Mavzusining dolzarbligi

MUNDARIJA

KIRISH 1
1-. Xarajatlarni taqsimlash tartibi va usuli 5
2-. Tannarxni kalkulyatsiya qilishning buyurtmali usuli 10
3-. Tannarxni kalkulyatsiya qilishning jarayonli usuli 21
XULOSA 30
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati 32

KIRISH

Mavzusining dolzarbligi: Mahsulotning tannarxi, yoki narxi, sotish qiymati, kompaniya oldida nima maqsadda qo'yilganligi, bozor talablari, rakobat fikr-mulohazalari, kiritish narx va chiqarish narxi, daromad olish maqsadi, daromadning qancha qismini tuzish maqsadi kabi bir necha faktorlar mavzunining dolzarbligini tashkil etadi.
Kurs ishining predmeti: Mahsulotni pasaytirishda ish olib boruvchi tahlil, market segmentlarning yuzaga kelishi va o'zaro ta'sirini tushirish, narx-strategiyasini belgilash, sotish joylarini tanlash, marketing kampaniyalarini tashkil etish, tizimni tuzish, mijozlarga taqdim etish jarayonlarini ko'prikdan o'tkazish, reklama va marketing kommunikatsiyalarini amalga oshirish, mijoz qoniqligini oshirish va saqlab qolish qabilari mavzusining predmetini bildiradi.
Kurs ishining ob’ekti: Ishlab chiqarilgan mahsulotning tannarhini pasaytirishning asosiy ob'ekti - mahsulotning narxsi, sotish qiymati, sotish strategiyasi, mahsulotning iste'molchilar tomonidan ko'plab sotilishi va ishlab chiqarish bilan bog'liq boshqa muhim faktorlar.
Kurs ishining maqsad va vazifalari: Tannarxni pasaytirishning maqsadi - sotish narxini oshirish orqali daromadni ko'paytirishdir. Bu maqsadni erishish uchun asosiy vazifalar quyidagilar bo'lishi mumkin: sotish narxini tezkor va to'g'ridan-to'g'ri pasaytirish, mijozlarga qiziquvchanlik qilish va arzon mahsulotlarni ko'pincha taklif etish, istalgan talabni qondirish, konkurentlar bilan raqobatni oshirish, va yangi bozor segmentlarga kirish bilan bog'liq boshqa vazifalar.
Kurs ish natijalarining nazariy amaliy ahamiyati: Ishlab chiqarilgan mahsulotning tannarhini pasaytirishning natijalari turli sifatlarda oʻlchash mumkin: daromad, mijozlarga qiziquvchanlik, bozor hisoblanishi, bozor segmentlari va foydalanuvchilar tomonidan tanlangan mahsulotning yutuqlari, kompaniya boshqaruviga etkazib berishi, brending, mijoz qoniqligining oshirilishi, xorijiy bozorlarga kirish kabi. Bu natijalar marketing strategiyasini va tulov shartlarini oʻzgartirishda ham muhim ahamiyatga ega boʻladi.
Boshqaruv hisobining muhim vazifalaridan biri – bu xo’jalik yurituvchi subyektda ishlab chiqarilayotgan mahsulot (ish, xizmat) birligining ishlab chiqarish tannarxini aniqlash hisoblanadi.
Aynan ishlab chiqarilayotgan (ko’rsatilayotgan xizmat yoki bajarilayotgan ish) mahsulot birligi tannarxi boshqaruv qarorlarini qabul qilishda asos bo’lib xizmat qiladi. Xususan, shu mahsulotning bahosini belgilash, baho bilan tannarxni solishtirib ko’rib, foyda miqdorini aniqlash, rentabellik darajasini hisoblash va h.k.z. Buning uchun boshqaruv hisobi quyidagi vazifalarni ham bajarishi lozim bo’ladi:

• 
  tegishli xarajat moddalari bo’yicha sodir etilayotgan xarajatlarni o’z vaqtida vato’g’ri aks ettirish;
  
• 
  mavjud resurslardan samarali foydalanish, ularning tegishli me’yor, me’yorko’rsatkichlari va smetalarga mos kelishi borasidagi axborotlar bazasini shakllantirish;
  
• 
  xarajatlarni kamaytirish, noishlab chiqarish xarajatlari va turli xil yo’qotishlarnikamaytirish borasida asosli takliflarni tayyorlash va sh.k.
  

Moliyaviy hisobni yuritishda hisobot tuzish uchun sotilgan mahsulot tannarxining umumiy hajmi va omborda mavjud bo’lgan tayyor mahsulotning umumiy qoldiq qiymati haqidagi ma’lumotga ega bo’lish zarur. Boshqaruv hisobida mahsulot birligining ishlab chiqarish tannarxiga ko’proq urg’u beriladi. Xo’jalik yurituvchi subyektning muvaffaqiyati tannarxning shakllanishi bilan bog’liq ma’lumotlarga bir qancha sabablarga ko’ra bog’liq:

• 
  ishlab chiqarishga qilingan xarajatlar mahsulotning sotuv bahosini o’rnatish, foydani hisoblash va rentabellik ko’rsatkichlarini aniqlash uchun asos hisoblanadi;
  
• 
  mahsulot tannarxi borasidagi ma’lumot ishlab chiqarishni boshqarish va istiqbolni belgilashda asos bo’lib xizmat qiladi;
  
• 
  boshqaruvning juda ko’p miqdordagi joriy vazifalarini hal qilishda foydalaniladi.
  

Ushbu bob doirasida mahsulot ishlab chiqarish bilan bog’liq xarajatlarni taqsimlash tizimining boshqaruv hisobini tashkil qilish va yuritish uchun juda samarali bo’lgan ikki asosiy turi mohiyati yoritiladi:
1. mahsulot tannarxini hisoblashning buyurtma usuli 2. mahsulot birligi tannarxini hisoblashning jarayonli usuli.
Bu borada asosiy e’tibor hisobni tashkil qilish texnikasiga, buxgalteriya yozuvlariga va buxgalteriya-o’zaro aloqalariga ham qaratiladi.