Mavzu: nerv sistemasi hujayralari Reja
Yüklə 8,32 Kb.
|
Termiz davlat pedagogika institutiTabiiy fanlar fakultiteti biologiya ta’lim yo’nalishi 103-guruh talabasi Bekkamova Dinoraning Rivojlanish biologiyasi fanidan qilgan Mustaqil ishiMavzu:nerv sistemasi hujayralari Reja:
Neyron (neyrotsit) nerv hujayrasi bо„lib, tanadan, о„simtalari va nerv oxirlaridan tashkil topgan. Nerv hujayrasining shakli va kattaligi nerv sistemasining turli qismlarida turlichadir. Ularning kattaligi 4–6 mkm dan (miyachaning donador qavati) 100–130 mkm gacha (bosh miya pо„stloq qismining yirik Bets hujayralari) bо„lishi mumkin. Nerv xujayralarining shakli ularning о„simtalari soniga bog„liq. Bir о„simtali nerv hujayralariniig shakli odatda dumaloq yoki kolbasimon, ikki о„simtali nerv hujayralari – duksimon, kо„p о„simtali nerv hujayrzlari esa notо„g„ri yulduzsimon shaklda bо„ladi. Nerv hujayralarining о„ziga xos xususiyati ularda о„simtalar bо„lishidir. Tigroid yoki xromatofil modda birinchi marta Nissl tomonidan 1889 yilda aniqlangan. Yorug„lik mikroskopi ostida u chegaralari aniq kо„riimaydigan tuzilmalar bо„lib, nerv hujayrasining sitoplazmasi va dendritlarida joylashadi. Neytritlarda esa bu modda bо„lmaydi. Nerv xujayrasining о„simtalari tuzilishi va funksiyasi jihatidan bir-biridan farq qiluvchi dendrit va neyrit (akson)ga bо„linadi. Ta‟sirotlarni kabul qiluvchi va nerv impulsini hujayra tanasiga yetkazuvchi о„simtalar dendritlar (yunopcha dendron – daraxt) deb nomlanadi. Dendrit buyicha impuls hujayra tanasi tomon intiladi. Ular unchalik uzun emas va neytron tanasi yaqinida daraxgga о„xshab shoxlanib tutallanadi. Dendritlar miqdori turli neyronlarda turlichadir. Ikkinchi xil о„simtalar–neyrit yoki akson (yunoncha axis – о„q) nerv hujayrasi tanasidan ancha uzoq masofagacha davom etadi. О„simtalar uzunligi bir necha mikrondan 1 –1,5 m gacha bо„lishi mumkin. Neyritlar nerv hujayrasidan chiqqandan sо„ng yon shoxchalar – kollaterallar hosil kilishi mumkin Yüklə 8,32 Kb. Dostları ilə paylaş:
|