5
7 may 2017-ci il, bazar
Hər insanın ömrü tarixə çevrilmir və hər
şəxsiyyət də öz əməlləri ilə xalqın, ölkənin tarixini yarada
və yaşada bilmir. Belə şəxsiyyətlər hansı xalqa, hansı
ölkəyə nəsib olursa, o dövlət dünya düzümündə söz
sahibinə çevrilə bilir, xalqının xoşbəxtliyini və gələcəyini
təmin edə bilir. Azərbaycan xalqının xoşbəxtliyi də
bundadır ki, onun qismətinə belə tarixi şəxsiyyətlərdən
olan Heydər Əliyev kimi dahi insan düşüb. Onun cismən
aramızdan getmə tarixi bizdən uzaqlaşdıqca, mənən,
ruhən bu məsafə daha da qısalır və o, həmişə öz xalqı, öz
milləti ilə bir yerdədir.
Ulu öndərin arzuları,
Azərbaycanın gələcəyi üçün
qurduğu böyük planlar reallı-
ğa çevrildikcə, bir daha bu dahi
şəxsiyyətin uzaqgörənliyinə,
müdrikliyinə, ən başlıcası isə,
Vətəninə, yurduna olan böyük
sevgisinə heyrət etməmək olmur.
Heydər Əliyevin həyat və
fəaliyyəti, keçdiyi ömür yolu o
qədər zəngin, əlvan və rəngarəngdir
ki, bu mənalı ömrün bütün anlarını
öyrənmək, bütün cizgi və çalarlarını
görmək, əks etdirmək heç də asan
məsələ deyil. Ancaq onun ömrü-
nün hər anının bir tarix olduğunu,
dövlətimizin, xalqımızın ən çətin
anlarında ona arxalandığını, onun
sayəsində böyük çətinlikləri dəf
etdiyini, öz müstəqilliyini məhz
qüdrətli və cəsarətli dövlət xadi-
minin müdrik qərarları, uzaqgörən
siyasəti nəticəsində qoruyub
möhkəmləndirdiyini hər kəs bilir və
dərk edir.
Sovetlər dönəmində hökm sürən
bolşevik ideologiyasının güclü
təzyiqləri altında olanda da, sonra-
dan Azərbaycanın müstəqilliyinə
qarşı yaranan xarici və daxili
təhdidlər zamanında da hər çətinliyə
mətanətlə sinə gərən Heydər Əliyev
zəkası, Heydər Əliyev qüdrəti idi.
Bugünün zaman prizmasından
Azərbaycanın tarixinə nəzər saldıq-
da, Heydər Əliyevin sovet dövründə
Azərbaycanın milli təhlükəsizlik or-
qanlarına, sonradan isə bütövlükdə
respublikaya rəhbərlik etdiyi illərdə
bütün təzyiqlərə baxmayaraq, gör-
düyü işləri xüsusi dəyərləndirmək
lazımdır.
Məhz bu vətənpərvər insanın
səyləri ilə xalqımızın əvvəllər yal-
nız repressiya maşını kimi tanıdığı
dövlət təhlükəsizliyi orqanı xalqı-
mızın milli mənafelərini qoruyan
bir quruma çevrilmişdi. Xalqımızın
milli özünədərkinə, milli şüurunun
formalaşmasına şərait yaradan
Heydər Əliyev nə qədər Azərbaycan
ziyalısını, elm, ədəbiyyat, sənət
adamlarını DTK təzyiqlərindən qo-
ruya bilmişdi. Hüseyn Cavid kimi
oğullarımızın taleyi onu həmişə
düşündürmüş, sonradan böyük
çətinliklə bu dahi şairimizin nəşinin
öz doğma torpağına qovuşmasını
təşkil etmişdi.
Heydər Əliyev bu orqanlara
rəhbərlik edən ilk azərbaycanlı
general olmaqla, respublikadakı
real vəziyyəti hamıdan gözəl bilir,
Azərbaycanın həm keçmişi, həm
də o dövrdəki durumu barədə geniş
məlumata malik idi və respublika-
nın iqtisadi, mənəvi potensialından
necə istifadə edilməsi barədə onun
öz konsepsiyası var idi.
O zaman İttifaq respublikaları
arasında böyük potensialı olmasına
baxmayaraq, iqtisadi göstəriciləri
heç də yüksək olmayan, yalnız neft
və pambıq respublikası, xammal
mənbəyi kimi tanınan Azərbaycanın
1969-cu ildən sonrakı nailiyyətlərini
bu gün yada salarkən Heydər
Əliyevin yüksək təşkilatçılıq
qabiliyyətinə, fədakarlığına bir
daha qibtə edirsən. Sovet İttifaqının
rəhbərliyini aydın və real konsep-
siyası ilə inandıraraq nəhəng bir
dövlətin imkanlarından öz respub-
likasının, öz xalqının mənafeyi
üçün istifadə etməyi bacarırdı. İndi
“Qırmızı bayraqlı” beşilliklərin əsl
mahiyyətini təhrif etmək istəyənlər
tapılsa da, Heydər Əliyev yaranmış
imkanlardan böyük bacarıqla və
səylə istifadə edir, bununla da xal-
qımızın rifahının sürətli yüksəlişini
təmin edə bilirdi. Qısa vaxtda onun
səyləri ilə Azərbaycanda adam-
başına düşən milli gəlir 2 dəfə,
sənaye istehsalı təxminən 3 dəfə,
məhsuldarlıq 2 dəfə, xalq istehlakı
mallarının istehsalı 3 dəfə artmışdı.
O dövrün statistikası göstərir ki, ulu
öndərin respublikaya rəhbərlik et-
diyi illərdə istehsal olunmuş sənaye
məhsullarının ümumi həcmi əvvəlki
50 ilin göstəricilərinə bərabər idi.
Respublikada o dövr üçün ən
müasir sayılan 250-dən çox zavod,
fabrik və digər müəssisələr tikilmiş,
insanların gəlirləri dəfələrlə artmış,
güzəranı yaxşılaşmış və Azərbaycan
dünyanın 65 ölkəsinə 350 növdən
artıq məhsul ixrac etməyə başla-
mışdı.
Təəssüf ki, bu potensial ulu
öndərin respublika rəhbərliyindən
getməsindən sonra qorunub sax-
lanmamış, Sovet İttifaqı dağıldıq-
dan sonra respublikaya rəhbərlik
etmiş naşı insanların bacarıqsızlığı
üzündən Azərbaycan iqtisadiy-
yatı bərbad hala düşmüşdü. Ulu
öndər 1993-cü ildə xalqın tələbi
ilə yenidən respublikaya rəhbərlik
etməyə başladıqda onun yaratdığı
iqtisadi potensialdan əsər-əlamət
qalmamış, buna görə də ölkə böyük
problemlərlə qarşılaşmışdı. Tor-
paqları işğal edilmiş, beynəlxalq
əlaqələri tam bərpa olunmamış,
iqtisadi potensial zəifləmiş və
neft sənayesində böyük durğun-
luq yaranmışdı. Azərbaycanın bu
vəziyyətdən çıxarılması isə son
dərəcə böyük güc və qüvvə tələb
edirdi. Əslində, reallaşdırılması çox
çətin olan belə bir missiyanı ulu
öndər öz çiyinlərinə götürdü.
Ulu öndər Azərbaycanın
müstəqilliyinin qorunmasını
Azərbaycan xalqının ən böyük
vəzifəsi və özünün əsas missiyası
hesab edirdi. Azərbaycanın ta-
rixini, onun şanlı keçmişini çox
gözəl bilən Heydər Əliyev öz
xalqının potensialına inanır və
onun güclü və müstəqil dövlət
qura biləcəyinə tam əmin olaraq
deyirdi: “Azərbaycan xalqının
qəhrəman keçmişi var, azadlıq
və müstəqillik uğrunda çoxəsrlik
mübarizə tarixi var”. Bu tarixin
ənənələrinə sadiq olan, böyük tarixi
şəxsiyyətlərimizin Azərbaycanın
azadlığı və müstəqilliyi uğrunda
mübarizəsini yüksək qiymətləndirən
Heydər Əliyev respublikada ya-
ranmış xaosu və hərc-mərcliyi qısa
müddət ərzində aradan qaldırmaq
üçün böyük fədakarlıq göstərmiş
və xalqımızı bir məqsəd uğrunda
birləşdirə bilmişdi.
1994-cü il martın 20-də Novruz
bayramı münasibətilə Azərbaycan
xalqına müraciətində deyirdi:
“Müstəqil Azərbaycanımız ilk ad-
dımlarını atır. Xalqımız milli azadlı-
ğa qovuşmuşdur. Ancaq müstəqillik,
milli azadlıq yolu uzun bir yoldur.
Qarşıda hələ çox çətinliklər var.
Həm daxildən, həm də xaricdən
müstəqilliyimizin dönməzliyinə,
əbədiliyinə mane olmaq istəyənlər
var, ancaq mən... xalqımızı bir
daha əmin etmək istəyirəm ki, biz
müstəqillik yolu ilə gedəcəyik və
bu yoldan dönməyəcəyik! Xalqı-
mız heç vaxt öz milli azadlığından
məhrum olmayacaqdır”.
Ulu öndər qətiyyətlə bildirirdi
ki, onun məqsədi ərazi bütövlü-
yümüzü təmin etmək, xalqımız
üçün sülh, əmin-amanlıq şəraiti
yaratmaq, müstəqilliyimizin, milli
azadlığımızın bəhrələrindən hər bir
vətəndaşımızın istifadəsinə imkan
yaratmaqdır və bu ali məqsədləri
yerinə yetirmək üçün səyini və
əzmini heç vaxt əsirgəməyəcəkdir.
Heydər Əliyev müstəqilliyimizi
əbədiləşdirmək, öz böyük xilas-
karlıq və quruculuq missiyasını
yerinə yetirmək üçün ilk növbədə,
daxili sabitliyi yaratdı, Azərbaycan
xalqını vahid məqsəd uğrunda
mübarizəyə səfərbər etdi. Onun
tarixi xidmətlərindən biri də bu idi
ki, xalqına müdrik və düzgün yol
göstərməyi, onu bu düzgün yolla
irəli aparmağı bacarır, Azərbaycanın
ən çətin günlərində xalqımıza
güvənir və arxalanırdı. Ulu öndər öz
xalqına və xalqın da ona inandığını
bilərək deyirdi: “Mən xalqımıza,
cəmiyyətimizin bütün təbəqələrinə
müraciət edirəm: bu ağır dövrdə
respublikamızı, Azərbaycan xalqını
əzab-əziyyətdən, bəlalardan xilas
etmək üçün birləşmək, bir yolla
– haqq-ədalət yolu ilə getmək la-
zımdır! Əsas məqsədlərə, xalqımız
üçün ali məqsədlərə nail olmaqdan
ötrü hamı əl-ələ verməlidir!”
Heydər Əliyev ömrünün
hər anını əbədiləşdirən amillərə
nəzər saldıqda, ilk növbədə
onun Azərbaycan xalqının arzu
və istəklərini, psixologiyasını
dərindən bilməsi, bu xalqın öz
azadlığını qorumaq üçün hər
əzaba qatlaşmağa, Vətən, torpaq
yolunda canından keçməyə hazır
olduğuna şübhə etməməsi, böyük
və qədim bir mədəniyyətin daşıyı-
cısı olan azərbaycanlıların istedad
və qabiliyyətinə inanması kimi
cəhətləri qeyd etmək lazımdır.
Heydər Əliyevin xalqına ən
böyük xidmətlərindən biri də odur
ki, o, xalqın qürurunu, inamını
özünə qaytardı, ona öz gücünü
göstərdi. Ümummilli liderimizin
bu qüruru, inamı xalqımıza güc
verdi, onu daha böyük qələbələrə
ruhlandırdı. “Fəxr edirəm ki, mən
azərbaycanlıyam”– deyən Heydər
Əliyevin bu sözləri onun qəlbinin
dərinliyindən gəlirdi. Azərbaycanın
heç bir dövlət xadimi öz xalqı
haqqında belə ürəkdən danışma-
yıb və onun bu sözləri deyilənləri
aydın sübut edir: “Ümumiyyətlə,
biz həqiqətən də fəxr edə bilərik
ki, millətimiz gözəl millətdir. Heç
kəs heç vaxt deməsin ki, bu barədə
bizim millətimiz hansı millətdənsə
aşağı səviyyədədir. Xeyr! Bizim
millətimiz istedadlı millətdir, gözəl
millətdir, qəhrəman millətdir. Biz
bununla fəxr edə bilərik”.
Heydər Əliyev bütün həyatını
xalqının xoşbəxtliyinə həsr edən
böyük vətənpərvər siyasi xadim kimi
Azərbaycana rəhbərlik etdiyi son 10
ildə bugünkü inkişaf və tərəqqimizin,
qurduğumuz dövlətin hüquqi bazası-
nı, onun mükəmməl və dünyanın sivil
dövlətlərindəki idarəetmə sisteminə
uyğun dövlət mexanizmini yaratdı.
O, Azərbaycan dövlətinin gələcək in-
kişaf yollarını müəyyən edən iqtisadi
konsepsiyasını yaratmaqla onun hərbi
və müdafiə qüdrətinin bünövrəsini
qoydu və gələcək inkişafı üçün zəmin
formalaşdırdı. “Əsrin müqaviləsi”
ilə iqtisadi dirçəlişimizin əsasını
qoydu, ölkəmizin gələcək inkişaf
perspektivlərini müəyyən etdi. Onun
böyük cəsarətlə həyata keçirdiyi
özəlləşdirmə proqramı, keçmiş Sovet
İttifaqı məkanında ilk dəfə torpaq
islahatı aparması Azərbaycanda
tamamilə yeni iqtisadi münasibətlərin
bərqərar olmasına təkan verdi.
Ulu öndərin bilavasitə
rəhbərliyi ilə hazırlanan yeni
Azərbaycan Konstitusiyası isə
dövlətçiliyimizə verilmiş ən böyük
töhfədir. Tarixə “Heydər Əliyev
Konstitusiyası” kimi düşmüş bu
Əsas qanunumuz müasir dünya
ilə ayaqlaşmağımıza, dünyaya
inteqrasiya olunmağımıza imkan
verdi. Ona görə də Heydər Əliyevin
müasir Azərbaycan cəmiyyətinin
siyasi, iqtisadi, hüquqi əsaslarının
yaradılmasında, formalaşmasında
və möhkəmləndirilməsində misilsiz
xidmətləri heç vaxt unudula bilməz.
Azərbaycanda elmin,
mədəniyyətin, incəsənətin inkişafı,
mənəvi dəyərlərin qorunması və
zənginləşməsi, ölkəmizin dün-
ya miqyasında qədim və zəngin
mədəniyyətə malik bir ölkə kimi
tanınması üçün ulu öndərin gör-
düyü işlər, onun elm, mədəniyyət
xadimlərinə böyük qayğı ilə yanaş-
ma ənənəsi bu gün də onun davam-
çıları – möhtərəm Prezidentimiz
İlham Əliyev, Azərbaycanın Birinci
vitse-prezidenti, Heydər Əliyev
Fondunun prezidenti Mehriban
xanım Əliyeva tərəfindən böyük
uğurla davam etdirilir.
Heydər Əliyevin Azərbaycan
dövlətinin varlığı, müstəqilliyinin
qorunması üçün gördüyü əsas
işlərdən biri də onun güclü iqti-
sadiyyat qurmaqla Azərbaycanın
ərazi bütövlüyünü bərpa etməyə
qadir olan qüdrətli və müasir ordu
yaratmaq üçün gördüyü işlərdir.
Ulu öndərin yolunu uğurla davam
etdirən hörmətli Prezidentimiz
İlham Əliyevin səyləri ilə bu gün
Azərbaycan Ordusu regionda ən
güclü orduya çevrilmişdir. Vaxtilə
adi patron belə istehsal etməyən
Azərbaycan indi onlarca adda mü-
asir silah istehsal edir, beynəlxalq
silah sərgilərində öz məhsullarını
fəxrlə nümayiş etdirir və heç kim
şübhə etmir ki, Azərbaycan Ordusu
həqiqətən torpaqlarımızı erməni iş-
ğalından azad edəcəkdir. Keçən ilin
aprel döyüşlərinin nəticələri bunu
bir daha əyani şəkildə göstərdi. Bu
gün xalqımız tam inanır ki, Cocuq
Mərcanlıdan başlayan bərpa işləri
tezliklə işğaldan azad olunacaq
digər ərazilərimizdə də davam
etdiriləcəkdir.
Ulu öndərin Azərbaycan tarixi-
nin əbədi simalarından biri olmasını
təsdiq edən amillərdən bəhs edərkən
bir mühüm cəhətin də üzərində
geniş dayanmalıyıq. Bu da onun
xalqımızın milli-mənəvi dəyərlərinə
münasibətidir, ailə dəyərlərinə,
gənc nəslin tərbiyəsinə, qadınların
və uşaqların hüquqlarının qorun-
masına, hər bir cəmiyyətin, hər bir
millətin varlığının əsasını təşkil
edən ailə təsisatının qorunub sax-
lanmasına, ailənin möhkəmlənməsi
üçün dövlət tərəfindən görülməli
işlərə münasibətidir.
Ailə və qadın problemlərinin
həlli, gənc nəslin təlim-tərbiyəsi,
onların cəmiyyətdə rolunun
yüksəldilməsi və bu işin düz-
gün məcraya yönəldilməsi ulu
öndəri çox narahat etdiyindən bu
məsələləri o, dövlət siyasətinin bir
hissəsinə çevirmişdi. Məhz onun
səyləri ilə Azərbaycanda ilk dəfə
olaraq Qadın Problemləri üzrə
Dövlət Komitəsi, Gənclər və İdman
Nazirliyi, habelə digər strukturlar
yaradılmış, valideyn himayəsindən
məhrum olan uşaqlara, eyni za-
manda, çoxuşaqlı ailələrə qayğı
ən yüksək səviyyəyə qaldırılmış-
dı. Ulu öndərin başladığı gözəl
işlər onun adını daşıyan, fondun
rəhbəri Azərbaycan Respublikası-
nın Birinci vitse-prezidenti xanım
Mehriban Əliyeva tərəfindən çox
böyük miqyasda davam etdiril-
miş və etdirilməkdədir. Cəsarətlə
demək olar ki, dünyanın heç bir
ölkəsində valideyn himayəsindən
məhrum olmuş, həmçinin sağlam-
lığında problemlər olan uşaqlara
Azərbaycanda olduğu qədər böyük
dövlət qayğısı göstərilmir.
Ulu öndər ailə dəyərlərinə hər
zaman xüsusi əhəmiyyət verir,
ailənin cəmiyyətdəki rolu haq-
qında deyirdi: “Ailə dəyərləri,
ailə ənənələri, milli-mənəvi
dəyərlərimizə sədaqət, uşaqların
müasir səviyyədə tərbiyəsi üçün
mühüm əhəmiyyət kəsb edir”.
Ümummilli lider hesab edirdi ki,
cəmiyyətin hər bir üzvü öhdəsinə
düşən funksiyanı yerinə yetirməli,
Azərbaycanda mövcud olan ailə
ənənələrinə tam riayət etməlidir.
Ulu öndərin doğum günü
Azərbaycan xalqının son dərəcə bö-
yük ehtiramla qeyd etdiyi günlərdən
biridir və həmişə də belə olacaq-
dır. Ömrünün hər anı Azərbaycan
tarixinin şanlı səhifəsi olan dahi
şəxsiyyət Heydər Əliyevin xatirəsi
qəlbimizdə əbədi olaraq yaşayır və
yaşayacaqdır.
Səadət İSMAYILOVA,
Azərbaycan Respublikası Ədliyyə
Nazirliyi Nərimanov Rayon
Qeydiyyat Şöbəsinin rəisi,
hüquq elmləri üzrə fəlsəfə
doktoru
Ömrünün hər anı böyük
tarix olan dahi şəxsiyyət