Mavzu: psixofiziologiya predmeti va va zifalari
Yüklə 47,86 Kb.
|
| Analizatorlar – bu nerv fiziologik apparat bo‘lib, periferiyadagi nerv uchidan (retseptor) sezuvchi nervdan (o‘tkazish yo‘li) va miya qobig‘ining tegishli qo‘zg‘atuvchini qabul qiluvchi sohasidan iboratdir.
I.P.Pavlovning birinchi va ikkinchi signal tizimlari to‘g‘risidagi ta’limoti ilmiy psixologiya uchun katta ahamiyatga egadir. Hayvonlar uchun borliq katta yarim sharlaridagi ta’sirlagichlar va ularning izlari bilan signallashib ular organizmning ko‘rish, eshitish retseptorlariga bevosita kelib turadi. Bu birinchi signallar tizimi bo‘lib, odam va hayvonlarda umumiydir. So‘zlar ikkinchi, maxsus insoniy signal tizimini tashkil etadi. So‘zlar narsa va hodisalardan kelayotgan signallarning o‘rnini egallagani uchun I.P.Pavlov tomonidan “signallar signali” deb nomlangan. Ikkinchi signal tizimining faoliyati birinchi signal tizimidan ajralmagan holda bevosita bog‘liq tarzda boradi. Ikkinchi signallar tizimi tafakkur va nutqning fiziologik asosi hisoblanadi. Refleksning klassik tushunchasi yordamida psixik faoliyat asoslarini tushuntirishdagi muhim kamchilik shundan iboratki, refleks tizimi inson psixikasining idora etuvchi va o‘zgartiruvchi rolini tushuntirib bermaydi. I.P.Pavlovning shogirdlari va izdoshlari bu kamchilikni reflektor organik tizimi tushunchasini reflektor halqasi tizimi tushunchasiga o‘zgartirish yo‘li bilan yechishga intildilar. 3 1 2 7 6 6-7
5 Reflektorlik faoliyatini anatomik fiziologik mexanizmi: Analizatorning sxemasi. (1,2,3) Reflektorlik faoliyati. (1,2,3,4,5) va reflektorlik aylanasi (1,2,3,4,5,6,7). 1- retseptor, 2-afferent nerv yo‘li, 3-markaziy bug‘in, 4- efferent nerv, 5-effektor, 6-7- qaytish kanali. Nerv tizimining reflektorlik faoliyati borasida qator ishlar amalga oshirilgan bo‘lib, ular tomonidan turli sxemalar ishlab chiqilgan. Jumladan, Bernshteyn bo‘yicha reflektor aylanasi quyidagi ko‘rinishga ega. Qayta shifrlash Solishti- |