Mavzu: Zamonaviy kompyuterlarning tuzilishi, apparat va dasturiy modellari

Protsessor

Protsessor bir nechta qismlardan tashkil topadi:

• Boshqaruv bloke buyruqlarni xotiradan chaqirish va ularning tiplarini aniqlash uchun xizmat qiladi;
• Arifmetik-mantiqiy qurilma arifmetik va mantiqiy amallarni bajarish uchun xizmat qiladi;
• Markaziy protsessor oraliq ma`lumotlarni va bir nechta boshqaruv dasturlarini saqlash uchun uncha katta bulmagan xotirani o`z ichiga oladi;
• Bu xotira moduli bir nechta registrlardan tashkil topgan, ularning har biri o`z vazifasiga ega.

Registrlar

TELEKOMMUNIKATSIYADA BOSHQARUV TIZIMLARINING APPARAT VA DASTURIY TA`MINOTI KAFEDRASI

• Odatda registrlarning o`lchamlari bir xil;
• Registrlarga yozish va o`qish juda tez amalga oshiriladi, buning sababi ular markaziy protsessorning ichida joylashganligidir;
• Eng asosiy registr bu – buyruqlar hisoblagichidir, u qaysi buyruq bajarilishi kerakligini (oldindan) ko`rsatadi.
• Bu registr odatda hech qanday hisoblashni amalga oshirmaydi, buyruqlar hisoblagichi nomi noto`g`ri qo`yilganiga qaramasdan butun dunyoda shu nom bilan ataladi;
• Komandalar registri esa hozirgi vaqtda qaysi komanda bajarilayotganini ko`rsatadi.

• Ko`plab kompyuterlar boshqa turli registrlarni ishlatishadi. Ulrni bir qismi ko`p vazifali va bir qismi aniq vazifaga mo`ljallangan bo`ladi.

Protsessorda buyruqlar bajarish tartibi

TELEKOMMUNIKATSIYADA BOSHQARUV TIZIMLARINING APPARAT VA DASTURIY TA`MINOTI KAFEDRASI

Protsessor har bir buyruqni bir nechta qadamlarda bajaradi. Quyidagilar buyruqni bajarish qadamlari hisoblanadi:

• Xotiradan keyingi buyruqni chaqiradi va buyruqlar registriga joylaydi;
• Keyingi buyruqni ko`rsatish uchun buyruqlar hisoblagichi holatini o`zgartiradi;
• Chaqirilgan buyruqning tipini aniqlaydi;
• Agar buyruq xotiradagi so`z (word)dan foydalanyotgan bo`lsa, u so`zning qayerda joylashganini aniqlaydi;
• Zarurat bo`lsa bu so`zni markaziy protsessorning registriga o`tkazadi;
• Buyruqni bajaradi;
• Keyingi buyruqni bajarish uchun 1-qadamga o`tadi.