chizg'ichni ko'rsatish yoki yashirish.



Сократить на страницу” - Oxirgi sahifaga kichik fragment tushib qolganda hujjatni bitta sahifaga kamaytirish.



Во весь экран” - Ekrandan boshqarish elementlarini yashirish, ya'ni hujjat ko'rinish chegaralarini kengaytirish. Avvalgi rejimga klaviaturadan ESC tugmasi orqali o'tiladi.



Закрыть” - "Предварительный просмотр" rejimidan chiqish.

Agar hujjatni ko'rinishi foydalanuvchiga yoqmasa, varaqning ko'rsatkichlarini o'zgartirish mumkin. Buning uchun Файл- Параметры страницы buyrug'i orqali Параметры страницы muloqat oynasi ochiladi. Bu muloqat oynaning 4 ta varag'i bor.

Поля varag'ida qog'oz varag'ining hoshiyalari berish mumkin.

Размер бумаги varag'ida qog'oz varag'ining o'lchamini va joylashishini berish mumkin.

Источник бумаги va Maкет varaqlarida (hujjatni boshqacha shaklda chop etish uchun mo'ljallangan) maxsus ko'rsatkichlarni o'rnatish mumkin.

Uskunalar panelidan Печать tugmasi bosilish eng tez chop etish usulidir, lekin bu usul ko'p ishlatilmaydi. Chunki bu usulda avvalgi o'rnatilgan parametrlar asosida hujjat chop etiladi.

Hujjatni chop etish Файл - Печать (yoki klaviaturadan CTRL + P) buyrug'i orqali bajariladi. Bu holda Pechat muloqat oynasi ochiladi va bu oynada chop etishni va printerni xossalarini foydalanuvchi o'z didiga yarasha sozlashi mumkin. (rasmga qarang)



Rasmga izoh:

1. Printerni tanlash maydoni.

2. Chop etiladigan sahifalarni ko'rsatish joyi.

Все”- hujjat hamma saxifalari chop etiladi.

Текущая”- faqat joriy saxifa chop etiladi.

Номера” – ko'rsatilgan raqamli sahifa chop etiladi.

3. Nusxalar sonini ko'rsatish maydoni.






Yüklə 437,14 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə